Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/640

618

 

Godlijcke Wijsheyt. Sapienza Divina.

ſouden ſoecken te verkrijgen, ten einde zy in haer ſelve ſich niet ſouden verhovaerdigen, maer ſoodaenigen gave van de hooghſte Wijsheyt ſouden erkennen. S. Augustinus ſprekende van de duyſterheyt der Schrifture, ſeyt, ick twijfle niet of dieſelve is geheel Godlijck, om door den arbeyd en naerſtigheyt, onſe hovaerdie te betoomen. Voorts ſeyt hy in’t boeck van de Drieeenigheyt, Maer gelijck ſich het Godlijck woord niet laet gebruycken in dingen, die men ter eerſter opſicht moet weeten, maer die men in ’t verborgen moet onderſoecken, ſoo heeft hy gewilt, datſe met meerder naerſtigheyt, daer uyt ſouden werden getrocken. En in de liii vrage, ſeyt hy aldus, Onſe God heeft totte ſaligheyt der Menſchen, de Godlijcke boecken, door zijnen Heyligen Geeſt alſoo gematight, dat hy haer niet alleene door de bekende plaetſen heeft willen voeden, maer oock door de duyſtere haer heeft willen oeffenen. Deſe ſpreucke is waerdigh te verhaelen, die hy in ’t derde boeck van zijne Spreuken ſtelt, de duyſterheeden der verborgentheeden, in de H. Schrift, zijn ſeer goed, want zy worden daerom bedeckt, om datſe niet ſouden werden verworpen noch veracht: Hierom werden die geſocht, op datmen ons daer in ſoude oeffenen, hierom werden die geopent, op datſe ons ſouden voeden. Franciſc. Petrarcha verſamelt veele reedenen, waer onder hy oock de uytlegginge Auguſtini, over den cxxvi Pſalm aentreckt. Hierom, ſeyt hy, is de H. Schrift te duyſterder geſtelt, op datſe veele goede verſtanden ſoude baeren, en dat de Menſchen daer te rijcker ſouden afſcheyden: die dieſelve toegeſlooten hebben gevonden, dat door veele manieren ſoude werden geopent, als ofmen’t door eenerleye maniere hadde open gevonden.
 De duyſterheyt, om Godlijck te ſpreken, is nut, om datſe veele ſpreucken van waerheyt voortbrenght, en veele kenniſſen in ’t licht ſtelt, terwijl het de eene dus, en d’ander ſoo, verſtaet. Op ’t laeſte brenght hy Gregorium over Ezechielem voort. De duyſterheyt der uytſpraken Gods, ſeyt hy, brenght groote nuttigheyt aen, want zy oeffent de ſinnen, datſe door de vermoeyinge vverden uytgebreyt, en dat een vvelgeoeffende verkrijght, dat eene die luy en traegh is, niet kan vatten. Noch heeftſe vvat anders in, vvant ſoo de kenniſſe der H. Schrifture, voor een yder open ſtont, men ſouſe niet achten: vvant in ſeeckere duyſtere plaetſen, ſoo vermaecken ons die dingen die dan gevonden zijn, met noch veel meerder ſoetigheyt, alſſe met meerder arbeyt ’t gemoed hebben afgemat. En dit zijn de oorſaken, waerom de Godlijcke Wijsheyt, veele van haere geheimniſſen, onder een donckere Wolcke van woorden, heeft bedeckt. Ick ſegge een Wolcke, nae ’t ſeggen van Auguſtinus, tegen de Manicheen, alwaer hy de duyſterheyt der Schrifture een Wolcke noemt, daer hy ſeyt: Hy doet die uyt de VVolcken invloeyen, dat is uyt de Schriften der Propheten en Apoſtelen: te rechte vvorden die VVolcken genaemt, vvant de vvoorden gelijckſe luyden, breecken door een geſpleten en geſlagen locht, alſſer de duyſterheyt der allegorien by komt, als of die met eenige donckerheydt betoogen VVolcken vvierden. Soo groot is de duyſterheyt der Schriftuyre in eenige plaetſen, dat S. Auguſtinus, diewelcke oock, ſonder Meeſter, veele konſten hadde geleert, en oock ’t geene de Philoſophen handelen over de tien Categorien, ſelve bekent, dat hy niet heeft konnen verſtaen het begin van den Prophete Iſaias. ’t Is dan geen wonder, dat Toſtatus in zijne Voorreden over Geneſin ſeyt: De H. Schriftuyre is ſoo duyſter, dat oock in verſcheyden plaetſen, tot noch toe, geene deure voor ’t verſtand oopen is. De Egyptenaers vertoonden de duyſterheyt van de Wijsheyt en van haere ydele leeringe, daer door dat zy voor haere Tempels de Sphinges ſtelden, ’t welck wy by onſe tijden, met duyſtere characteren in de baſis voor het Pantheon, of de Ronde Tempel, hebben geſien: die door laſt van Sixtus de v, gebracht is by de Fonteine Terminus, gelijck van deſe Sphinxen, Plutarchus in zijne Iſis en Oſiris verhaelt. Zy ſtelden, ſeyt hy, gemeenlijck voor haere Tempels de Sphinxen, waer mede zy te kennen gaven, dat de leeringe van haere heylige dingen beſtont in een verhoolen en ingevvickelde Wijsheyt. Maer wy hebben de duyſterheyt en ſwaerigheyt van de Godlijcke Wijsheyt, afgebeelt met het boeck van de ſeven ſegelen, waer van de Apocalypſis gewagh maeckt, willende ſeggen, dat in de verborgene Godlijcke Wijsheyt, ſoodanige duyſtere dingen zijn, alſſer zijn die koſtelijck, en van vaſter waerheyt en aenſien zijn: welcke ſeven ſegelen lichtlijck voor die geene open ſtaen, die de venſteren van haer gemoed, voor de ſeven dood-ſonden ſluyten, en dat door de ſeven deughden, die haer tegenſtrijdigh zijn, en die de Wijsheyt en kenniſſe, die daer gaven van den H. Geeſt zijn, ſoecken te verkrijgen door Godvruchtigheyt en vreeſe Godes.
 Het Paeſch-Lammeken wort op ’t Boeck geſtelt, om dat het Lammeken dat gedoot is, waerdigh is aen te nemen, Kracht, Rijckdoom, Godlijckheyt en Wijsheyt, Apocal. 5. Een ander reeden kander

noch