Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/492

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
470
 
De Slaep. Sonno.


De Vederbos op ’t hoofd, bediet dat de Sinnen ſich ſoo licht bewegen, als de pluymen, door een kleyn windeken.

De vijf Sinnen.

Om alle de vijf Sinnen des lichaems in eene beeldeniſſe te vertoonen, kan men een Ionghman afmaelen, in ’t wit gekleet, die een Spinneweb op ’t hoofd heeft, en ſal ter ſijden hem hebben een Aep, een Gier, een wild Vercken, en een Loſch of wilde Kat. Men gelooft dat yder van deſe Dieren, in ’t beſonder, ſcherpe Sinnen hebben, waer in zy den Menſch te boven gaen. Daerom ſeggen deſe Dichten:

Nos Aper auditu, præcellit Aranea tactu,
Vultur odoratu, Linx viſu, Simia guſtu.

Dat is:

’t Wild Swijn wint door ’t gehoor, de Spin door ’t teeder raecken,
De Gier door reuck, de Loſch door ’t ſien, en d’Aep door ’t ſmaecken.


Sonno. Slaep.


EEn ſwaerlijvigh vet Man, gekleet met daſſe-vellen, leggende op een bedde van Maenekops bollen, die een Wijnſtock, met rijpe Druyven gelaedene, ſal beſchaduwen, hebbende ter ſijden een kuyl daer een Waeter-fonteyn, komt uyt ſpringen.


Sonno.

De Slaep, soo die van Philoſtratus geſchildert is over het beeld van Amphiarao.

EEn Man met een ſlaprigh en bol geſicht, hebbende een wit kleed over een ſwart, als of men daer door den dagh en de nacht wilde afbeelden, houdende in de hand een ſuyver, dun en geſchaeft Hooren, uyt het welcke waerachtige droomen voortkomen, om dat het hooren dun geſchaeft zijnde, wort licht en doorluchtigh: Want de waerachtige droomen worden by de Latijnen, Cornea, dat is Hoornige, geheeten, gelijck Silius Italicus en Statius verhaelen. Over welke plaetſe van Lactantius Grammaticus, ſeyt Statius, het leedige Hooren, want hy hadde ’s nachts het Hooren leedigh geſtort: Overſulx ſal de Slaep van den Schilders alſoo vertoont worden, dat hy ſchijnt de vochtige droomen daer in te gieten, en weder daer uyt te ſtorten, op die geene die daer droomen. Derhalven kan de Slaep aldus afgeſchildert worden, datter iets uyt den Hooren, als een roock opvlieght, ’t welck vertoont dat de oorſaecke van den Slaep de dampen zijn, diewelcke in ’t hoofd opklimmende, haer veranderen, en door middel van dieſelve, wederom verſmelten.

En boven ’t geene Philoſtratus heeft geſchreven, ſullen wy door ’t aenſien van Tibullus maecken, datſe vleugels heeft, ſeggende in ſeecker Dicht, de Slaep ſpreyde haer ſwarte vleugels uyt. Vyt welck Dicht kan verſtaen worden, datmen de Slaep met ſwarte vleugels kan afſchilderen, om hier door de ſnelligheyt van den Slaep, en de aengenaemheyt van de uyren, die al ſlaepende doorſlippen, af te beelden.

Men kan oock maecken, dat hy mette ander hand een roede houd, om de Heerſchappie uyt te beelden, die de Slaep over den Menſchen heeft. En Virgilius in zijn 5 boeck van Æneas den Slaep beſchrijvende, doet Palinurum van ’t Schip in Zee vallen, ſeggende dat hy een tack by hem droegh, die gedoopt en nat gemaeckt was, in de reviere Styx. En om my niet al te langh op te houden, ſal ick alleene ſeggen, dat deſe bovengeſeyde dingen geen ander verklaringe van noode hebben, om datſe een breede Poëtiſche beſchrijvinge zijn, getrocken van de werckingen, diemen van den Slaep ſiet en bevint.


Sonno. De Slaep.


DOnus verſiert voor den Slaep een Man, die daer ſlaept tuſſchen twee Daſſen, en daer by eenige Ratten: als Dieren, die totten Slaep ſeer zijn genegen.


Ingordigia. Onverſaedlijcke Slocklust, Vraetigheyt.


EEn Vrouwe in roeſtige kleederen gekleet, houdende met haer rechter hand een Vos, en ter ſijden haer ſtaet een Struys.

Slockluſt is eygentlijck geſeyt, een ongemanierde genegentheyt van een ſaecke die totte onderhoudinge des levens behoort, en is noch ſchandelijcker als diemen Gulſigheyt

of