| 12 | INLEIDING |
door de bekwaamste pennen, van de vroegste tijden af, zoo niet geheel, ten minsten gedeelslijk, uitmuntend beschreven te zien.
De hooge Ambtenaar, wien 's lands bestuur is aanbevolen, vindt in haar eene onuitputlijke bron der zuiverste staatkunde. Machiavel, wiens schranderheid men eerbiedigen moet, schoon men zijn hart al verachte, hield Rome´s Staat het waardigste voorwerp zijner scherpzinnigste beschouwing.(1) Het zij een alleenheerscher den willekeurigen scepter zwaaje; het zij het koninglik gezag, aan wijze wetten gebonden, den gemaatigden throon bekleede; het zij de besten, ten minsten de grootsten, des Volks zonder verandwoording regeeren; het zij het edelste gemeenebestbestuur tot algemeen heil en algemeen genoegen in bewind van 's lands zaaken is; het zij, eindelijk, eene volslagene volksregeering de wankele en willekeurige wet stellen; nooit zoekt de waare dienaar des lands te vergeefsch naar de lessen der ondervindinge in de geschiedenis van Rome. Het keizerlijk, het koninglijk, het tinemannig, het burgemeesterlijk(2),
(1) Wat Staatsman kent deszelfs discours politiques sur la premiere decade de Tite Live niet?
(2) Over het oneigenlijke van dezen naam nader.
