236
speekselafscheiding plaats; dit speeksel, de lippen, de tanden en de mondholte worden door de gambir bloedrood gekleurd. De vuile, roode vlekken van het speeksel wekken afkeer op; ook het gebruik der fraaie koperen kwispedoors, noch dat van de koperen kunstproducten voor de sirihstellen, kunnen ons behagen, en de roode tot /.warre lippen, tanden en mondholte zijn bepaald afschuwelijk, vooral wanneer die lippen verwelkt en de tanden afgebrokkeld zijn. Het sirihpruimen is in geheel Indië onder Inlanders en Chineezen verspreid, het meest onder vrouwen, en speelt een groote rol in het dagelijkse!) leven en de gastvriendsehap, en als zoodanig ook bij het ceremonieel van verloving en huwelijk, zooals ten onzent champagne en sigaren. Het gebruik neemt echter onder de beschaafden meer en meer af; met name de Chineesche vrouwen en de Javaansche vrouwen van stand doen er niet meer aan. Ook bij de Maleiers neemt het gebruik sterk af. Voor dit doel wordt dan ook hoe langer hoe minder gambir verkocht.
Ander gebruik van gambir.
Des te meer daarentegen komt de gambir in gebruik als looistof, vooral in Amerika, en als verfstof, vooral voor zijde. Met chroombijts geeft het een prachtig lichtecht bruin; met ijzerzouten eene groenachtige, met aluminium of tinbijts een geelachtige kleur. Voor de bereiding van het doek voor militaire tenten, ransels en veldzakken wordt de gambir veel in Duitschland gebruikt. Ook in de verfkuip voor gebatikte goederen op Java is gambir onmisbaar. In de bierbrouwerijen wordt het gebruikt als klaarmiddel, om eiwitstoffen neer te slaan, en om het bier een bitteren smaak te geven. Ten slotte wordt het in de geneeskunde gebruikt als adstringens en is het hier en daar een volksgeneesmiddel tegen verkoudheid. De hoofdmarkt van het artikel is Singapoera. Een droge moesson kan de gambir niet verdragen; in de nabijheid van den evenaar zijn bodem en klimaat voor de plant het meest geschikt.
Gambir-cultuur in Riau door Chineezen.
De residentie Riau was vroeger vermaard door de gambir en had bijna het monopolie van dit artikel. De cultuur was geheel in handen van Chineezen en ging veelal gepaard met de teelt van peper. Veertig jaar geleden waren er nog 160 ondernemers; in
