309
Wegenplan.
Bij de bespreking der afzonderlijke deelen van Sumatra zijn de gewone wegen opgesomd en zagen wij hoc sterk wordt gewerkt aan de uitbreiding van het net. Sumatra heeft thans 3000 K.M. wegen, d.i. zooveel als bijna 2 maal de lengte-as van het eiland. Java, dat in 1848 nog maar 5000 K.M. wegen had, telt er thans 27000 K.M., d.i. 27 maal de lengte-as. Of wel: Sumatra heeft 1 K.M. weg op 145 K.M.2 oppervlakte; Java 1 op 5 K.M.2
In 1914 is een algemeen wegenplan voor Sumatra door den Directeur der B.O.W. vastgesteld. Zonder buitengewone werken komt een K.M. weg van het gebruikelijke type, met eene kruinbreedte van 5 M., waarvan 3 M. verhard, en afgesloten door dijkjes en goten, op ƒ6000.
Het gebeurt wel eens, dat de wegen er al zijn, maar het verkeer uitblijft. Indolentie der bevolking, een verkeerd gekozen tracé, gebrek aan toevoerpaden kan daarvan de oorzaak zijn. In bergstreken gebeurt het soms, dat de weg veel levendigheid vertoont en toch door een onbewoonde strook land loopt. Dat is het geval als de weg over een kam of een rug loopt om rivieren, ravijnen en steile hellingen te mijden, terwijl de dorpen en bebouwde gronden beneden in de dalen liggen.
De bewoners der landen van oude ontwikkeling, opgegroeid temidden van allerlei soorten van wegen, hebben er geen begrip van, welk een reusachtig en kostbaar werk het aanleggen van wegen van eenige honderden K.M. lengte is in eene wildernis van moerassen en wateren, of van bergen en ravijnen. Alleen het zoeken van een geschikt tracé in het ingewikkelde wirwarterrein is al bijzonder moeielijk.
Pasarwezen.
Soms even belangrijk als wegenaanleg is het oprichten van een pasar of markt voor den vooruitgang eener streek.
Het Maleische woord voor de samenkomst van koopers en verkoopers, van ambachtslieden en hunne klanten, en ook voor den dag, waarop die samenkomst plaats vindt, is pekan. Met pasar bedoelt de Maleier alleen de plaats, het terrein. De menschen gaan naar de
