Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/588

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
566
 
Voorſpoet des levens. Prosperita della Vita.

oorſaecke, dan om dat hy lange leeft. Maer om de waerheyt te ſeggen, ſoo is die wel een beeld van het lange leven, maer niet van de voorſpoet deſſelven, om dat veele Menſchen wel een langh, maer geen voorſpoedigh leven hebben. Want veele oude lieden worden ſeer gebrecklijck gequelt met lammigheyt, jicht in handen en voeten, en boven dat noch met malligheyt. Ick kan het leven van Cajus Mecænas niet voorſpoedigh noemen, om dat hy geſtaedigh mette koortſe geplaeght was, en hy koſte in zijne laeſte drie Iaeren, niet een ure ſlaepen. Wat voorſpoedigh leven hadde de Philoſooph Heraclitus, die altijd aen de Waeterſucht kranck lagh? En de Poeet Ennius, diewelcke door alle zijne leeden pijnlijck was? En wat voorſpoet hadde de Poeet Sidonius, om langh te leven en oud te worden, die alle Iaeren op den dagh van zijn geboorte, de koortſe kreegh? waer door hy oock ten laeſten is t’onder gebracht. Soo datmen in der waerheyt haer leven, hoewel het rijp en langh was, niet voorſpoedigh magh noemen, alhoewel andere daer en tegen, een korte tijd, voorſpoedigh hebben geleeft, gelijck Alexander Magnus, Marcellus Nepos, en de aengenomene Soone van Auguſtus, als mede andere, die jongh, in voorſpoet, zijn geſtorven. En daerom zijnſe ook niet geheel voorſpoedigh te achten, om dat haer leven ſoo kort was: want tot het voorſpoedige leven, loopen veele dingen, die ſoo wel totte welvaert des lichaems, als totte goederen van de fortuyne behooren. Daerom wort vereiſcht langheyt des levens, geſontheyt en goede middelen om ’t leven wel te onderhouden: is ’t niet in overvloet, ſoo is ’t ten minſten in noodruft, want iemant kan ſich ſeer wel vernoegen, die ſoo veele heeft dat hy genoegh heeft. Waer over Horatius ſeer wel ſeyt in ’t beginſel van zijne brieven:

Dit is voorwaer geen arrem Man,
Die kleyntjes ſich behelpen kan.

 De middelen vertoonen wy door ’t rijcklijcke kleed, en door den hooren van Hercules, die in ’t gemeen den hooren der Rijckdommen, nae Amalthea, geheeten wort. Men ſchildert gemeenlijck dieſelve vol vruchten, maer wy volgen Palephatus, diewelcke verhaelt, dat Hercules in ’t kaſteel van Teſpis in Boetia, dickwijls ter herberge lagh by een braeve Vrouwe Amalthea geheeten, die haer geld in een Buffels hoorn bewaerde, waer over zijne Mackers, op de reyſe ſeyden, dat Hercules het hoorn van Amalthea hadde, waer uyt hy ſoo veele nam, als hy noodigh hadde. ’t Welck Iola, de Neef van Amalthea, ſiende, dat het hoorn ſoo ledigh wierde, om Hercules daer uyt te onderhouden, datſelve langer niet koſte verdraegen. Andere willen dat Amalthea een rijck oud Wijf was, diewelcke haer geld, dat zy uyt de kramerie ontfingh, in den hooren opſtapelde, ’t welck van Hercules wegh geſtolen zijnde, hy daer van ſeer heerlijck leefde. Waer uyt een ſpreekwoord quam, dat Hercules uyt het hoorn van Amalthea, al ’t geluck ontfingh. Waer uyt, door ſchertſerye, van den Poeet Philemon geſeyt is, dat het hooren van Amalthea en van de Rijkdommen, niet anders is, als veel gelds te hebben. Daerom is het oock vol geld gemaelt, tot een beeld van den Rijckdom, diewelcke daer toe dient, om ’t leven voorſpoedelijck te onderhouden, om dat iemand geen goed hebbende, om rijcklijck van te leven, hoe geſont en wel geſtelt hy zy, daerom niet kan geſeyt worden voorſpoedigh te zijn. Alſoo leeft oock die geene niet voorſpoedigh, die hoe rijck hy oock zy, nochtans niet geſont is: ſulx dat de voorſpoet des levens niet toe laet, dat iemant belaeden zy met behoeftigheyt, noch met eenigh ander quaed. De goede welgeſteltheyt in deſe voorſpoet, zijn de uytwendige goederen, maer de inwendige zijn de geſontheyt, die aldermeeſt te wegen is: want de geſontheyt is de grootſte ſchat, diemen ſoude konnen wenſchen. Pirrus de Koningh der Epiroten, bad God niet om aenwas van Heerſchappie, noch van Rijckdom, maer alleen om geſontheyt, want alſſer geſontheyt is, ſeyt Cel. Rhodiginus, ſoo ſchijnen alle dingen voorſpoediger te gaen. En Horatius ſchrijft tot Iccium: Soo de buyck, de ſijden en de voeten wel vaeren en geſont zijn, ſoo konnen de Koninghlijcke ſchatten niet heerlijckers geven. Wat ſmaeck heeftmen doch van de Rijckdommen, ſoo men niet geſont is? Deſe Beſitter moet wel vaeren, ſeyt dieſelve Poeet, tot Lollium en tot Torquatum, want:

Waer toe Fortuyn, met haer gejagh,
Als ick ’t goed niet gebruycken magh?

Waer toe dient my dan de Fortuyne en de Rijckdommen, ſoo ’t my niet is geoorloft, die te gebruycken?
 Soo paſt het dan wel, dat die dieſelve gebruyckt,

bruyckt,