Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/554

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
532
 
Vergetentheyt. Oblivione.

te weten door een Vrouwe, en te gelijck door oud, wort uytgebeelt. Men weet dat d’ouderdom vergetiger is als d’ander ouder, en van de Vrouwen ſeytmen, datſe ſoo veel te vergetiger zijn, alſſe luchtigh en rap zijn van ſinnen:

Wat ’s lichter als de roock of vlam, en ſachter als de zee?
Een Vrou is lichter als de roock, als vlam of waeter mee.

Of anders:

De blixem lichter is als roock, noch lichter is de wind,
Een Vrou die overtreftſe al, en niets men lichter vind.

 ’t Schijnt evenwel dat zy met opſet vergeetigh zijn, en naerſtigheyt en vlijt gebruyken, om haer beloften en eed niet te houden, die zy aen haere Vryers doen, waer van Catullus klaeght:

Mijn Vroutjen, ſeyt hy, wil na my geen ander trouwen,
Schoon Iupiter ook ſelf om haer verlegen was:
Zy ſeyt het, maer daer is ſoo weynigh op te bouwen,
Als of men ſchreef in ’t ſand of in een waeterplas.

Maer Xenarchus ſeyt by Athanæum, datmen de eeden der Vrouwen niet in ’t waeter, maer in den Wijn moet ſchrijven, om dat de Wijn de Vergetentheyt voed.

Een Vrouwtjes eed moet zijn,
Geſchreven in den Wijn.

Plautus ſeyt in zijnen Krijghsman, dat een Vrouwe ſeer wel kan onthouden ’t quaed datmen haer heeft aengedaen, maer dat zy ’t goede ſeer haeſt vergeet.
 De Mandragora of Alruyn, wort van Pythagoras Menſch-ſchepſel genaemt, om dat haer wortel de Menſchlijcke gedaente nabootſt, en ’t is een ſlaperige plante, gelijck Theophraſtus, Dioſcorides, Plinius en andere verhaelen. Want als men die iemant te drincken geeft, ſoo baertſe Vergetentheyt, baloorigheyt en ſlaep: ſulx dat die haeren handel en plicht ſullen uytvoeren, daerover ſlaperigh en vergetele worden, naelaetende ’t geene zy hadden voorgenomen te doen. Waer door het ſchijnt, datſe nae het ſpreeckwoord luyt, te veel Mandragora gedroncken hebben. Wy kroonen de Vergetentheyt voor een beeldenis, die ’t hoofd wel paſt, want de Mandragora geſoden, en ’t ſop gedroncken, brenght roock, ſlaprige dampen, en de ſlaepſucht in ’t hoofd; alwaer de ſchuylplaets van de Memorie is, diewelcke door de Vergetentheyt bedorven wort.
 De Lynx of Loſch heeft zy aen de rechter hand, om datter onder allen geen vergetiger Dier is: ’t heeft een ſeer geſpickelde huyd als een Panther. En hier uyt blijckt zijn Vergetentheyt, dat wanneer ’t onder ’t eeten, hoe verhongert het oock is, ſijn hoofd maer eens opbeurt en elders ſiet, ſoo vergeet het ſtrax waer zijn voeder en roof gelegen is, ſoeckende terſtont nae ander; waer van Plinius en andere ſeggen dat dit dier Bacchus was toegewijt. De Vergetentheyt dan was deſe vergetele Loſch tot een beeld opgerecht: om dat Bacchus in een koetſe, die met Wijngaertsbladeren bedeckt was, nu van Panthers, dan van Tygers, dan van Lyncen of Loſſchen, gelijck Lilius Giraldus ſeydt, wierde voortgetrocken.
 De Geneverboom, diewijl die voor deſen geſtelt is tot een gedachtniſſe van de ontfangene weldaeden, waerom wort dieſelve doch nu de Vergetentheyt in handen gegeven? Deſe verſcheydentheyt belet niet datſe oock niet tot beyde ſoude konnen werden gebruyckt: gelijck een Dier, door de verſcheyden aert die ’t over hem heeft, kan weſen niet alleen een beeld van verſcheyden, maer oock van tegenſtrijdige dingen, als by gelijckniſſe: een Leeuw is ſoo wel een goedertieren als een raſend Dier, alſoo is oock een plante, door de verſcheydene kracht dieder in en buyten is, en door de inbeeldingen, diemen daer van neemt, ſoo kanſe oock wel weſen een beeld van tegenſtrijdige dingen.
 De Cypres is een teycken van de Dood en van de Geduyrigheyt. De Amandelboom is een beeld van de Ieugd en van d’Ouderdom: boven dat, ſoo ſal deſe boom jeughdigh aen de ſchorſſe en bedorven aen de wortel weſen: alſoo ſietmen in de vruchten, bladeren en tacken verſcheyden werckingen: en daer uyt kan men dan oock verſcheyden beelden maecken. Wy noemen dan ſtoutlijck, den tack van de Geneverboom, een tack van de Vergetentheyt, die oock by de Latijnſche Poëten voor ſulx genomen is, als een tack, die nae den vloet Lethe, dat is, nae de Vergetentheyt genaemt was. Met deſe tack verweckte Medæa den ſlaep en de Vergetentheit in den wackeren Draeck. Wat dit voor een plante van het vergetigh ſap geweeſt is, is van niemant, die Ovidium uytgeleyt heeft, uytgedruckt. Eenige meenen dat het Maenkop geweeſt zy, maer zy doolen. Want de Prieſterſche van de Heſperiſche Hoven, gelijck

Virgilius