Tweede Unie van Brussel
| ← EERSTE UNIE VAN BRUSSEL | Klein plakkaatboek van Nederland (1919) door Diverse auteurs
Ampliatie van de Unie van Brussel (Tweede Unie van Brussel) |
UNIE VAN UTRECHT → |
| Uitgegeven in Groningen door Wolters. |
10 December 1577. Ampliatie van de Unie van Brussel[1].
Nous soubsignez prélatz, gens d'église, seigneurs, gentilzhommes, magistratz de loix, villes, chastellenies et aultres, faisants et représentans les Estatz des Pays Bas à present assamblez en ceste ville de Bruxelles, et aultres, estans soubz l'obeyssance du très hault, puissant et très illustre prince, Philippe, Roy d'espaigne, nostre prince et seigneur, sçavoir faisons à tous présens et advenir: Comme ainsy soit, que n'ayons jamais eu chose en plus grande recommandations que de remectre ces Pays Bas, après tant de misères et calamitez des guerres, en une bonne union et ferme repos et tranquillité, et que pour cest effect, après avoir conclu et accepté la paciffication faicte à Gand, ait aussy esté conceu et emologué certain acte de concorde, alliance et union, pour par le moyen d'icelle de plus en plus confirmer et corroborer la dicte paciffication et joindre les coeurs des habitans en une telle et si estroicte conjoinction et alliance, que, mettans fin à toutes diffidences, il n'y eut eu plus aucune doubte ou soupçon de nouvelle division, auquel acte (pour éviter toutes calumnies de noz adversaires et malveuillans, lesquelz nous tasschent d'accuser et dénigrer par tout le monde, comme si nostre dicte pasiffication ne tendoit sinon à ung desir de changement tant d'estat et de religion que de maistre) ait esté déclairé estre nostre intention de maintenir tant la Religion Catholicque Romaine que l'obéissance deue à Roy nostre seigneur, le tout selon et suyvant les termes de ladicte paciffication de Gand, laquelle de Sa Majesté mesmes depuis a esté approuvée et ratiffiée. [ 119 ]
Il est toutesfois à nostre grand regret advenu que pluysieurs malaffectionnez à leur propre patrie et désirans se faire grandz aux despens et avecq la ruyne du pouvre peuple, en lieu d'interpréter nostre intention et déclaration susdictes de bonne part et de se joindre avecq noos, comme ilz s'estoient solemnellement obligez, pour respousser l'ennemy commun, ont tasché de couvrir leur mauvaise intention soubz prétexte des poinctz susdictz de ladicte Religion Catholicque Romaine et obéyssance deue au Roy, et dérivans sur nous leur propre crime et nous imposans à grand tort d'avoir esté les premiers violateurs de nostre promesse, affin de donner couleur à leurs iniques prétentions et convoitises, ne se sont contentez de prendre les armes contre leur propre patrie, mais aussy ont tasché et taschent encoires journellement de débaucher les plus zéleux, ensemble les mieulx affectionnez à ladicte religion Catholicque Romaine, et quelques aultres des moingz advisez, se couvrans de manteau et prétexte des deux poinctz susdicts, en leur donnant à entendre, que les Estatz laissoient enfraindre lesdicts poinctz, en excédans les termes de ladicte pacification de Gand et de l'union ensuivie, affin que par ces faulses impressions, ilz les puissent tirer à leur party et mectre ces pays en nouvelle division et désunion, pour en avoir tant meilleur marché, et pouvoir tant plus facillement assouvir leurs inicques convoitises au pris de la ruyne generale.
D'aultrepart, comme est aussy advenu que pluysieurs, mesmes d'entre les mieulx affectionnez au bien et repos de la patrie, lesquelz toutesfois selon ladicte paciffication de Gand, ne povoient estre constrainct à ladicte religion Catholicque Romaine, voyans ces persuasions et inductions avoir lieu, tant envers les moings advisez, comme envers ceulx qui se monstrent estre bien aises de trouver couleur et ombre plausible pour couvrir leurs particuliers desfeingz, se sont mis en quelques deffiances et soupçons, comme si par la déclaration susdicte on eut tassché de les surprendre et envelopper en filetz d'obligation, contraire à l'accord de ladicte pacification de Gand, qui a esté cause que pluysieurs reculans de ladicte acte d'union et alliance, icelle n'a peu sortir les effectz ny produire les fruictz que nous avons désiré et esperé: voylà pourquoy voulans présentement donner clairement à cognoistre à tout le monde que nostre intention n'a jamais esté aultre, comme n'est encoires à présent, sinon d'en tout sincerité maintenir, observer et ratiffier ladicte paciffication de Gand en tous et quelconcques ses poinctz et selon les termes, en icelle contenuz, deffendre, garantir et maintenir ladicte religion Catholicque Romaine, ensamble l'obéissance et fidélité legittimement deue à nostre prince et seigneur, le Roy d'Espaigne, nous avons biens voulu pour plus grande asseurance, et affin d'oster toute diffidence, faire derechief la présente déclaration et donner à cognoistre à tous, que nostre intention n'a oncques esté et n'est encoires à présent d'enfraindre, violer ou imminuer en aulcun poinct ladicte pacification de Gand, comme elle n'est aussy de grever, l'interesser ou endommaiger au contraire d'icelle ceulx qui, s'estans retirez de ladicte religion Catholicque Romaine, se sont par ladicte pacification conjoinctz et uniz avecq nous, comme aussy iceulx asseurent n'avoir esté ny estre leur intention de violer, grever ou endommaiger ceulx de ladicte religion Catholicque Romaine ou par aulcun attentat empesscher ou destourbier l'exercice d'icelle, Ains de nous comporter en amitié et union les ungs avecq les aultres selon les termes, contenuz en ladicte pacification, et tous ensamble unanimement et d'ung commun accord et affection employer tous noz moyens et facultez jusques à la vie propre, pour résister aux effortz des ennemis de nostre commune patrie et rompre les desseingsz de tous ceulx qui contre toute raison et équité prennent les armes pour opprimer et violer noz anchiens privilèges, droictz et libertez et nous réduyre dessoubz ung joug de servitude estrangiere, soubz quelque couleur ou prétexte que se puisse estre.
Pour cest effect nous jurons et promectons les ungs aulx autres, prennant le souverain Dieu pour tesmoing, de tenir la main, d'observer et faire observer ce que dict est, en toute fidélité et sincère loyauté sans frauldre ou malengin et de maintenir, garantir et défendre selon toute nostre possibilité les ungs les aultres en ceste juste et saincte querelle, promectans et jurans à cest effect, nous de ladicte religion Catholicque Romaine, que au regard de ceulx qui seront retirez de ladicte religion Catholicque Romaine et conjoinctz avecq nous par ladicte pacification, de quelle quallité, condition ou pays qu'ilz [ 120 ]soient, ne permectrons ny souffrirons que l'on machine ou attente quelque chose contre iceulx, ny qu'ilz soyent injuriez, molestex ou irritez à l'occasion de leurdicte religion, ains les laisserons vivre paisiblement selon et suyvant ladicte paciffication de Gand, les prennant pour cest affect et si avant que ladicte pacification se peult extendre, en nostre sauvegarde et protection, sans fraude ou malengien ou sans aulcune cavillation ou sinistre subterfuge ou captiosité, comme aussy réciprocquement nous, retirez de ladicte religion Catholicque Romaine, promectons et jurons solemnellement, que n'attenteront riens contre ladicte religion Catholicque Romaine et l'exercice d'icelle, ny à cause de ce injurerons ou irriterons aulcun de faict ny de parolles ny par actes semblables les scandalizerons, mais tiendrons la main que personne n'empeschera ou fera empescher ny donnera aulcun destourbier, moleste ou fascherie à ceux de ladicte religion Catholicque Romaine, ny à l'exercice, services et cérémonies d'icelle, ains que tous et ung chacun de nous en général et en particulier serons tenuz de défendre et garantir tant les gens ecclésiastiques que laics en leurdicte religion Catholicque Romaine et l'exercice d'icelle et en leurs biens, dignitez, honneurs, privilèges et possessions, sans souffrir qu'aulcun tort, injure ou moleste leur soit faicte en façon que ce soit; et au reste, que en général nous maintiendrons selon toute nostre possibilité les anchiens privilèges, coustumes, droictz et usances de nostre commune patrie et des provinces et particuliers manans et habitans d'icelle. Et en particulier, ung chacun de nous, tant qu'en luy sera, restablira et restituera, maintiendra et fera maintenir et restituer tous et quelzconcques les privilèges, tant généraulx que particuliers, lesquelz on fera apparoistre en droict et justice leur compéter deuement, en quelque façon qu'ilz ayent esté ostez ou perduz, soit par force ou violence ou par quelque malheur ou accident de meschief. Et pour tant mieux et avecq plus d'efficace ratiffier et maintenir ce que dessus et à l'advenir éviter toute disunion et division, qui par faulte chief général pourrait survenir, nous promectons et jurons d'accepter provisionellement, et jusques à ce que par Sa Majesté et commun consentement des Estatz Généraulx aultrement en sera ordonné, monsieur l'Archiducq Matthias d'Austrice pour lieutenant gouverneur et capitaine général pour Sa Majesté en ces Pays Bas, et comme à tel luy obéirons selon et ensuyvant les conditions et articles, qui par lesdictz Estatz luy seront proposez, et que l'on conviendra et accordera par ensamble; lesquelz il ratiffiera par serment solemnel, comme pareillement il jurera et promectra de maintenir, ratiffier, avoir pour aggréable, ferme et stable ceste présente association et union, sans en aulcune façon le pouvoir enfraindre ou violer ny en tout ny aulcuns de ses poinctz et articles.
Ainsy conclud et arresté en l'assemblée des Estatz Généraulx à Bruxelles le dixième de Decembre 1577.
Nederlandse vertaling
(Maakt geen deel uit van het oorspronkelijke werk)
}} Wij ondergetekenden prelaten, kerkelijken, heren, edelen, wethouders, steden, kasselrijen en anderen, uitmakend en vertegenwoordigend de Staten der Nederlanden thans vergaderd in deze stad Brussel, en anderen, zijnde onder de gehoorzaamheid van de zeer hoge, machtige en zeer illustere vorst, Filips, Koning van Spanje, onze vorst en heer, doen te weten aan allen tegenwoordig en toekomend: daar het zo weze, dat wij nooit iets in grotere aanbeveling hebben gehouden dan deze Nederlanden, na zoveel ellende en oorlogsrampen, terug te brengen in een goede unie en vaste rust en kalmte, en dat hiertoe, na te hebben afgesloten en aanvaard de pacificatie gemaakt te Gent, ook een zekere akte van verzoening, alliantie en unie is ontworpen en gehomologeerd, om door middel daarvan steeds meer voornoemde pacificatie te bevestigen en bekrachtigen en de harten van de inwoners samen te brengen in een zodanig nauwe verbinding en alliantie, dat, een einde stellend aan alle ongehoorzaamheid, er geen enkele twijfel of verdenking meer zou zijn van nieuwe verdeling, in welke akte (om alle laster van onze tegenstanders en kwaadwillenden te vermijden, die ons pogen te beschuldigen en bij iedereen te denigreren, alsof onze genoemde pacificatie strekte tot niets anders dan een verlangen tot wijziging zowel van staat en religie als van meester) verklaard is dat het onze intentie was om zowel de Rooms-Katholieke Religie te behouden als de gehoorzaamheid verschuldigd aan Koning onze heer, dit alles volgens en overeenkomstig de bewoordingen van voornoemde pacificatie van Gent, die sedertdien door Zijne Majesteit zelf is goedgekeurd en bekrachtigd.
Niettemin is het tot onze grote spijt voorgevallen dat meerdere lieden, die hun vaderland slechtgezind waren en zich groot wensten te maken op kosten en ten ruïnering van het arme volk, in plaats van onze bovengenoemde intentie en verklaring goed te interpreteren en zich bij ons te voegen, zoals ze zich plechtig verbonden hadden, om de gemeenschappelijke vijand terug te dringen, gepoogd hebben hun slechte wil te bedekken onder voorwendsel van de bovengenoemde punten van de genoemde Rooms-Katholieke Religie en gehoorzaamheid verschuldigd aan de Koning, en hun eigen misdaad op ons afwentelend en ons volledig ten onrechte opleggend de eerste verbrekers van onze belofte te zijn geweest, teneinde kleur te geven aan hun onbillijke aanspraken en begeerten, zich niet tevreden hebben gesteld met het opnemen van de wapens tegen hun eigen vaderland, maar ook gepoogd hebben en nog dagelijks pogen de meest ijverigen, samen met de bestwillenden tegenover genoemde Rooms-Katholieke religie, en enkele anderen minder welingelichten, zich dekkend met de mantel en het voorwendsel van de twee bovenvermelde punten, door hen te verstaan te geven, dat de Staten inbreuken op de genoemde punten hebben toegelaten, door de bewoordingen van de genoemde pacificatie van Gent en de erop volgende unie te overdrijven, opdat ze door deze foute indrukken voordeel zouden kunnen trekken en deze landen in nieuwe verdeeldheid en onenigheid te brengen, om er zodanig beter uit te komen, en des te gemakkelijker hun onbillijke begeerten te kunnen verzadigen ten koste van algemene ruïne.
Anderzijds, daar het ook is voorgevallen dat meerdere, zelfs onder degenen die meest gehecht waren aan het goed en de rust van het vaderland, die evenwel volgens genoemde pacificatie van Gent niet gedwongen konden worden tot genoemde Rooms-Katholieke religie, ziende hoe deze overtuigingen en inducties plaatsvonden, zowel tegenover de minder welingelichten als tegenover degenen die zich goed op het gemak voelden om plausibele kleur en schaduw te vinden om hun bijzondere plannen te dekken, enigszins wantrouwend en achterdochtig begonnen te worden, alsof men gepoogd had hen door bovenvermelde verklaring te verrassen en te wikkelen in netten van verplichting, in strijd met de genoemde pacificatie van Gent, die de oorzaak is geweest dat meerderen, terugwijkend van de genoemde akte van unie en verbond, deze zelfde geen gevolg heeft kunnen hebben en niet de vruchten heeft gedragen die wij ervan hadden gewenst en gehoopt: ziedaar waarom we heden duidelijk te kennen geven aan iedereen dat onze intentie nooit anders is geweest, zoals ze nu evenmin is, dan in alle oprechtheid de genoemde pacificatie van Gent te behouden, naleven en bekrachtigen in alle en welkdanige van haar beschikkingen en volgens de bewoordingen, erin vervat, te verdedigen, vrijwaren en behouden de genoemde Rooms-Katholieke religie, tezamen met de gehoorzaamheid en getrouwheid die rechtmatig verschuldigd is aan onze vorst en heer, de Koning van Spanje, hebben we het goed geacht voor grotere verzekering, en teneinde elk wantrouwen weg te nemen, nogmaals de huidige verklaring te doen en aan allen te kennen te geven, dat onze intentie nimmer is geweest en heden nog steeds niet is, om inbreuken te begaan op, geweld te doen aan of te verminderen op enigerlei punt de genoemde pacificatie van Gent, zoals ze ook niet is om in strijd ermee te treffen, interesseren of beschadigen degenen die, na zich te hebben teruggetrokken uit de genoemde Rooms-Katholieke religie, zich door de genoemde pacificatie met ons hebben verbonden en vereend, zoals ook dezen verzekeren dat het niet hun intentie is geweest noch is om geweld te doen aan, te treffen of te beschadigen dezen van de genoemde Rooms-Katholieke religie of de uitoefening ervan te verhinderen of verstoren door enige aanslag, Maar ons te gedragen in vriendschap en eendracht met mekaar volgens de termen vervat in de genoemd pacificatie, en allen tezamen unaniem en in gemeenschappelijk akkoord en affectie al onze middelen en vermogens te gebruiken tot aan het leven zelf, om de vijanden van ons gemeenschappelijk vaderland te weerstaan en de plannen te dwarsbomen van al degenen die tegen alle rede en rechtvaardigheid de wapens opnemen om onze aloude privileges, rechten en vrijheden te verdrukken en geweld aan te doen en ons terug te brengen onder het juk van vreemde overheersing, onder welke kleur of voorwendsel het moge zijn.
Tot dit doel zweren en beloven we mekaar, de soevereine God tot getuige nemend, toe te zien op, na te leven en te doen naleven wat gezegd is, in alle getrouwheid en oprechte loyauteit zonder fraude of bedrog en mekaar in deze juiste en heilige strijd met al ons vermogen te behouden, vrijwaren en verdedigen, belovend en zwerend daartoe, wij van de genoemde Rooms-Katholieke religie, dat we, ten opzichte van zij die teruggetrokken zullen zijn uit de genoemde Rooms-Katholieke religie en verbonden met ons door de genoemde pacificatie, van welke hoedanigheid, conditie of land ze ook zijn, niet zullen toelaten noch lijden dat men iets tegen hen beraamt of onderneemt, noch dat ze gekwetst, gemolesteerd of getergd worden ter gelegenheid van hun genoemde religie, maar hen vredig zullen laten leven volgens en overeenkomstig de genoemde pacificatie van Gent, hen tot dit doel en als voor de genoemde pacificatie zich kan uitbreiden, in onze vrijwaring en bescherming, zonder fraude of bedrog of zonder enige drogreden, duistere uitvlucht of sofisme, zoals wederzijds ook wij, teruggetrokken uit de genoemde Rooms-Katholieke religie, plechtig beloven en zweren dat we niets zullen ondernemen tegen de genoemde Rooms-katholieke religie en de uitoefening ervan, noch zullen we omwille hiervan iemand kwetsen of tergen door daden of woorden, noch zullen we hen schandaliseren door soortgelijke handelingen, maar we zullen erover waken dat niemand zal verhinderen of doen verhinderen, noch enige verstoring, molestering of kwaad zal doen geschieden aan degenen van de genoemde Rooms-Katholieke religie, noch aan de uitoefening, diensten en ceremonies ervan, maar dat elkeen van ons in het algemeen en in het bijzonder ertoe gehouden zal zijn te verdedigen en vrijwaren zowel de kerkelijken als leken in hun genoemde Rooms-Katholieke religie en de uitoefening ervan en in hun goederen, waardigheden, eer, privileges en bezittingen, zonder te lijden dat hen enig onrecht, letsel of verontrusting wordt aangedaan op welke wijze ook; en voor het overige, dat we in het algemeen naar al ons vermogen de aloude privileges, gewoonten, rechten en gebruiken zullen handhaven van ons gemeenschappelijke vaderland en van de provincies en erin verblijvende en wonende particulieren. En in het bijzonder zal elkeen van ons, zolang het in hem zal zijn, herstellen en restitueren, handhaven en doen handhaven, alle en enigerlei privileges, zowel algemeen als bijzonder, waarvan men in recht en billijkheid kan aantonen dat ze hen rechtmatig toekomen, op welke wijze ze ook weggenomen of verloren zijn, hetzij door macht of geweld of door enige tegenslag of accidenteel ongeluk. En om des te beter en doeltreffender te bekrachtigen en te handhaven wat voorafgaat, en in de toekomst alle onenigheid en verdeling te vermijden, die uit hoofde van algemene fout zou kunnen voorvallen, beloven en zweren wij om voorlopig te aanvaarden, en totdat door Zijne Majesteit en bij gemeenschappelijke instemming van de Staten-Generaal anders zal zijn bevolen, mijnheer de Aartshertog w:Matthias van Oostenrijk als luitenant-gouverneur en kapitein-generaal voor Zijne Majesteit van deze Nederlanden, en zoals aan hem zullen wij hem gehoorzamen volgens en overeenkomstig de voorwaarden en artikelen die hem door de genoemde Staten zullen worden voorgesteld, en die men gezamenlijk zal toestaan en instemmen; dewelke hij bij plechtige eed zal bekrachtigen, evenals hij zal zweren en beloven het voorliggende te handhaven, bekrachtigen, aangenaam, vast en stabiel te houden.
Aldus afgesloten en vastgesteld in de vergadering van de Staten-Generaal te Brussel op de tiende December 1577.
- ↑ Naar J. C. de Jonge, Verhandelingen en onuitgegeven stukken, II, blz. 198.