Bellezza. Schoonheyt.
_p_454_Bellezza.jpg)
EEn Vrouwe die haer hoofd in de Wolcken bedeckt heeft, alleen dat de reſt een weinig magh worden geſien, door de glans, dieder rontom is; ſteeckende d’eene hand buyten den glans, en in d’ander ſal zy een Kloot met een Paſſer hebben.
De Schoonheyt wort met het hoofd tuſſchen de Wolcken gemaelt, om datter geen ſaecke is, daer men mette ſterflijcke tonge ſwaerlijcker af kan ſpreken, en diemen noch mettet Menſchlijck verſtand kan vatten. Soo veel de Schoonheyt belanght, dieder is in de geſchapene dingen, om by gelijcknis te ſpreecken, is niet anders als een glans dieder door ’t licht van’t aenſchijn Godes komt afdaelen, gelijck de Platoniſten beweeren: om dat de eerſte Schoonheyt een ſake met God is, welcke Schoonheyt daer nae het beeld of patroon, in eeniger maniere, door zijne goedertierentheyt, aen zijne Schepſels mede-gedeelt zijnde, is oorſaecke dat wy eenighſins verſtaen wat Schoonheyt is. Maer gelijck die geene, die ſich in den Spiegel beſchouwen, terſtont haere gedaente vergeten, gelijck S. Iacobus ſeyt: Alſoo wy oock, ſtaerende op de Schoonheyt der ſterflijcke dingen, ſoo konnen wy ons oock niet ſeer opheffen ten Hemel, om die ſuyvere en eenvoudige klaerheydt aen te ſchouwen, van waer alle klaerheyt haer oorſprongh heeft, gelijck oock Dante verhaelt:
- ’t Geen niet ſterft, en ’t geen ſterven kan,
Is als de glants en ’t beeld hier van,
Vyt God ſoo komt het al van daen.
- ’t Geen niet ſterft, en ’t geen ſterven kan,
Zy wort dan in deſer maniere afgeſchildert, bediedende door de hand, die zy met de Lely uytſteeckt, de Schoonheyt van den omtreck, en van de verwen van een Vrouwlijck beeld; waer in ſchijnt, dat een groot deel van die kleyne maete van Schoonheyt geſtelt is, die de Werreld is mede-gedeelt, en waer in die ſich verheught.
In d’ander hand ſalſe een Kloot met een Paſſer houden, om te vertoonen dat alle ſchoonheyt beſtaet in maete en proportie of evenreedentheyt, diewelcke mette tijd en mette plaets over een komen. De plaetſe, bepaelt de Schoonheyt in de ſtellinge of ſchickinge van de Landſchappen, van de Steden, van de Templen, Markten, van den Menſch, en van alle dingen die’t geſicht van’t oog ſijn onderworpen, als mede de verwen die wel onderſcheyden zijn, met een gelijckmaetige veelheyt en maete, en met andere gelijcke dingen. Door den Tijd worden bepaelt de eenſtemmigheyt, het geluyt, de ſpraecke, de vertoogen, de woordenſtrijd en veel andere dingen, diewelcke door de maete geeffent zijnde, en ons vermaeckende, billijck ſchoon zijn geheeten. En gelijck de Lelybloem, door de ſcherpigheyt van haere reuck, de ſinnen beweeght, en de Geeſten opweckt, alſoo beweeght haer de Schoonheyt van gelijcken mede, en weckt de gemoederen op om te minnen, en met verlangen die te omhelſen, (om de volmaecktheyt aen ſich ſelve te geven) die door hare ſeer groote Schoonheyt bekent zijnde, waerdigh en van gewichte is om daer op te letten. Hier van heeft een eedel verſtand, deſe dichten ontworpen, die aldus zijn naegevolght:
De Schoonheyt is een licht, dat in veel duyſent ſtraelen,
Komt uyt een grooter glans op deſe Werreld daelen.
Terwijl het ſich verſpreyt en ſchittert uyte locht,
Soo wort dit aldereerſt van ’t eeuwigh voortgebrocht.
Nu is ’t een helder licht, nu droef, dan min en meerder,
En nae het rijſt of daelt, is ’t d’eene heind of veerder.
