Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Stampa

← Sce­le­ra­tez­za. Boe­ve­rye, On­deughd, Schel­me­rye

Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1644) door Cesare Ripa et al., vertaald door Dirck Pietersz Pers Stam­pa. Boeck­drucke­rye, p. 66-67

Aen­mer­ckin­gen op de Konst der Dru­cke­rye →

Uitgegeven in Amstelredam door Dirck Pietersz Pers.

[ 66 ]

Stampa. Boeckdruckerye.

EEn bedaeghde Vrouwe in ’t wit, wiens kleed geheel aen ruyten verdeelt is, waer in de letteren van ’t Alphabet ſtaen, in de rechter hand ſalſe een ſchalmeye houden, alwaer een letter-rol omgeſlingert is, met het woort ubique, dat is over al; in de ſlincker ſalſe een bloeme van Semper Vive hebben, met het woord Semper, dat is Altijt, van d’eene ſyde ſal een Druckpers met allerleye Druckers gereetſchap ſtaen.
 In wat grooter eere en waerdigheyt de konſt der Boeckdruckerye is, daer van kan de geheele Werelt getuygen: Want uyt haer is de kenniſſe van het goed en quaed, van de deughd en ondeughd, van de geleertheyd en onwetentheyd, heergekomen: Door haer worden de Menſchen onſterflijck, want aleer zy bekent was, waeren de eedele verſtanden, als begraven, en veele wercken van doorluchtige Mannen vergaen; Waer over wy oorſaecke hebben, om ſonder ophouden, Godt den Heere te dancken, datter, door een algemeene weldaed, Vinders van ſoo eedelen en hoogen Meeſterſtuck zijn gevonden, waer door ſich het gerucht opter vlucht geeft, en met een heldere en lieflijcke trompet aen de Werelt de verſcheyden wercken van geleerde Mannen voor den dagh brenght. O! wat ſoudemen al konnen ſeggen over de heerlijckheyt van de Boeck-Druckerye: en alhoewel ick ſoo ſtout ben, dat ick my bemoeye over ſoodanigen eedelen ontwerp te ſchrijven, ſoo ben ick ten hooghſten treurigh, dat mijn verſtand daer toe te ſwack is, om eenige ontwerpſels, die bequaem zijn, om ſoodanigen hoogen lof, als haer toekomt, uyt te vinden. Ick ſal alleen ſeggen, dat de eerſte die deſe konſt gevonden heeft, gelijck Polidorus Virgilius verhaelt, is geweeſt Ioan Gutbenbergh een Duytſcher, Ridder, diewelcke in ’t Iaer 1442, of als andere ſeggen 1451, eerſtmael de Druckery binnen de Stadt Mentz heeft in ’t werck geſtelt, hebbende oock gevonden de Druck-int, die de Druckers als noch gebruycken, en in ’t Iaer 1458 iſſe van een ander Duytſcher, met naeme Conradus in Italien gebracht, doch eerſt te Romen, en van daer iſſe overal wonderlijck aengewaſſen en verbreyt. Doch Iovius ſeyt, dat niet de Duytſche daer af Vinders zijn, maer datſe veel ouder is, als men meent, en van dat gevoelen zijn oock veele, door reden die zy geven van d’oude Medaglien, alwaer de Griexſche en Latijnſche letteren ingedruckt zijn, te rugge ſettende de ſegels en andere oudheden met haere ommeſchrijvingen. Nu, het zy dan ſoo ’t wil, ſoo is die geene, die deſe konſt eerſt heeft gevonden, een Man geweeſt van een hoogh en eedel verſtand.
 Bedaeght wortſe gemaelt, om te vertoonen, dat de Meeſters der Druckerye, behooren te weſen Mannen van verſtand en oordeel, ten eynde haere wercken, in alle volmaecktheyt mogen gedrudkt werden.
 De witte kleederen, drucken uyt, dat haere wercken moeten ſuyver en net zijn, en de letteren van ’t A B C in de percken, bedieden de letteren die in de kaſſen verdeelt zijn, om yder op ſijn plaetſe te vinden, om daer af een volkomen werck te maecken. [ 67 ]
 De Schalmeye met het woord ubique, is om de faem uyt te drucken, die de Druckerye doet om iemants werck over al te verbreyden.
 De bloeme met het opſchrift Semper, bediet de geduerigheyt die de Druckery aenbrenght, vergelijckende deſe met dat ſelve kruyd, ’t welck door haer eygen aert geduerigh en altijd groen is.
 De Druckpars worter ter ſyden geſtelt, mette Letterkas &c. weſende te ſaemen noodige wercktuygen van deſe eedele konſte; waer van dit dicht ter eeren is geſongen.

LOFSANGH
Ter eeren de Eedele konst der loflijcker Boeckdruckerye.
Stemme: Polyphemus aen de ſtrande.
I.

EEle Geeſten, en Beminders,
 Kloecke Vinders,
Van de Konst der Druckery:
Daer geen ſchoonder oyt ſal leven,
 Noch ſal geven,
Meerder heerlijckheyd als ghy.

II.

Door u ſtaen de gulde lichten,
 Die noch ſtichten,
En omſchijnen al dit rond:
Door u Konst zijn voortgekomen,
 Al de Vromen,
Al de Wijsheyd diemen vond.

III.

Mannen door den tijd verſtorven,
 Als verdorven,
En al langh tot ſtof vergaen:
Hebt ghy van den Dood geneſen,
 Dat haer weſen,
Nu blinckt klaerder als de Maen.

IV

.

Al der Princen, Prieſters, Graven,
 Armer Slaven,
Handel, daeden en beſluyt,
Hoe de trotſe Rijcken prallen,
 En weer vallen,
Dat trompet ghy overluyt.

V.

Vromen diendy tot een ſpoore,
 Maer den Dooren,
Zydy ſchrick en ſwaer verdriet:
Wie den Lauwer wil ontfangen,
 Moet u langen,
Stoffe, van ’t geen is geſchiet.

VI.

Even als de Son haer ſtraelen,
 Laet ghy daelen,
Oock u wijsheyd in ’t gemeen:
Ghy verciert door uwe handen,
 Alle landen,
En dat door u Konst alleen.

VII.

Dies moet elck u kranskens vlechten,
 En die hechten,
Aen den Lauwer en den Wijn:
Want u Konst ſal ſtadigh groeyen,
 En friſch bloeyen,
Alſoo langh daer Menſchen zijn.