geestelijk, a-materieel als grotesk, terwijl het woord en het teeken hun oorsprong vinden in de supra-naturalistische verwondering. De kubisten en futuristen hebben deze verwondering vernieuwd: d. w. z. ten opzichte van een zinlooze levensafstomping, veroorzaakt door het innemen van een quasi-absoluut standpunt in betrekking tot een zich in elkaar verkeerende polariteit.
Het is ons in dit radio-magnetisch oogenblik niet mogelijk tot het archeolitikum terug te keeren. Te lang hebben wij noodig gehad om de rechte lijn van het mes en de lucifer op de steenen handbijl en de vuursteen te veroveren, terwijl de lucht ons geen hindernissen biedt de grootst mogelijke versnellingsspanning rechtlijning te verwerkelijken. Trots al het vergif, waarmede de levens- en ruimteschuwe moralisten ons achtervolgen, verwerkelijkt zich de metaphysiek in de physiek en wel zoo onbetwistbaar klaar en vast, dat alleen de aanname van eene zich in elk ding openbarende voltooingsdrift zulks kan verklaren, doch waarbij het beginsel der verstoring niet uitgesloten is. Zoo moeten wij gretig het inzicht eener simultane contrastwerking als levenstotaliteit aanvaarden, een totaliteit welke wij met ons denkapparaat gedurig van ons trachten af te stooten zonder daardoor onze plaats in de tijdruimte te verliezen.
XI
De mechanische vervorming van natuurlijke organismen en krachten is wettelijk gevolg eener zich buiten en in ons verwerkelijkende meta- of supra-physiek. Welke afmetingen deze heeft, doet hier niets ter zake. Waarschijnlijk zoo weinige, dat wij kunnen spreken van afmetingloos of — even waarschijnlijk — zoo vele, dat elk kompas en elk getal ontoereikend is. Het schijnbaar chaotische, dat deze verwerkelijking in onze tijdruimte-wereld medebrengt, doet velen verschrikt wegvluchten uit het atelier van het universum. Het komt er maar op aan in de uitwerking, de werking te bespeuren,
181
