Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/603

Uit Wikisource
Deze pagina is proefgelezen
 
581
Vruchtbaerheyt. Vrybeſchrijvinge.

in’t veld van Laviente vijf kinderen baerde, die weinigh dagen leefden, en de Moeder ſtierf oock korts daer nae. Waer over oock door laſt van Auguſtus, deſe vruchtbaerheyt ter eeren, een grafſchrift op den Laurentiaenſchen weg wierde geſtelt. En Iulius Capitolinus ſchrijft dat onder de regeeringe van Antoninus Pius, een Vrouwe vijf kinderen baerde: en hoewel Ariſtoteles houd, dat dit het grootſte getal van kinderen is, dat tot eender dracht kan geboren worden, ſoo leeſtmen doch van Margareta een Gravinne van Holland, die te Looſduynen in ’t Iaer 1276, 365 kinderen ſoude hebben gebaert, en die aldaer ſouden gedoopt zijn: de knechtjes met den naeme Ioannes, de Meysjes Eliſabet, ’t welck noch te Looſduinen ontrent den Hage, wert vertoont, als mede de beckens waer uyt zy ſouden zijn gedoopt, zijnde alsdoen een Monnickeklooſter van S. Bernard: En wort de geſchiedeniſſe aldus verhaelt, dat ſekere arme Vrouwe van de Gravinne een aelmoeſſe verſochte, die twee kinderen, van eender dracht, by haer hadde, en in plaetſe van haer onderſtant te doen, beſchrobde zy dieſelve, ſeggende datſe geen twee kinderen koſte voortbrengen, of daer moſten oock twee Vaeders toe zijn geweeſt: Waer over deſe arme Vrouwe ſeer droevigh zijnde, bad God, om hare kuysheyt te ontdecken, dat de Gravinne, die alreede ſwanger was, ſoo veele kinderen mocht ter Werlt brengen, alſſer dagen in ’t Iaer waeren. Dit vintmen in de oude Hollandſche Chronijcken. En Martinus Cramerus, een waerachtigh Schrijver, ſeyt, dat de Vrouwe van de Grave Virboſlaus 36 Soonen te Cracou heeft ter Werrelt gebracht. Van de Haeſen ſeytmen, datſe ſoo vruchtbaer zijn, dat terwijlen zy ſoogen, zy oock baren, en dat d’eene vrucht ſtrax op d’ander volgt. Valerius Maximus verhaelt, datter een eyland was, waer uyt d’Inwoonders gedwongen waeren te vluchten, om het groot vermenigvuldigen van de Haſen. Derhalven gebreken daer geene, die daer ſeggen, dat de Haeſe Rammelaers ſelve haer eygen vrucht moeten ontfangen, baeren en voeden, gelijck de Wijfkens doen, om dat zy ſoo ſeer vermenighvuldigen.

Horagraphia. Vyrbeſchrijvinge.

EEn jongh gevleugelt Maeghdeken, met een beknopt kleed van Hemels blaeu, die op ’t hoofd een Sandlooper heeft, en mette rechte hand, houdſe een Liniael, Paſſer en een Compas, en in de ſlincker een Sonnewijſer: en aen eene ſijde boven ’t hoofd, ſal een Sonne ſtaen, die met haere ſtraelen, de ſchaduwe van de loopende uyre, aenwijſt.
 De uyren of Horæ, met het getal van 24, waer van den dagh en nacht worden gemaekt, hebben haren naem gekregen, gelijck Macrobius verhaelt, van Apollo, dat is, van de Sonne, die in de Egyptiſche taele Horus genaemt is. En om de uyren van den dagh te beſchrijven, van dat de Sonne op en onder gaet, ſo dienen wy ons, door de vindinge van den Sonne-wijſer, die van Anaximenes van Mileſien is gevonden: en voor den Nachtwijſer nemen wy den Sandlooper, die ook van ſeer hooge verſtanden is bedacht. En om te komen totte verklaringe van de bovengeſeyde beeldniſſe, ſullen wy ſeggen, datmen dieſelve jongh maeckt, tot navolginge van de uyren, om dat die geſtadigh, haere loop en beweginge vernieuwen, dieſe noodſaecklijck, d’eene nae den anderen doen: en dat nochtans yder in zijn weeſen blijft.
 Het beknopte kleed en de vleugels aen de ſchouderen, bedieden de ſnelle loop der uyren, van wiens ſnelle loop, Petrarcha in zijne triumph, van den Tijd, ſinght, dat de uyren, dagen en maenden vliegen. Het Hemels blauwe kleed bediet, den helderen Hemel, die door geene wolcken belet zijnde, dient tot bewijs van de uyren, terwijl de Sonne in haren loop is.
 De Paſſer, Liniael, en het Compas wort haer gegeven, om datmen, door den Paſſer of het Compas, en door de ſpieglinge, de deelinge maeckt van den Meridionael, Verticael, Æquinoctiael en de uyr-linien, die vergeſelschapt zijn, met de Tropici van Cancer en Capricornus, en andere, dieder tot onſe voorſtel paſſen: en met de lijne wort de hoedaenigheyt deſſelven toe-geſtelt. En gelijckmen door ’t Compas en door ’t middel van den Seylſteen, komt totte kenniſſe, niet alleene van de vier voornaemſte winden, als Ooſt, Weſt, Zuyden en Noorden, ſoo komtmen oock totte ſtellingen en afwijckingen van de muiren, die daer door werden toegeſtelt, ook de veranderinge van de Sonnewijſers: En daerom vertoonen wy die, dat zy dit bovengeſeyde, in de ſlincker hand houd, en dat die van de ſtraelen der Sonne wort geraeckt;

D d d d 3 waer