bediet, dat gelijck de Sonne, door haere tegenwoordigheit, de Werlt verlicht, dat oock alſoo de Suyverheyt den Menſche, zijnde de Kleyne Werlt, verlichtede. En gelijck deſe, door haer ondergaen, de duyſterheyt van den nacht veroorſaeckte, alſoo veroorſaeckte het ondergaen van de Suyverheyt, in de Kleyne Werreld of Menſche, een duyſterniſſe in de ziele en in ’t gemoed.
De Haene, gelijck Pierius Valerianus verhaelt, wort by de Oude, voor de Suyverheyt en oprechtigheyt des gemoeds genomen: Waer over Pythagoras zijne Scholieren beval, datſe den Haen ſouden voeden, dat is, de Suyverheyt en oprechtigheyt van haere gemoederen. En Socrates, wanneer hy nu ſoude ſterven, liet hy by uyterſte wille aen Æsculapius eenen Haen nae, gelijck Plato verhaelt. Waer mede deſe wijſe Philoſooph wilde betoonen, dat hy aen de Godlijcke goedigheyt, dieder was beſorghſter tegen alle quaeden, zijne ziele ſoo ſuyver weder gaf, als hyſe eerſt had ontfangen. Waer over I. Camillus ſinght:
By u, o Æſculaep! dees Vogel lof behaelt,
Die heyligh u gewijt, den blijden daeghraet kraelt.
’t Was oock de raed van Pythagoras, datmen ſich moſt onthouden van den witten Haen, verſtaende verborgender wijſe, datmen moſt acht nemen, op de Suyverheit van ’t gemoed.
De Haene, doch inſonderheyt de witte, die verſchrickt en brenght den Leeuw opter vlucht, gelijck S. Ambroſius ſeyt; alſo betemt de oprechte Suyverheyt, het geweld van ’t oproerige gemoed, en de ongebreydelde geylheyt der Liefde, uytgedruckt door het voorſte deel van de Leeuwe; gelijck Pierius ſeyt.
Infermita. Swackheyt.'
EEn bleecke en magere Vrouwe, met een tack van Anemone in de hand, en een krans van ’t ſelve kruyd. Want Orus de Egyptenaer verhaelt, dat de Oude, door dit kruyd de kranckheyt verſtonden. En dit is ’t geene de Poëten verſierden, waer in Adonis de Vryer van Venus ſoude herſchept zijn, weſende van ’t wild Swijn omgebracht, gelijck Theocritus verhaelt. ’t Heeft een purpre bloeme en ſchoon, maer de bloeme en ’t kruyt duyren een korte tijd, en miſſchien wordt hier door de ſwackheyt uytgedruckt.
Malinconia. Swaermoedigheyt.
EEn oude treurige en droeve Vrouwe, met leelijck laecken gekleet, en dat ſonder eenigh cieraet, ſittende op eenen ſteen, mette ellebogen op de knyen, en beyde handen onder de kinne, ter ſijden haer ſtaet een boom ſonder blaeders, die tuſſchen twee rotſen is uytgewaſſen.
De Melancolie doet in den Menſch even ’t ſelve dat de Winter doet in de boomen en kruyden, diewelcke van verſcheyden buyen en winden gedreven, van de koude geplaegt, en van de ſneeu bedeckt zijnde, onvruchtbaer, dor, verdrooght en van kleynder waerde ſchijnen. Derhalven iſſer naulijx eene, die niet ſoude vlieden het geſelſchap van de ſwaermoedige Menſchen, als een verachte ſaecke, om dat zy altijd met ſwaere en diepe gedachten beſigh zijn, die zy haer, als voor oogen, en ofſe in der daed alſoo waeren, inbeelden, ’t welck de teyckens van droefheyt en treurigheyt te kennen geven.
Oud wort zy gemaelt, om dat het den Iongelingen eygen is, vrolijck te zijn, en de Oude daer en tegens zijn ſwaermoedigh, gelijck Virgilius ſeyt:
De bleecke kranckheyt, my gelooft,
Hanght ’t droevigh Ouder boven ’t hoofd.
Zy is ſlecht, ſonder cierſel gekleet, nae de gelijckheyt van de boomen ſonder blaeders en vruchten, om dat zy door haere ſwaermoedigheydt nimmermeer ’t gemoed ſoo verheft, datſe om haer eygen gemack eenigſins denckt, levende in geſtadige ſorge van quaeden, die zy haer inbeelt, dat haer boven ’t hoofd hangen.
De ſteen, daer zy op ſit, bediet, dat het ſwaermoedigh hert dor is van woorden en van wercken, ſoo wel voor haer ſelve, als voor andere: inſgelijx doet oock de ſteen, diewelcke geen kruyd voortbrenght, noch laet oock niet toe, dat het de aerde doet, daer zy op leyt. Doch alhoewel het ſchijnt dat zy by zijne Wintertijd ledigh is in Burgerlijcke handelingen, niet te min wort zy in de Lentetijd ontdeckt, als wanneermen wijſe Mannen van noode heeft, want dan zijn de ſwaermoedige bevonden en beproeft datſe ſeer wijſe en verſtandige Mannen zijn.
