Sinne- en minnebeelden XVI
| ← Die sonde doet, is der sonden dienaer | Sinne- en minnebeelden (1627) door Jacob Cats | Oock brant in zee → |
| Uitgegeven in Rotterdam door Victor van Waesberge. |
[ 92 ]
ET IN ÆQVORE FLAMMA EST.
XVI.
_(14561760707).jpg)
LVCRET. LIB. 1.
Quæ mare navigerum, quæae terras frugiferentes
Concelebras, per te quoniam genus omne animantum
Concipitur, visitque ex ortum lumina Solis;
Denique per maria, ac montes fluviosque rapaces,
Omnibus incutiens blandum per pectora amorem, Efficis, &c
ALCIAT. DE AMORE. LOQUENS.
Oock brant in zee.
Her vier, het minne-vier can in het water branden:
De groote zee-lamprey[1] en houdt geen vaste ree
En lijt noch echter brant te midden inde zee.
Waer sal een vrijer heen? waer sal een minnaer varen?
Hoe? is niet Venus selfs ghesproten uyt de baren?
Besiet het gantsche diep, het krielt van haren brandt,
De zee heeft oock haer vier; 'tis Venus vaderlandt.
Et in æquore flamma est.
In medio Phoebi tangitur igne freto.
Vidi ego, qui fugeret trans æquora fulmen Amoris
Igne vel in medio non caruisse mari.
Vidi ego, quem Hammis Cytherea recentibus ussit,
A patria celeri dum rate vectus abit.
Ah ! furit, & gelidis ardet delphinus in undis:
Orta mari Venus est: hic quoque regnat Amor.
Et mesme l'eau a son flambeau.
Puis qu'on se sent brusler au plus profond de l'onde?
Murene rien ne faict que par la mer flotter,
Si est-ce qu'on la voit ce non obstant brusler.
Liefde is luy.
Zijn nu verrot, vermot, en in het stof te soecken.
Ghy waert,na mijn onthoudt, wel eer een dapper man,
Nu sitje maer en dut: wat isser oorsaeck van?
Ha 'ksie nu watter schort: Murena gingh doorgronden,
De diepten vander zee, nu leyt hy vast gebonden
Getroffen vande son. Wien liefdes fackel brant
Die leyt van stonden aen de boecken uyter hant.
Colit otia faucius igni.
Perque finus vitrei marmoris ire soles:
Noffe labor fuerat delphinas, & horrida cete,
Quidquid & in vasta gurgite doris alit:
Nunc fine mente jaces, nunc pectora sole perustus
Non potes à radiis solis abire domum.
Si quis amore calet, consueta negotia cessant;
Cedit acidaliæ castalis unda fact.
d'Amour captif, devient oisif.
Ne fais riep maintenant, qu'a mon soleil homage.
L'amour est un tiran; it veut le coeur entier,
Par la tout amoureux, oublie son mestier.
COLIT OTIA SAUCIUS IGNI.
SApientes etiam de amore loquuntur, scribunt, iudicant. Neque spes, neque cura (ait Xenophon) reperiri alia iucundior facile potest, quàm amoris occupatio, nec invenire supplicium gravius in proclivi est, quam, si rerum expediendarum curâ quis ab amoribus suis arceatur. Ita me Deus amet! eos qui œstro hoc perciti sunt, loton gustasse dixeris, ita amoribus suis, tanquam scopulis sirenum affixi, spartam, quam nacti, prorsus deserunt. Protinus ut in gremio Dalidæ quiescit Samson, feriantur Philistæi: ut Iudithæ blanditur Holophernes, non oppugnatur Betulia. Dum Thamaræ insidiatur Ammon, in lectulo est, zo Tarquinius, ut Lucretia potiatur, castris excedit: Antonius ut Cleopatram salutet, tribunal deserit. Graphicè omnia in Didone expressit Virgilius,
Quam procul incautam neurora inter cressia fixit
Pastor agens telis, liquitque volatile ferrum
Nescius; illa fuga silvas saltusque pererrat
Dictæos, hæret lateri læthalis arundo
Quid plura? cui amore calet pectus, frigent cætera.
VIRGIL.
URitur infœlix Dido, totaque vagatur Urbe furens, &c.
IDEM.
Exercet, portusque out propugnacula bello
Tuta parant: pendent opera interrupta, minæque
Murorum ingentes æquataque moenia cœlo.
DAer en is (seyt Xenophon) niet kortwyliger, als liefdes soete besicheyt; niet quellijcker, als door eenige voorvallende saken inde vermakelijckheydt sijnder liefde belet te werden. D'ervarentheyt leertet, soo haest yemant van dese wespe gesteken is, dat hy dadelijck alle saken achter rugghe stelt, selfs daer hy te voren seer toe gheneghen was.
Denckt alleen om spelen gaen;
Wandelt daerom hier en daer,
End' en neemt voortaen niet waer
Al de nieu begonnen wercken,
Daers' haer stad mee wil verstercken.
So haest Samson het hooft nederleyt inde schoot van Dalida, soo ist lavey by de Philistinen. Terwylen Holophernes Iudith lievekoost, wert Betulia niet bestormt. Gheduyrende dat Ammon op Thamar loert, leyt hy in sijn bedde. Tarquinius verlaet den leger om Lucretia. Antonius den rechter-stoel om Cleopatra. Waer toe veel woorden? die in liefde verhit, verkout in alle andere saken.
[ 96 ]
IOHAN. 8.12.
Ick ben het licht der werelt, wie my navolcht, die en sal inde duysternisse niet wandelen.
Ofin het schrale sant; of inde modder-kuylen;
Maer, nu des hemels glans my crachtich heeft geraect,
Soo ben ick metter daet een ander dier gemaect:
Nu, sweef ick boven stroom, gescheiden vande tochten
Die ick voor desen sach by ander zee-gedrochten.
Wie eenmael is verwarmt van Godes heylich vier
En wroet niet in het slick gelijck een ander dier.
Igne vetor mergi.
Et modo fœdabat vilis arena caput;
Cui modo phoca comes, conchisque regentia cete,
Quantaque sub vitreo gurgite monstra latent,
Ecce! sacræ tumidis ope lampadis efferor undis;
Perque fretum, salso tutus ab imbre, feror.
Fluctibus eripitur,mergi nequit, altior unda est
Percaluit sanito cui semel igne jecur.
PSEAUM. 27. 1.
L'eternel est ma lumière & ma delivrance : de qui aurai-je peur?
I'estois environné de maint' hideuse beste;
Mais puis que le soleil m'a faict nager si haut,
Du goufre de la mer maintenant ne me chaut.
IGNE VETOR MERGI.
Solenne est filius huius seculi actionibus suis nebulas offundere, ac multis ambagum involucris, densisque tenebrarum umbraculis, quidquid agunt, involvere; id rei perversæ probabile plerumque signum est: nam malè agentes lucem odisse, veritatis elogium est. Contra mens pura ac innoxia nihil tegit, imò testes actionibus suis advocat, & Iobi exemplo, vitæ rationem publicè edere, & veluti humeris, expositam omnibus, ferre non veretur; omnes Meandros ac diverticula refugit, omnes tenebriones ac latebricolas odio habet, &, ut generosus ille romanus, domurn in edito colle, ut ab omnibus non conspici modo, sed & inspici possit, ædificari sibi velit. Si quis ergò, vespertilionum more, nocte intempesta, operibusque tenebrarum (ut Scriptura loquitur) sese adhuc delectari sentit, veræ lucis radijs necdum illustratum sese esse, non abs re, suspicari poterit: ut verò ab isto vitæ genere abhorreat, audiat imprecationem Esaiæ (cap. 29. I 5.) & rebus suis applicet; væ (inquit ille) qui profundi estis corde, ut a Domino abscondatis consilium, quorum opera sunt in tenebris, & dicunt quis videt nos? Danda potius opera ut cum Paulo honeste ambulemus, prout in die.
August. Tract 106, in Johan.
CRedere vere, est credere inconcusse, firmè, stabiliter, fortiter: ut iam ad propria non redeas & Christum relinquas.
IONAS. 2. 4. 6.
'Tis een alghemeen ghebruyck in't bedrijf deses wereldts, dat t'elcken alsser eenighe slimme en doortrapte rancken voor handen zijn, men de selve onder den duym ende ter smuyck soeckt te beleyden: in voeghen dat de duysternisse schijnt als een vast merckteycken te zijn, van dinghen die niet recht en gaen. Die quaet doet, haet het licht, seydt het licht des werelts: een oprecht ghemoedt daerenteghen is open ende recht uyt: roept als ghetuyghen tot alle zijn doen, ende is te vreden het boeck zijns levens openbaerlijck met Iob, als op sijn schouderen te draghen, haet alle sluyp-sielen en haer linckerijen: wenscht met dien rechtschapen Romeyn, dat sijn huys, voor de oogen een yeder open soude staen, en als doorluchtich soude wesen. Isser dan erghens yemandt, die noch in sich voelt de gheneghentheyd om sijn saecken in het duystere te beleyden, en niet als by nachte en ontyde, te vlieghen, als den nacht-uyl, ofte vledermuys, dat by hem voorseker houde, niet ghemeens te hebben, met de klaer-schynende stralen der waerachtigher sonnen: maer veel eer met dat droeve wee, 'twelck den Propheet Esaias op de sulcke uytspreeckt, cap. 29. 15. Wee, seydt hy, die verborghen zijn willen voor den Heere, haer voornemen te verhelen, en haer doen in't duyster te houden, en spreken, wie siet ons? Laet ons liever met Paulo, eerlijck wandelen als in den daghe.
Dat is een linckert, of een bloet.
- ↑ Desen visch wort int Latijn Murena ghenaemt, ende wort ghevonden ontrent Sicilien, de welcke, te lange boven water met den rugghe swemmende, wert door de hitte der Sonne so gedrooght, datse niet weder onder het water kan neder sincken.
- ↑ Murena piscis in mari siculo, secundum Martial, non valet exustam mergere sole cutem.