Stijl No. 3.) langs den weg van voortdurende en wederkeerige opheffing van stand, maat, proportie en kleur een harmonische totaalverhouding, een aesthetische balans te bereiken, wordt het doel van den beeldenden kunstenaar: een beeldende harmonie te scheppen en het ware te geven op de wijze van het schoone, inderdaad op de meest exacte wijze bereikt. De kunstenaar laat de aesthetische idee niet meer door intermédiaire middelen, als symbolen, natuurtafereelen, verhalen enz., verschijnen, maar hij geeft een onmiddellijken vorm aan de aesthetische idee met het daarvoor aangewezen kunstmiddel. Het kunstwerk wordt een zelfstandig, aesthetisch-levend, beeldend organisme, waarin alles tegen elkaar opweegt.
V. DE VERSTANDHOUDING MET HET KUNSTWERK.
Kunst is uitdrukking.
Uitdrukking van onze aesthetische realiteitservaring.
Beeldende kunst, beeldende uitdrukking daarvan, met beeldende middelen. Muzikale kunst, muzikale uitdrukking met muzikale middelen.
Er zijn menschen, die het vermogen hebben deze uitdrukking, direct, onvoorbereid te verstaan. Anderen, die intellectueele voorbereiding noodig hebben, ’n zekere ontwikkeling. Zij stellen zich niet tevreden met een onbewuste of onderbewuste, maar zij willen een bewuste verstandhouding met het kunstwerk. Om tot deze verstandhouding, die uit den aard van mijn betoog, vanzelf een bewust-aesthetische zijn moet, te geraken, zou men moeten beginnen in zijn gedachten het begrip betreffende beeldende kunst te herstellen en wel op de grondslagen in de vorige hoofdstukken door mij ontwikkeld.
Men zal in de exact-beeldende kunst het vermogen moeten erkennen om met geen andere dan de speciale uitdrukkingsmiddelen der kunstsoort, — van de schilderkunst b. v. de kleur, den vorm en de verhouding dezer
