Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/536

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
514
 
Tol, Schattinge. Datio.

niemand beſwaerde als die boven al in de gulſigheit wilden uytſteken, om de woorden van Plinius te gebruycken in zijn xix boeck iv cap. tot wiens tijde ſoo veele aen de ſneeuw, als tegenwoordigh, niet wierd te koſt geleyt. Want nae zijn ſeggen, oock in ’t xxxi boeck iii cap. gebruyckten zy die nergens toe als om ’t waeter te verkoelen, en eenige koockten ’t nae de vindinge van Nero, om ſeecker te nemen het vermaeck van ’t verſche, ſonder gebreck van de ſneeu. Tegenwoordigh dient het niet alleene om het waeter, maer oock om den Wijn te verkoelen, de vruchten in te ſouten, en andere dingen van den Somer en Winter. En die tot deſe verkoelinge zijn gewent, ververſchen daer mede, als zy willen purgeren, hare Syropen en Medicinen. Sulx datmen daer van Iaerlijx uyten pacht te Romen treckt ſes duyſent kroonen.
 De naeckte armen en beenen, die gaef en glat zijn, (om dat deſe leden, door de kracht van handen en voeten, zijn Dienaers van den arbeyd en van de Menſchlijcke handlingen en gangen, en uytvoerders van onſe gedachten,) bedieden, dat de Schattinge moet opgeſtelt zijn van den Prins met een ernſthaftig en ſuyver gemoed, behoudelijck om dat de behoeftigheyt, de tijd en gelegentheyt ſulx vereiſcht, en dat met een oprecht en getrou voornemen, niet ſoo ſeer om ſich ſelve te verrijcken, als om ’t gemeene beſte daer mede vorderlijck te zijn, en niet uyt loutere gierigheyt en gedancken van eygen baet: Iae ſullen oock niet gedoogen, dat haere Dienaers dagelijx (gelijck gemeenlijck geſchiet) nieuwe beſwaerniſſen en pachten bedencken op dingen die veracht, vuyl en oneerbaer zijn, gelijck Veſpasianus deede, die nae ’t geld ſoo begeerigh was, dat hy oock Tol op de piſſe ſtelde. Waer over hy oock van zijnen oudſten Soone Titus wierde beriſpt: en alhoewel hem de Vader antwoorde, dat het geld, ’t welck hy van de piſſe trock, niet eens daer nae roock: Soo was daerom zijn gemoed niet vry, dat het niet een ſnoode reuck van ſich gaf van zijne vuyligheyt en ſnodigheyt, en dat tegen de aert en ’t gemoed van een oprecht Prince, dieder behoort eedel en grootmoedigh te zijn. Maer de winninge verblinde hem, ſoo dat hy vergat, ’t geene Apollonius van Alexandrien te kennen gaf, dat om ’t gemeene beſte te beſtieren, hy niet achten ſoude op de Rijckdommen, die door de ſchattingen en ’t ſuchten van ’t Volck, waeren by een gebracht; gelijck Philoſtratus in ’t 5 boeck 13 cap. verhaelt, dat het goud moſt leelijck en vuyl werden geacht, dat uyt de traenen der onderdaenen wierde te ſaemen gehaelt. Waer over van gelijcken Domitianus, de tweede ſoone van Veſpasianus, wierde gelaſtert, van dat hy al te ondraeghlijcke Schattingen op den Ioden ſtelde, met bevel, dat wie ſich veinſde geen Iode te weſen, moſte zijne heimlijcke leeden laeten ſien, of hy beſneden was of niet. Een ſchandige en verachte Schattinge. Suetonius verhaelt in ’t leven van Domitianus, dat hy jongh zijnde, een oud Man van negentigh Iaeren hadde ſien beſichtigen of hy oock beſneden was, en dat in tegenwoordigheyt van veele Volx.
 Deſe Schattinge hoe laſterlijck die was, ſalmen door de ſchaemte klaerlijck begrijpen, want alle braeve Mannen koſten nae ’t goedduncken van den Fiſcael beſchuldight worden, die nochtans ontſchuldigh waeren van de Ioodſche ſecte, ſoo moſten zy evenwel haer Manlijck lit vertoonen, indien zy ſonder tegen-ſeggen de Schattinge niet wilden betaelen. Maer van d’ander ſijde quam zijn Navolger de loflijcke Keyſer Nerva Coccius, die ſoodaenigen ſchandigen Schattinge te niet dede: Waer over tot zijnder eere uyt het bevel van den Romeinſchen Raed, een ſilvere penningh geſlagen wierde, met zijne beeldeniſſe en naeme van d’eene ſijde, en van d’ander ſijde een Palmboom, alwaer in ’t midden deſe twee letteren S C ſtonden, en rontom Fiſci Iudaici calumnia ſublata, als, dat de laſteringe van den Fiſcael over de Ioden was wegh genomen. Van welcke laſteringen, beſchuldingen en onrechtveerdige Schattingen, die van den Keyſer Nerva te niet gedaen en verboden zijn, kondy Dion Caſſius in ’t leven van Nerva leſen. Nae de voordaed van deſen ſeer goeden Keyſer, behooren dan de Princen den Volckeren te ontlaſten van alle onbehoorlijcke opſtellingen, en haer met harde en nieuwe laſten niet te beſwaeren.

Tragedia. Treurſpel.

EEn Vrouwe in ’t ſwart gekleet, houdende in de rechter hand een bloote bebloede Poignaert, met leerskens aen de voeten, en een goude kleet van achter over de

ſchou-