Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Otio (5)

‘Otio. Leedigheyt’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 283. Publiek domein.

[ 283 ]

Otio. Leedigheyt.

EEn Vet en Lijvigh Ionghman, leggende op der aerde, hebbende tot ſijn kleet een Verckens huyd, en voor hem leyt een verroeſt ploeghyſer.
Boven is van de Vettigheyd, en van ’t Vercken geſproken, alleen willen wy ſeggen dat de eygen beteykeniſſe van de Leedigheyd, is als een verroeſt ploeghyſer: gelijck daer en tegen een ſuyver en net ploeghyſer een teyken is van werckinge en beſicheyt: want dit is onſe voornaemſte werck om die dingen te doen, die ’t leven aengaen. En gelijck het ploeghyſer verroeſt wort, door ’t niet beſigen, even alſoo wort oock een Menſch, die daer ſlof is in ’t doen wat eerlijck is, want hy volght ’t geene oneerlijck en ſchandigh is, ſich over gevende tot een roof van de leedigheyd, jae tot alle laſter en ſchande: makende alſoo dat hy God en den Menſchen een walge zy. En deſe leedicheyt is niet anders als een traegheyt des verſtands, die de ſinnen niet ſtiert, nae den wegh om deughdlijck te leven, waer in zy oock als verſopen zijn, en ’t geene noch ergher is, ſoo drijftſe dienoch van den rechten wegh af: waer over S. Gregorius ſeyt, de leedigheyt is een graf van een levend Menſche, en de Schrift ſeyt, dat de leedigheyt al het quaed de Werreld heeft geleert.
De leedigheyt wort hier in deſe plaetſe niet genomen voor de ſpieglinge of Contemplatie, gelijck Scipio de groote, die al ſcherſende heeft genomen, ſeggende van ſich ſelve, dat hy dan alderminſt leedigh was, wanneer hy leedigh was. Willende te kennen geven, hoe hy minder werck hadde, dat hy dan te meerder beſigheyt hadde in de ſpieglinge. En van deſe leedigheyt verblijden ſich alleene die geene, die door de leſinge van veele boecken, en om hooge en eedele dingen te verſtaen, ſich hier in alleen onderhouden, ſonder van andere ſaecken veel werx te maecken, als van de tonge en de penne: en dat totte Godvruchtigheydt, Godsdienſt, Godlijcke yver en totte gemeenſchap der Menſchen, en in ’t kort, tot al het geene wat goed en heylſaem onder deſe ellendigheden, en dit ſterflijcke leven magh werden genaemt.