Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/531

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
 
509
Winter. Inverno.

beeld was geſtelt op den bergh Libano, met een toegedeckt hoofd, en met een treurigh weeſen, houdende de ſlincker hand onder ’t aengeſicht, en met de rechter hand hielt hy de ſlippe van ’t kleed op, jae ’t ſcheen dat de traenen langhs zijne kaecken afrolden. En deſe beeldniſſe ſchrijvenſe alle den Winter toe. En dit verhaelt Pierius Valerianus in ’t ix boeck.

De Winter van Macrobius, gelijck die van den Heere Giov. Zaratino Caſtellini is uytgeleyt.

HY maelde een Vrouwe met een lange Mantel, het hoofd bedeckt, en treurigh van weeſen, die de ſlincker hand onder ’t kleed hiel, daer zy ’t hoofd mede onderſtutte. Dit beeld wierde geſien op den bergh Libano, by wiens voeten een wild Vercken ſtont. De lange Mantel was van duyſter bruyn.
 Deſe beeldniſſe is getrocken uyt Macrobius, een oud Schrijver, doch niet ſoo oud als Blondus dienſelven beſchrijft in ’t 2 boeck van ’t triumpheerende Romen: alwaer hy hem ſtelt onder de regeeringe van Adrianus, die gewis lange tijden daer nae, onder de regeeringe van Valentinianus de tweede, van Theodoſius en van Arcadius leefde, aengeſien hy was van een ouder als Servius Grammaticus en Aurelius Symmachus, vermaerde Sendbriefſchrijvers, die van hem in ’t 5 boeck van zijne Saturnalia vii cap. geſtelt zijn. Welcke Symmachus Burgemeeſter was in ’t Iaer Chriſti 394, gelijck Prosper Aquitanicus en Gregor. Alexander verhaelen. Wy ſullen niet naelaeten de woorden te ſtellen, die Macrobius daer van in ’t i boeck van zijne Saturnalia in ’t xxi cap. beſchrijft: Het verheven beeld van deſe Goddinne op den bergh Libano, wort verſiert met een gedeckt hoofd, treurigh van weeſen, onderſtuttende ’t aengeſicht, mette ſlincker hand, onder ’t kleed, en van den aenſienders wort gelooft, datter traenen van afrollen. Welcke beeldniſſe deſer treurender Goddinne, is oock een beeld van ’t Winterſche aerdrijck. Vyt welcke woorden, wy klaerlijck tot kenniſſe komen, hoe ſeer Pierius doolt, wanneer hy Adonis ſtelt voor den Winter, en dat hy ſoude ſchreyen op den bergh Libano. Adonis wierde gehouden voor de Sonne, ſoo dat hy veel beter, voor een Hieroglyphiſch beeld van den Somer ſoude mogen werden geſtelt. Want daer in heeft die op onſe clima of ſtreeck, de meeſte kracht, glans en hette. Onder den Schrijvers vintmen niet, datter eenigh beeld van Adonis op den bergh Libano is geweeſt, maer gelijck Paulinus verhaelt, ſoo ſtelde de Keyſer Adrianus een verheven beeld van Adonis te Bethlehem, welcke Adonis van Venus beſchreyt wierde, als zijnde onder dit beeld begrepen: Maer om wat oorſake ſou Venus, die een beeld van de Lente is, op den bergh Libano den Winter vertoonen? Doch totte volle verklaeringe van ’t beeld van den Winter van Adonis, en van ’t wild Vercken, is ’t noodigh, dat wy het geheele verhael van Macrobius uytſtrecken. Buyten twijfel, ſeyt hy, is Adonis gehouden voor de Sonne, zijn oogh ſlaende, op de manieren der Aſſyriers, by de welcke, als oock by die van Phenicien, Venus, Architides en Adonis in grooter waerde wierde gehouden, en derhalven eerden de Natuyrkondigers, het Hemiſphærium of het half ront, van het bovenſte Aerdrijck, dat wy bewoonen, met den naem van Venus, maer het ander benedenſte half rond, naemden zy Proſerpina. By den Aſſyriers en Pheniciers, wierde Venus ſchreyende gemaeckt, want de Sonne in zijnen Iaerlijxen ommegang, door de xii teykenen van den Zodiac loopende, worden de ſes teyckenen de bovenſte, en d’andere ſes de benedenſte genaemt. Wanneer de Sonne in de benedenſte teykenen is, ſoo maecktſe ons de kortſte dagen: En derhalven Venus, te weeten het Aerdrijck van onſe bovenſte Hemiſphærium, klaeght, om datſe nu de Sonne heeft verlooren, door ’t weghnemen van de tijdlijcke dood van Proſerpina, die haer behoud, en deſe is een beeldniſſe van den onderſten circkel der Antipoden of die tegen onſe voeten gaen. En Adonis wort aen Venus weder gegeven, wanneer de Sonne, de jaerlijxe teyckenen van de benedenſte deelen te boven gekomen zijnde, nu begint het half rond van onſen circkel te verlichten, met het aenwas van licht en dagen. Of anders, wort geſeyt, dat Adonis van ’t wild Vercken gedoot zijnde, door dit ſchricklijck Dier, de Winter ſoude zijn afgebeelt. Want het is een rouw en ſteeckeligh vriend des Winters, zijnde het alderheetſte, boven alle viervoetige gedierten: zijn humeur of aert verkout niet, waerover op zijn heet lichaem de borſtels altijd over einde ſtaen, en ’t verlieſt dieſelve hette niet door den Winter, gelijck Ariſtoteles in ’t gemeen van de Verckens

S ſ ſ 3 kens