Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden (2023)
| ← Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden (2018) | Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden 2023 (2023) door Nederlandse Overheid |
| Uitgegeven in 's Gravenhage door Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. |
Inhoud
- Tekst van de Grondwet
9
- Algemene bepaling 11
- Hoofdstuk 1 Grondrechten 11
- Hoofdstuk 2 Regering 15
- Hoofdstuk 3 Staten-Generaal 19
- Hoofdstuk 4 Raad van State, Algemene Rekenkamer, Nationale Ombudsman en vaste collegese van advies 23
- Hoofdstuk 5 Wetgeving en bestuur 25
- Hoofdstuk 6 Rechtspraak 30
- Hoofdstuk 7 Provincies, gemeenten, waterschappen, Caribische openbare lichamen en andere openbare lichamen 32
- Hoofdstuk 8 Herziening van de Grondwet 35
- Additionele artikelen 36
- Korte toelichting op de inhoud 39
- Algemene bepaling 41
- Hoofdstuk 1 Grondrechten 41
- Hoofdstuk 2 Regering 48
- Hoofdstuk 3 Staten-Generaal 51
- Hoofdstuk 4 Raad van State, Algemene Rekenkamer, Nationale ombudsman en vaste colleges van advies 55
- Hoofdstuk 5 Wetgeving en bestuur 57
- Hoofdstuk 6 Rechtspraak 62
- Hoofdstuk 7 Provincies, gemeenten, waterschappen, Caribische openbare lichamen en andere openbare lichamen 65
- Hoofdstuk 8 Herziening van de Grondwet 69
- Additionele artikelen 71
[ 1 ]
en Koninkrijksrelaties
Grondwet voor het
Koninkrijk der
Nederlanden 2023 [ 3 ]
Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden 2023
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
Directie Constitutionele Zaken en Wetgeving
Tekst, zoals deze luidt na de laatstelijk bij de wetten van 6 juli 2022 (Stb. 2022, 316, 331-336) en de wet van 10 februari 2023 (Stb. 2023, 62) daarin aangebrachte veranderingen.
De tekst van de herziene Grondwet is bekendgemaakt in Stb. 2023, 105. [ 5 ]
Inleiding
Algemeen
De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument van Nederland. Zij bevat de fundamentele regels voor onze staatsinrichting en legt tevens de grondrechten van de burgers vast. De Grondwet is de hoogste nationale wet voor de Nederlandse staat; andere wetten dienen haar bepalingen in acht te nemen.
In de loop van haar geschiedenis (de Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden dateert van 1814) is zij verscheidene malen gewijzigd. Op 17 februari 1983 kreeg een algemene herziening van de Grondwet haar beslag. Deze algemene herziening heeft een betrekkelijk lange voorgeschiedenis gehad. Startpunt in het overleg tussen regering en Staten-Generaal is geweest de in 1974 gepubliceerde Nota inzake het grondwetsherzieningsbeleid. Op basis daarvan zijn enkele tientallen wetsvoorstellen opgesteld, die geleid hebben tot de grondwetsherziening van 1983. Bij deze grondwetsherziening zijn vrijwel alle artikelen van de Grondwet onder de loep genomen. Men mag daarom spreken van een algemene grondwetsherziening, ook al hebben enkele voorstellen tot wijziging de eindstreep niet gehaald.
De grondwetsherziening 1983 heeft geen ingrijpende verandering gebracht in onze staatsinrichting.
Wel bracht zij op tal van plaatsen verbeteringen, onder andere door aanvulling van de artikelen over de grondrechten van de burger. Ook is de tekst van de Grondwet toen vereenvoudigd en gemoderniseerd.
Sinds 1983 is de Grondwet nog een aantal keer gewijzigd. De meest recente herzieningen kwamen tot stand in 2022 en 2023. Bij deze herzieningen zijn de bepalingen over het discriminatieverbod, het brief- en telegraafgeheim en de Grondwetsherzieningsprocedure gewijzigd, zijn toegevoegd een algemene bepaling en bepalingen over het recht op een eerlijk proces en het kiescollege voor niet-ingezetenen voor de Eerste Kamer, en zijn enkele additionele bepalingen vervallen.
Terminologie
In de Grondwet is stelselmatig een bepaald woordgebruik aangehouden in de gevallen waarin aan de wetgever wordt overgelaten te beoordelen, in hoeverre hij het geven van voorschriften aan zich wil houden, dan wel aan andere overheidsorganen wil opdragen. Men spreekt dan van een bevoegdheid van de wetgever tot delegatie. Deze bevoegdheid is in de grondwettekst tot uitdrukking gebracht door het gebruik van enigerlei vorm van het werkwoord ‘regelen’, de zelfstandige naamwoorden ‘regels’ en ‘regelgeving’, of de term ‘bij of krachtens de wet’.
Komt geen van deze formuleringen in een grondwetsbepaling voor, dan is aan de wetgever het overdragen van regelgeving aan de lagere regelgevers niet geoorloofd. Een uitzondering op het hier beschreven stelsel is in het artikel over de belastingen opgenomen (zie nader onder hoofdstuk 5). Ook is als gevolg van handhaving van het ‘oude’ onderwijsartikel (nu artikel 23), daarin systematisering van de delegatieterminologie achterwege gebleven. [ 6 ]
Tekst Grondwet
De na de wijziging van 2023 geldende tekst van de Grondwet is hieronder opgenomen. In de hierna volgende hoofdstukken wordt van de voornaamste onderdelen van de Grondwet een overzicht met soms een korte toelichting gegeven.
De in deze uitgave gegeven informatie over de inhoud van de Grondwet is beknopt gehouden.
Voor uitgebreide informatie wordt verwezen naar de documentatiereeks ’Naar een nieuwe Grondwet’ (40 delen), waarin alle officiële stukken over de totstandkoming van de algemene grondwetsherziening van 1983 en de aanvulling daarvan in 1987, 1996, 1999, 2000, 2002, 2005, 2006 en 2008 zijn opgenomen.
Alle stukken, ook die met betrekking tot de meest recente wijzigingen van de Grondwet, zijn verder te vinden op de website www.denederlandsegrondwet.nl.
[ 72 ]
- Dit is een uitgave van:
- Ministerie van Binnenlandse Zaken
- en Koninkrijksrelaties
- Postbus 20011
- 2500 ea Den Haag
- www.rijksoverheid.nl
- April 2023 | 119406