Sinne- en minnebeelden XII
| ← Ick begeer te verscheyden van den lichame | Sinne- en minnebeelden (1627) door Jacob Cats | Die steelt, die queelt → |
| Uitgegeven in Rotterdam door Victor van Waesberge. |
[ 68 ]
FIT SPOLIANS SPOLIVM.
XII.
_(14561572549).jpg)
OVID.
... Carpitque & carpitur una.
Suppliciumque sui est.
PLAUT. TRIN.
AMoris artes eloquar, quemadmodum expediant, nunquam
Amor quemquam nisi cupidum hominem postulat se in plagas
Conjicere: eos cupit, eos consectatur, subdole blanditur, ab re
Consulit, blandiloquentulus, Harpago.
Die steelt, die queelt.
Ick sagh haer rooden mont ick bleefer op staen gapen,
Dies kreegh ick stelens lust. Maer wat een dievery!
Ick stal een kus van haer, maer sy een hert van my.
De muys ontrent het speck die eet met groot verlanghen,
Sy vat en wort ghevat; sy vanght en wort ghevanghen:
Siet wat een vreemde streeck! wat kunstjes weet ghy lief!
Ghy sit gherust en slaept, en steelt noch uwen dief.
Fit spolians spolium.
Occulerat placidus lumina victa sopor.
Accedo, labra jungo labris, dumque oscula furtim
Paucula surripio, me rapit illa mihi.
Dum vorat, occulto trahitur sic piscis ab hame,
Mufque perit, gratum dum petit ore cibum.
Amproba, furandi quis te neget esse peritam,
Cum vigil, in somno, fur tibi præda cadat?
En prenant, surpris.
Mais las! va prisonier, sans y penser, se rendre.
En prenant les appasts se prenent les souris:
Voicy la chasse, amy, ou le veneur est pris.
Naer langhe loopen, moetmen't bekoopen.
En als ick woelen mocht dat was mijn soetste ruste;
Nu was ick in het graen, en dan ontrent het meel,
Mijn t'huys was overal, want holen had ick veel:
Ten lesten sagh ick hier dit lecker beetjen hanghen,
Ick proefdet maer een reys, en siet ick vvas ghevanghen:
Nu sit ick hier en kijck. O vrienden niet te mal;
„Een die gheduerigh loopt raect eenmael inde val.
Nimia libertas fit servitus.
Nec mihi grata quies, nec fatis una domus:
Polline distento præ polline grana placebant,
Sæpe merum pepulit, sæpius unda sitim.
Huc tandem nidore novo me pellicit esca,
Quam, miser! ut cæpi lingere, captus eram:
Libertas nocuit, sit stulta licentia carcer,
Omnia dum lustrat musculus antra, perit.
A la fin, se prend le fin.
Voulant, par chasque fois, eschanger de viande;
Me voila pris en fin: j'ay maintenant ma part?
Maint pert sa libertè helas! pour peu de lard.
NIMIA LIBERTAS FIT SERVITUS.
Gaudet equis, canibusque, & aprici gramine campi,
Cereus in vitium flecti, monitoribus asper,
Utilium tardus provisor, prodigus æris,
Sublimis, cupidusque, & amata relinquere pernix,
Tales, ut tandem lascivire desinant, in vincula nuptiarum conjiciendos, & pedicis nuptialibus alligandos ablegent ij, quibus ista cura incumbit, rebus ad hoc ita prudenter dispositis, ut casu magis, out ipsorum facto, quam parentum consilio, eo delati videantur. Idque eo modo aliquando factitatum memini, non optimo semper successu. Quanto melius erit si ij, qui dimissi à pædagogis suo relinquuntur arbitrio, non objiciant imperium, sed mutant principem, & loco pædagogi (ut prudenter Plutarch.) rationi in posterum pareant! utinam id agat iuventus nostra, animoque infigat aureum illud Senecæ,
TEREN. ADELF.
Uxorem duxi, libertatem perdidi.
Plutarch, de Educat. Lib. in fin.
Danda est opera ut, qua voluptatibus namis dediti cunt, & reprehensionibus minus obtemperantes, matrimonio devinciantur, quod tutissimum iuventutis vinculum est.
Het Vee, dat langhe ghesloten of ghebonden heeft gestaen, plach vry wat onbesuyselder henen te loopen als andere, 'twelck de vryheyt gewoon is. 'tGaet veeltijts so mette jonghe luyden, de welcke soo saen zy haer kant de placke ontogen hebben, ghemeenlijck terstont in alle wulpsheyt uytbersten.
Rijt, jaecht, en vlieght, en gaet zijn gang;
Licht om verleyden, stuer, en quaet
Op elk die hem ten besten raet.
In nutte dinghen gantsch onvroet,
Opsnapper van zijns vaders goet.
Gantsch moedich, vol van sotte waen.
Vol lusten, die terstont vergaen.
De sulcke tijdelijck ten houwelijck te besteden, en (somen seyt) een block aen't been te doen, is den raet van sommige, moer sulcx en geluckt niet altijt ten besten. 'tWare daerom te wenschen dat de Ionckheyt, nu zijnde uytten dwanck der Scholen, de reden voor haer School-vrou woude aennemen, want gelijck Seneca seyt:
Die dient hem meest te binden in.
[ 72 ]
Op eene stont, komt straf, en sond’.
Soo sluyt haer oock de val, daer staetse dan benepen;
Wat is nu vanden roof? want met de valle slough,
Soo was dat haer de schrick door al de leden jough.
Tis niet ghenoegh gheseyt, nae sonden komen plaghen,
Een boos-wicht lijt terstont, en voelt gewisse slaghen;
Want op den eyghen stont dat hy de sonde doet,
Soo comter metter daet een beul in sijn ghemoet.
Pœna, comes sceleris.
Mus sibi dum fingit prandia, carcer adest.
Et vorat, & capitur; nec erit mihi dicere promptum,
;Quid prius eveniat num sapor, anne dolor.
Mus peccator homo est; quisquis mala gaudia carpit
Corpore, quod pectus mordeat, intus habet.
Pœna voluptatis comes est dolor ipsa voluptas;
Impurus nunquam gaudia pura tulit.
PROVERB. 11. 2.
L'orgueil est il venu? aussi est venue l'igominie.
La voilà prinse au corps, tout a la mesme instance.
Le Creve-coeur est prest a l'homme qui faict mal:
La peine & le peché marchent d'un pas esgal.
PŒNA, COMES SCELERIS.
OMnes, quas mundus propinat, voluptates apibus non dissimiles esse, non immerito dixerim, fronte blandiuntur, postica pungunt, de sese iudicent alii, ad me quod attinet, non memini quidquam mihi unquam accidisse, cui voluptatis nomen merito tribuendum censeam. Unicus sane dolor corpus 5 magis afficit, quam voluptates mille. Quid mirum? semper aliquis dolor voluptati, dolori nulla voluptas finest. Nulluur mortalibus gaudium purum est. Id si verum in doloribus hisce temporalibus ac momentaneis, quanto magis id locum obtinebit in æternis. Hæc si vera, cum particula aliqua corporis affligitur, quanto verffora si corpus universum: si dolor unius articuli, ut puta dentis, intolerabilis nonnemini videatur, quid de exquisito animæ simul ac corporis supplicio cogitandum est? statuamus igitur nullam hic voluptatem puram esse, vel si uspiam aliqua, certe, nisi in conscientiæ puritate, non inveniri; nam quemadmodum corpus voluptatum capax non est, nisi bene temperatuur, ita nec animus, nisi conscientia rite purgata.
GENES. 2. 17.
DE ligno auteur scientiae boni & mali ne comedas, in quocunque enim die comederis ex eo, morte morieris.
PROVERB. II. 21.
DE main en main le meschant, ne demeurera point impuni.
TEn is niet ongherijmt, de wereltsche wellusten metten byen te verghelijcken, also de selve beyde de soeticheyt inde mondt, de bitsicheyt en bitterheydt inde steert draghen. Yeder oordeele van sich selven, wat my belangt, ick derf seggen dat my noyt yet bejeghent is, dat te rechten den naem van wellust mochte gegeven werden. Een eenige droefheyt, gaet ons veel dieper in, als dusenderley genuchten. Ist wonder? daer en is gheen vreucht, die niet altijts wat onsoets ontrent haer en heeft: weedom daer en tegens en heeft nimmermeer een soete bete, maer is over al haer sells gelijck. Het welcke indien plaetse heeft in tijdelijcke pijne, wat sal't zijn, daer het geheele lichaem te lijden sal hebben? Indien de pijne van een tant, ofte ander kleyn lit, onlijdelijck wert gheacht, wat sal't zijn daer lijf en ziele gesamentlijck inde uytersten weedom sullen liggen? daer en is dan hier geen blytschap te verwachten die recht suyver en onvermengt is: ten ware in een oprecht gesuyvert gemoet: want, gelijck een onguer en ongesont lichaem niet bequaem en is om wellust te pleghen, en in deselve smaecke te vinden, so mede in ons gemoet, indien het niet ghesuyvert en zy, van doodelijcke wercken.