geſont zy, ſoo wel aen lichaem als aen ziele. En dat hy ſich door de begeerlijckheyt niet late ontroeren, als door gramſchap, vreeſe, hoope, vrolijckheyt, ſmerte, of van wat hertztochten het zijn, ’t zy bewegingen of ontſtelteniſſen des gemoeds: en gelijck Horatius, aen dienſelven Lollium daer by voeght, Wat baet die geene, ſeyt hy, die altijd meer begeert, of die altijd vreeſt, huys of ſchatten? jae even alleens als de leepoogh een ſchoone ſchilderie, of als eene die ’t podagra of voeteuvel heeft, de ſtovingen. En dit is ’t geene Juvenalis in zijn x Schimpdicht heeft willen invoeren:
Bid God, tot aller tijd, in handel en bedrijf,
Om een geſonde ziel in u geſonde lijf.
Wy ſullen God bidden dat hy ons een geſonde ziele in een geſont lichaem wil verleenen, want door de ontſteltheyt des gemoeds, en door de ſwackheit, als mede door de verstooreniſſen en quellingen der ziele, wort het lichaem ongeſont, die ons het voorſpoedige leven wegh nemen.
De Eycken tronck, als voor geſeyt is, vertoont ons de voorſpoet, voor ſoo veel de geſontheyt en ’t lange leven aengaet: Want de Eykeboom, die een hart en onbederflijck houd heeft, en dat veele eeuwen geduyrt, wort voor een beeld van ſterckheyt gehouden, en de dappere ſtercke Mannen, worden geſeyt robuſti, van robur of van de eycke. En Feſtus ſeyt, Robum komt van Rubro en van roode verwe, waer van oock de ſtoffe, die veele aederen van die verwe heeft, genaemt is Robur. Hier van worden de welgeſtelde Mannen, en die hoogh van verwe zijn, Robuſti genaemt. En daerom voerde Hercules, die robuſt en ſterck was, een kodſe van Eycken houd. Zy is oock een beeld van geduyrigheyt en van een langh leven, want de Eykeboom leeft lange, en in haere laeſte Iaeren verlanghtſe haer leven, ſoo men die voor eenige tijd in d’aerde begraeft, en met waeter beſprenght. En daerom voorſeyden de Wichlaers of Prieſters aen den Grootvaeder van Galba, als wanneer de Adelaer hem de ingewanden van de offerhande uyter hand nam, en daer mede op een Eycken boom vloogh, dat de hooghſte Regieringe, metter tijd, op zijn geſlacht en naekomelingen, doch langhſaem, ſoude komen, gelijck het oock naemaels gebeurde.
De krans van ſwarte Violen bediet een langh voorſpoedigh leven, want ſoodanige Violen bloeyen altijt, en brengen geſtadigh bloemen voort, al hebben die oock geene blaeders, gelijck Theophraſtus ſeyt in ’t vi boeck van de planten, alſoo kan oock eener, die in voorſpoet leeft, tot allen tijden ’t hoofd op ſteken, niet om bloemen voort te brengen, maer vruchten van eerlijcke werckingen, ſoo hy dieſelve maer wel bewaert en onderhoud, gelijck het behoort, en dat hy, door het ongeregelt misbruyck, zijne voorſpoet des levens, niet ſchende noch quetſe.
Augurio buono. Goede Voorſegginge, nae de meeninge der Heydenen.
EEn Iongelingh, die een Sterre boven op ’t hoofd heeft, hebbende een Swaen onder den arm, en in ’t groen gekleet, ’t welk Wichelerye of Voorſegginge bediet. Want als de kruyden groen worden, beloven zy ons goede hope van de vruchten.
Pierius Valerianus verhaelt, dat die geene wiens ampt was de Wicchelerie te oeffenen, verklaerden, dat de Sterre altijd was een teycken van voorſpoet en van geluckige uytkomſt.
Van de Swaenen ſeyt Virgilius, dat de Oude niet vergeefs de Voorſegginge van haer hebben geleert, en ſiet dit, ſey hy, maer aen twaelf Swaenen, die by een ander vrolijck zijn. Maer ’t is ons Chriſtenen niet geoorloft de ydelheyt van de Wichelerye te gelooven.
Augurio malo. Quaed Voorſpoock, nae derſelven meeninge.
EEn oud Man, van verwe als de bladeren, wanneer zy op den boom beginnen te verdroogen, in de hand ſal hy een Weſelken houden, en aen de ſlincker ſijde in de locht, ſal een Kraeye vliegen.
De verwe van ’t kleed vertoont, dat dat voor een quade Voorſegginge geacht wort, die daer heerkomt van eenigh aenſtaende quaed, dat ons ſchijnt over den hoofde te hangen, even als de blaederen van de boomen haere verwe verlieſen, wanneer de kracht van de ſtamme vergaet. En van ’t Weſelken ſeght Alciatus:
Wanneer de Weſel u ontmoet,
Laet af, ’t is quaed, al watje doet.
