Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Otio (4)

‘Otio. Leedigheyt’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 282-283. Publiek domein.

[ 282 ]

Otio. Leedigheyt.

EEn Vett Iongelingh, ſittende in een duyſtere plaetſe, die mette ſlincker elleboge op een Varcken leunt, dat ter ſijden hem op der aerde leyt uytgeſtreckt, krabbende mette ſelve hand zijnen kop, weſende ſeer ſlaeperigh.
Iong wort hy geſchildert, als die gene die ’t ongemack des ouderdoms noch niet heeft geproeft. Vet is hy, om dat hem noch de bekommering en ſorge, door altegroote beſigheyt, niet in ’t hooft maelt, en dat het verſtant door de verſpreydinge van ’t bloed door de leeden, geen hinder geſchiet. Hy ſitt in een duyſtere plaets, om dat een leedigh Menſch niet bequaem is, om eerlijcke en heerlijcke wercken uyt te voeren. Waer door het geſchiet dat hy zijn leven veracht, en als in ’t duyster, doorbrenght. Hy leunt op een Vercken, om dat een leedigh Menſch, by den ommegangh van andere Menſchen, door zijn vadſicheyt en traegheyd, een Vercken gelijckt.
’t Is het gevoelen van Aristoteles, dat dit dier, uyt zijn geſicht-kenninge, het alderbotſte is van allen. Desgelijx is de Leedige meede, als die gantſch geen treck heeft tot eenige prijſlijcke oefningen: En gelijck dit [ 283 ]beeſt, oock anders niet denckt als met ſchocken en ſwelgen zijn luſt en geylheyt te verſadigen, alſoo geeft de Menſch, die van de Leedigheyt beſeten wort, ſich ſelve aen de welluſten en zijne eygene begeerlijckheeden over, met verlies en ſchaede van zijn eygen eere.
Hy krabt den kop, als eene die qualijck raed weet, hebbende geen wijsheyd geleert, ſpillende zijnen meeſten tijd in ’t peinſen en overleggen, ſulx, ſoo hy iet goeds bedenckt, ſoo is ’t doch onnut en komt niet voor den dagh, maer ſoo ’t iet quaeds is, soo is ’t zijn eygen eere en goede naeme ſchaedelijck.