37
Vanwaar dan de ruil, en van waar het kapitaal? 1) Mij dunkt, Marx had welgedaan, toen hij op deze vragen stuitte, zich nog eens ernstig af te vragen of men, nu de arbeids- theorie, doorgedacht, dit probleem met zich voerde, met haar wel op den goeden weg was, en of niet de kostentheorie zelve een grondige herziening behoefde. Intusschen, Marx deed dit niet. Om de ruil en met haar de kapitaalvorming te ver- klaren, meent hij aan de kostentheorie genoeg te hebben; te dien einde kwadrateert hij haar, als ik het zoo noemen mag, in zijn bekende leer van de meerwaarde (Mehrwerth). In het kort komt deze hierop neer.
Productiekosten, arbeid, scheppen waarde. Goed ; maar waarde kan door niets verleend worden wat zelf niet waarde bezit. Vrage derhalve, waaraan ontleenen de productiekosten, waaraan ontleent met name de arbeid zijn waarde? Wederom aan hun productiekosten, antwoordt Marx; een goed is een goed, en de waarde der goederen ontspringt slechts uit éen bron.
Welke zijn echter de productiekosten van den arbeid? Arbeid is een verrichting van den mensch, en om arbeid te verkrijgen heeft men derhalve slechts te zorgen, dat de mensch, om wien het te doen is, in staat blijft tot arbeiden, en hem dan te bewegen dat werkelijk te doen. Nu is het bekend, dat de mensch kan arbeiden bijna zoolang hij leeft; en als degene, die den arbeider tot werken brengen wil, hem nu maar zooveel geeft, dat hij in ’t leven blijft, en door zijn positie of op andere wijze tot werken weet te dwingen, dan
dert, wenn man aus ihm einen Tisch macht. Nichtsdestoweniger bleibt der
Tisch Holz, ein ordinäres sinnliches Ding. Aber sobald er als Waare auftritt ver-
wandelt er sich in ein sinnlich übersinnliches Ding. Er steht nicht nur mit seinem
Füssen auf dem Boden, sondern er stellt sich allen andren Waaren gegenüber
auf den Kopf, und entwickelt aus seinen Holzkopf Grillen, viel wunderlicher,,
als wenn er aus freien Stücken zu tanzen begänne,» waaraan dan als noot
wordt toegevoegd «man erinnert sich, dass China und die Tische zu tanzen
anfingen, als alle übrige Welt still zu stehn schien, — pour encourager les autres » !!
1) Kapital p. 131 v. v.
