Pagina:Land en volk van Sumatra (1916).djvu/211

Uit Wikisource
Deze pagina is niet proefgelezen

165

geld aan het land onttrekt; een voordeel is, dat het medewerkt tot het doen ontstaan van een burgerstand, een groep van handelaars, ambachtsbazen, mj veren, tusschen den ambtenaarsstand en het bekrompen landvolk in staande. Er is ecnige analogie tusschen de maatschappelijke gevolgen van het hadji-wezen in Indië en die van de kruistochten in de Europeesche Middeleeuwen.


Moskeeën.

Het aantal moskeeën (masdjid, moesadjid) is het talrijkst op Sumatra's Westkust; elke negeri heeft er een. De moskeeën met het driedeelige dak, bestaande uit topstuk, middenstuk en onderstuk, meestal voorzien van eene minaret (menara), soms van eene eenvoudige stellage om de gebedsuren af te roepen, en bij den ingang een gemetselden vijver voor de ritueele wasschingen, vormen er een karakteristieken trek van het landschap. Soms zijn zij kostbaar, vooral de in de laatste jaren gebouwde, doch bij die nieuwe bedehuizen heeft de goede smaak veelal geleden door de zucht om het bedehuis „mooi" te maken. Ook in de Oostkust-gewesten zijn de moskeeën talrijk en dikwijls zeer ruim en fraai, vooral op de plaatsen, waar een inlandsch bestuurder resideert. De vroegere Sultansmoskee te Palembang is vermaard; de moskeeën te Medan en Tandjoeng Poera zijn voorbeelden van bouwkundig schoon.

Sommige moskeeën genieten groote vermaardheid om de eene of andere bijzondere reden, bijv. omdat zij naast een heilig graf liggen; omdat de uitgebouwde nis (mihrab), die de richting naar de Kaaba te Mekka (qiblat) aangeeft, waarheen de geloovigen bij de godsdienstoefeningen het gelaat richten en waarheen ook het gezicht der dooden in het graf wordt gekeerd, bijzonder juist is gesteld; omdat er een of ander wonder is geschied; omdat een beroemd godsdienstleeraar er dienst doet e.d.m.

Elke moskee heeft haar eigen kerspel; mocht al binnen dat kerspel een andere moskee verrijzen, dan behoudt toch de moedermoskee het uitsluitende recht op de Vrijdagsgodsdienstoefening. Soms zijn de moskeeën zeer eenvoudige gebouwtjes, die echter toch de volle bevoegdheden hebben.

Wij zagen reeds, hoe in Atjeh de kerspelen (moekim) grondslagen zijn geworden eener territoriale landsindeeling.