vochtigheyt volkomen is, en ’t geene door de hette wort verteert, komt met het voetſel, dat hy nuttight, over een.
D’Ouderdom is die tijd, waer in de Menſch allenskens verteert en afgaet, want de hette en het bloed nemen in hem af, en de koude en drooghte nemen aen. De Latinen ſeggen, dat Senectus heerkomt, van ſenſuum diminutione, dat is, van de verſlappinge der ſinnen. Deſe vier Ouders, zijn ſoo wel van de Philoſophen als van de Poëten by de vier tijden van ’t Iaer vergeleken. Want Iſidorus ſeyt, de Iongelingen van heete en vochte aert, zijn gelijck als die in de bloem des levens zijn: van heete en drooge aert, als de Somer, half koud en droogh als de Herfſt. Maer de Oude zijn koud en vochtigh als de winter; gelijck daer van Ovidius in zijn xv boeck Metamorph. verhaelt:
Het Jaer komt over een met d’Ouder van ons leven,
Dat vier gedeelten heeft, en ſteets wort omgedreven.
De Lent’ is als een kind, dat ’s Moeders borſten trekt,
’t Welck ook het teeder kruyd, tot een nieu leven ſtreckt:
Dat oock den Landman voed door hoope van de vruchten,
Door ’t bloeyſel van den ſtam, door ’t groeyen der genuchten.
’t Klimt tot de Somer aen, en krijgt noch meerder macht,
Een Iongling komter voort en ſtercker in ſijn kracht,
Jae in den meeſten brand en ’t rijpen van de tijden: (den,
Maer d’Herfſt nu op der hand, doet weer de Iaeren glij-
Een Man in vaſter ſtand, van leeden fier en friſch,
Dien ’t grijſe hayr vermaent, dat hy aen ’t daelen is.
Dees Ouder tuſſchen tween, gematight door de krachten,
Den Winter rent te moet, en d’ akelige nachten,
Daer d’Oude Man in trilt, die loom, nu klappertand,
En afgeſlooft en dor’ janckt nae een beter ſtand,
Alwaer dit ſwacke lijf, van al ’t gewoel ontſlagen,
Keert weer in ’s Moeders graf: dus rollen onſe dagen.
Ick wil naelaeten te ſeggen dat deſe vier Ouderdommen by de vier deelen des Werrelts, als mede by de vier Elementen, weſende ſlechte lichaemen, uyt welcke alle dingen gemaeckt zijn, werden vergeleken.
De derde meeninge ſtelt vijf Ouden, en datſelve doet Fernelius in ſijn vii b. in ’t x cap. dieſelve aldus onderſcheidende in kindsheit, Ionckheit, Manbaerheit, Ouderdom en afgeſlooftheit; uyt welcke meeninge wel ſchijnt datter eene by komt, doch zy brenght niet nieuws aen, maer zy onderſcheyt alleen de Ouderdom en de uytgeleefde Ouderdom. Waer op men kan antwoorden dat de afgeſlooftheit is het laeſte deel des Ouderdoms, gaende met het eene been in ’t graf, maer niet dat dees daerom een ander Ouder is.
Noch iſſer het gevoelen van M. Terentius Varro, diewelcke verſtaet datter mede vijf zijn, maer hy deelt het eerſte Ouder in meer deelen.
De vierde meeninge is van Iſidorus, die ſtelt ſes Ouden, te weten Onmondigheyt, Kindsheyt, Iongelinghſchap, Ieughd, Manbaerheyt en Ouderdom. Maer dit moetmen weeten, dat het aenſien van ſoo grooten Man, ons gevoelen niet tegen is, want hy ſtelt Onmondigheyt en Kindsheyt voor deelen van de Iongelingſchap.
De vijfde en laeſte meeninge is van veele Philoſophen en Sterrekenders als P. Aponenſis verhaelt, die den Menſch in ſeven Ouderdommen onderſcheyden: te weten in Onmondigheyt, Kindsheyt, Ionghelingſchap, Ieughd, Manbaerheyt, Ouderdom en afgeſlooftheyt; ſulx dat gelijck daer zijn ſeven dagen, waer in alle den tijt beſloten wert, dat de Menſch oock alſoo hadde ſeven Ouden, waer in al onſe loop afgelopen en ’t leven geeindight wierde. Ten tweeden, ſoo zijnder oock ſeven Planeten, waer door de voortteelinge en verdervinge op der aerde geſchiet.
Het eerſte Ouder dan is de Onmondigheyt, diewelcke van Luna of de Maene geregeert is, en geduyrt tot het ſevende Iaer, hoewel andere ſeggen tot het vierde.
Het tweede is de Kindsheyt, die geregeert wort van Mercurius, een Planeet van Wetenſchap en van Reeden, en als nu begintmen de kinderkens te brengen, onder de beſtieringe van den Meeſter, want in dees Ouder beginnen zy allerleye kenniſſe te vatten, weſende gelijck een Leye of gladde taefel, alwaer de Meeſter het verſtand in druckt; en dit Ouder duyrt 14 Iaeren.
Het derde Ouder wort geregeert van Venus, een Planeet van allerleye playſier en welluſten deſes Werrelts, alsmede van gulſigheit en geylheit. Daerom ſchijnt het oock dat de Menſche ſich in dees Ouder na alles ſchickt; en dees Heerſchappye duyrt 8 Iaeren.
Het vierde Ouder wort door de Sonne beſtiert, als hebbende de vierde plaets in de Werlt, en om dat deſe de aldervolmaecktſte Planeet is, en de aldermachtighſte Liefhebber van ’t eerlijcke en van alle deughdelijcke wercken, ſoo geduyrt zijne regeeringe 19 Iaeren.
De vijfde Ouder is van Mars: en dees tijd
