strumentalist René Ghil voert het systeem der alliteratie door tot ’n „méthode de l’instrumentation verbale”. Nog verder gaat Mallarmé met zijn „poésie géometrique”.
Ook in de nederlandsche poëzie vinden wij voorbeelden als: „ik ben geboren uit zonnegloren en ’s zucht van de ziedende zee (Perk). Instinctief hebben deze dichters de behoefte gevoeld, het uitdrukkingsmiddel in de poëzie te herstellen. De tijd was er echter niet rijp voor. Eerst met ’n radicale vernietiging van alle bijkomstige en vage (begrips) waarden is het mogelijk het uitdrukkingsmiddel te zuiveren en het beeldende woord te ontwikkelen.
Het eerste komt hier in aanmerking de herstelling van den innerlijken klank van het woord. Om het verleden daaraan te ontnemen, is het noodig het alphabet volgens zijn abstracte klankwaarden te hernieuwen. Dit beteekent tegelijkertijd de genezing van onze dichterlijke gehoorvliezen, die zoodanig zijn verzwakt, dat een langdurige phono-gymnastiek noodzakelijk is. Met mijn laatste klankfiguren heb ik in die behoeften voorzien. Hiermede heb ik het alphabet volgens den innerlijken klank, volgens de poëzie opnieuw voortgebracht. Uit deze geometrische verskunst kan zich de dichterlijke spraak ontwikkelen, die onze tijd noodig heeft. Ofschoon vormloos, zijn deze verzen streng gebonden aan de wetten van tempo, verhouding en contrasteerende klankwerking, terwijl elk hinderlijk, pathetisch nevengebaar vermeden is.
Leestekens en leesregels. In de verskunst blijven spraak-en ademhalingstempo voorondersteld.
In de „oerspraak” der nieuwe verskunst, moet de lezer zich zooveel mogelijk automatisch tot den dichterlijken inhoud stellen.
De klank moet zooveel mogelijk mechanisch worden voortgebracht.
Hij spreke slechts de letters uit, in verhouding tot elkaâr en toch iedere letter streng bepaald, volgens de typografisch aangegeven waarde.
101
