Naar inhoud springen

Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/60

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
38
38
Beleeftheyt in ’t ſpreecken.Affabilita.

Beeld gelijck zijn, ’t welck tot luſt en vermaeck gebruyckt, en door heerlijckheyt wort onderhouden en gehandhaeft.
De hand op ’t Beeld, druckt uyt, dat alhoewel de Beeldhouwerie het voornaemſte ontwerp van ’t oogh is, ſoo kanſe niet te min oock een ontwerp weſen van ’t gevoel, want haere vaſte ſtoffe, waer ontrent ſich deſe konſt oeffent, om konſtelijck de natuere nae te bootſen, kan ſeer wel te gelijck weſen een ontwerp van ’t oogh en van’t gevoel. Waer over wy oock weeten, dat Michel Angelus van Buonarota, die een licht en glants van deſe konſt geweeſt is, wanneer hy, door ſijne geſtaedige naerſtigheyt, in ſijn ouderdom blind geworden was, ſoo plagh hy de Beelden te betaſten en te bevoelen, en koſt daer van ſijn oordeel ſtrijcken, of het oude of nieuwe gemaeckte Beelden waeren, oock watſe in deughd of prijs waerdigh waeren.
Het tapijt onder haere voeten, betoont, gelijck geſeyt is, dat de Beeldhouwerie geheel door de heerlijckheyt en pracht wort opgehouden, en datſe ſonder den Rijckdom veracht, en miſſchien geen kracht ſoude hebben.

Affabilita. Piacevolizze. Amabilita. Beleeftheyt in ’t ſpreecken. Geſpraecksaemheyt. Vriendlijckheyt.

EEn Maeghdeken met een witte dunne ſluyer gekleet, met een vrolijck opſicht, hebbende in de rechter hand een Rooſe, en op ’t hooft een krans met bloemen. De Vriendlijckheyt of Gespraeckſaemheyt is een heblijckheyt, diewelcke geſchiet met beſcheydenheyt in den lieflijcken handel en wandel der Menſchen, met begeerte om een yeder in ſijnen ſtaet, behulplijck en aengenaem te zijn.
Iongh wort zy gemaelt, om dat de Ieugd ſich in de Wereltſche luſten en vermaecklijckheden altijd jong en vrolijck vertoont. En de ſluyer, bediet, dat de geſpraeckſaeme Menſchen een weynigh min als naeckt en bloot zijn in haere woorden en wercken, en daerom zijnſe vriendelijck. En die worden vermaecklijck geheeten, die ter bequaemer tijd en plaetſe, uyt haer eygen aert, als oock nae andere luyden, ſich weeten te voegen, ſoo veel en wanneer ’t gelegen komt, om van alle dingen met een aerdigheyt en bevalligheyt te kouten, en ſich ſelve geeſtigh, ſonder yemant te quetſen, bloot te geven: En wort oock mede vertoont, datmen ſijn gemoed alſoo niet moet ontdecken, datmen daer over beſchaemt werde: en ’t is een ſeer groot behulp totte vriendlijckheyt, dat men van een vry gemoed zy en oprecht.
De Rooſe bediet dieſelve aengenaemheyt, door de welcke ſich een yegelijck by een beleeft en bevalligh menſche voeght, en waer door die ſmaeck verkrijght in ſijnen ommegangh, vliedende alle bevalligheyt van zeden en manieren, die mette hardigheyt en ſtrengigheyt zijn vereenight: tot welcke beteyckniſſe oock de bloemekrans wort gepaſt.

Humanita. Beleeftheyt.

EEn vrouwe gekleet als een Nymphe, die met een lachende bevalligheyt een hondeken onder haeren arm hout, ’t welck haer aengeſicht met ſijn tonge leckt, vriendelijck quiſpelſteertende, ter ſyden ſtaet een Oliphant.
Beleeftheyt beſtaet daer in, datmen ſijne grootheyt en hoogheyt verberge, en ſich nedrigh ſtelle, tot welbehagen en voldoeninge van andere luyden, die van minder ſtaet zijn als zy ſelve.
In ’t kleed van een Nymph iſſe gemaelt, om de lachende bevalligheyt, en dat door de toeſtemminge van de abelheyt: En dit betoont oock het hondeken, ſt welck zy liefkooſt, om haer doen aengenaem te maken, ter begeerte van haeren meeſter.
De Oliphant vergeet ſijn grootheyt, om aen den menſche dienſt te doen, van de welcke hy ſoeckt in eere en achtinge gehouden te weſen. En derhalven is hy van de Oude, voor een teycken van beleeftheyt gehouden geweeſt.

Promissione. Belofte.

EEn vrouwe houdende de rechter hand en arm recht uyt, hebbende de ſlincker hand voor de borſt.
De uytgeſtreckte rechter arm is een teycken van eenige ſaecke te beloven, en door

de