Romeinſche Redenaer noemt, heylige Wetten, heylige Verbonden, die men ſonder waerdige ſtraffe niet magh overtreden.
Den Scepter houdſe in de rechter hand, om datſe eerlijcke en oprechte ſaecken gebiet, en de tegenſtrijdige verbiet. En gelijck een Koninginne van alle Volckeren, ſoo wortſe oock van den Koning gevreeſt, oock van alle, die onder haeren Rijxſtaf zijn begrepen.
Het Boeck bediet, de geſchreven Wet, die men niet moet overtreden, want in haer, gelijck de Philoſophen ſeggen, is de behoudeniſſe der ſteeden gelegen: Want ſooder geene Wet was, die de ongebondene dertelheyt breydelde, de Werrelt raeckte op ’t hollen, en was vol ſchelmerie, moord, overlaſt, bedrogh, en duyſent boosheden, en de geheele ruſte ſoude werden verſtoort, en alle welvaert ſoude te gronde gaen. Daerom ſeyt de Philoſooph: ’t Is wenſchlijck dat de ſtadt door de Wetten werde beſchermt.
Het Pauſlijck Rijck en de Keyſerlijcke kroone, die zy mette ſlincker hand op het Boeck houd, zijn beeldniſſen van de Wetten of Rechten, te weeten van de Pauſlijcke of Canonike, en de Burgerlijcke of Keyſerlijcke. En hier in is begrepen de kenniſſe van de Godlijcke en Menſchlijcke Wetten.
Legge della Gratia. De Wet der Genaede.
EEn ſittende Vrouwe, die mette rechter hand de ſegeninge geeft, en boven dieſelve hand, is een Duyve den H. Geeſt uytbeeldende; zy ſit op een groot Vat, daer menighte van waeter uytloopt, en boven ’t Vat zijn veele Overvloets hoorens, daer de vier Dieren van de vier Euangeliſten, boven op zijn geſchildert. In de ſlincke hand houdſe een open Boeck, waer in ſtaet geſchreven, In ’t begin was het Woord.
* * * * *
OM den Leſers, doch inſonderheyt den Schilders te voldoen, om van hunne toeſtellinge der vier Euangeliſten, eenige reeden te geven, waerom die alſoo zijn uytgebeelt, ſalmen weeten, dat deſe Dieren uyt Ezechiel en den Apocalypſis Ioannis, van de oude Vaders daer op ſijn gepaſt, om de vier hooge Amptwercken I. Chriſti uyt te beelden. Daerom hebbenſe by Mathæus, eenen Engel geſtelt, als die den Menſchen de blijde boodſchap van de Menſchwordinge I. Chriſti had aengekondight. By Lucas eenen Oſſe, waer by zijne dierbaere offerhande, voor ’t Menſchlijcke geſlachte, wierde uytgedruckt. By Marcus, een Leeuwe, om dat hy als een Leeuwe, uyt den ſtamme Juda, den dood, door zijne opſtandinge, had overwonnen. By Iohannes wierde eenen Adelaer gevoeght, om dat Chriſtus, als een Adelaer in der hooghte, door zijne Hemelvaert, de hooge Hemelen was doorgedrongen. Dit zy dan den Leſer tot een korte naerichtinge.
Legge Vecchia. De Oude Wet.
EEn oude Vrouwe, op de Ioodſche wijſe gekleet, in ’t blaeu, doch helder en blinckende, ſtaende aen den voet van eenen ſeer hoogen bergh, houdende mette ſlincker hand de taefelen van de Oude Wet, alwaer de tien geboden zijn in geſchreven. In de rechter ſalſe eene yſere roede houden, en van d’eene ſijde ſal een groote looden kloot leggen, met de ſpreuck Pondus grave, dat is, een ſwaere laſt.
Zy wort oud geſchildert, om de oudheyt van den tijd te vertoonen, waer in de Wet, van God den Heere, is gegeven, en ’t kleed op de Hebreuſche wijſe bediet, aen wien deſe Wet is gegeven. De blauwe verwe van dit kleed, die helder en blinckende is, bediet, dat Moyſes weder van den bergh Sinai keerende, op de vertooninge die hy den Hebreen dede, daer de locht, die eerſt duyſter, ontſtelt en vol wolcken was, zy ſich als nu ſuyver, blinckende en van Hemels blaeu, vertoonde.
Dat hy aen den voet van eenen ſeer hoogen bergh ſtaet, is om te vertoonen, dat op dienſelven bergh, de Tien Geboden van God den Heere aen Moyſes zijn gegeven, die wy door dit bewijs, haer in de ſlincker hand hebben geſtelt.
Mette rechter hand houdſe de yſeren roede, gelijck geſeyt is, om de heerſchappie te vertoonen, die de Wetten hebben over de ſterflijcke Menſchen, als mede de hardigheyt en ſtraffe van deſe Wet, die met de H. Schrift wel over een komt, als die daer ſeyt, ghy ſult haer regeeren met een yſere roede.
