Nieuwe Tijdinghen/1620/12 september
| ← 26 augustus 1620 | Verhael van Duytslant hoe dat den Grave van Bucquoy op ghetrocken is, ende de Boheemsche in hun Quartier ouer vallen heeft, ende ses hondert doot geslaghen, ende dry hondert peerden ghenomen, met noch eenen grooten buet die de Soldaten ghecregen hebben
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Hhh, [zaterdag] 12 september 1620 |
[15 september] 1620 → |
hoe dat den Grave van Bucquoy op ghetrocken is, ende de Boheemsche in hun Quartier ouer vallen heeft, ende ses hondert doot geslaghen, ende dry hondert peerden ghenomen, met noch eenen grooten buet die de Soldaten ghecregen hebben.
Overghesedt wt den Hooch-duytsche in onse Nederlantsche sprake.
Eerst Ghedruckt den xij. September 1620.
T’hantwerpen, By Abraham verhoeven, op de Lombaerde Veste, inde gulde Sonne. 1620. Met Gratie ende Privilegie.Hhh.
_vignet.jpg)
Verhael van Duytſlant, hoe dat den Grave van Bucquoy op ghetrocken is, ende de Boheemſche in hun quartier overvallen heeft, ende ſes hondert dootgheſlaghen, ende dry hondert peerden ghenomen.
Uut Weenen 20. Augusti.
DEn Hertoch van Beyeren heeft ouer alle het Landt op der Enss met Crijschvolck beset, ende t’volck van de Standen dat hem tot dienste van de Keyserlijcke Majesteyt begeuen heeft is alles ghemenghelt onder het andere Crijschvolc.
Den Graue van Dampier is met twee duysent Ruyteren ende dry duysent voetknechten by t’Beyersche volck comen, Men vermeynt datse ghelijcker hant in Bohemen sullen vallen, ende tot Lints met de omligghende Quartieren compt daghelijcx veel volckx by den anderen. [ 4 ]
Den Graue van Bucquoy heeft wederom een Entreprise ghedaen op den Boheemschen Legher, ende is onuersiens in hun Quartier ghevallen, hy quam op het Hongersche Quartier aen, ende heefter ouer de ses hondert van den vyant doot gheslaghen, ende dry hondert peerden genomen, met noch grooten buet diese ghecregen hebben, ende zijn wederom in hun Quartier ghecomen.
Hier tot Weenen verstaetmen als dat in Nederlant een groote macht van volck op ghetrocken is tot Assistentie van de Keyserlijcke Majesteyt, soo te voet als te peerde, ende hebben hunnen wech genomen naer Franckfort, waer ouer is den Generael den Marquis Ambrosius Spinola, d’welck hier een groote verwonderinghe maeckt, alsoomen hier verstaet van het fraey Crijschvolck dat hy by hem heeft.
Met tijdinghe van Nieuwensol verstaetmen als dat den Lantdach soude gheeyndicht wesen, ende dat de Hunghersche Rebellen hun sterck armeren.
Den Bethlehem Gabor heeft veel Vendelen doen maken, met vremde velt teeckenen daer in, men verstaet dat de Hungheren met vijfthien duysent mannen in der stiermarck willen vallen, ende dat Bethlehem Gabor dertich duysent mannen tot assistentie van de Bohemen wilt senden. [ 5 ]
Hier tot Weenen is gheboden dat hem een yegelijck soude prouideren soo veel alst moghelijc waer, ende versien van Coren, Houdt, Vleesch, ende andere provisie, elck naer zijnen staet.
Men verstaet als dat de Hungheren den xix. Augusti van Bethlehem Gabor voor Coninck souden ghekosen hebben, ende heeft allen de Leen-Heeren doen vermanen met de Hungheren datse hun in die wapenen souden veerdich houden, hy wilde haer Carnten, Crain, Steyr, Gorts, ende andere Quartieren vry geuen tot Roof ende Buet.
Den Cheurvorst van Saxen heeft zijne Ghesanten wederom ghesonden aen de Boheemsche ende andere Rebellen, met Commissie van weghen de Keyserlijcke Majesteyt, datse hun wilden bedencken andermaels om den Keyser te obidieren, ende dat hy volle Commissie hadde om de executie te doen ende dat hun naermaels niet en souden beclaghen, van t’ghene datter naer soude moghen volgen, wildense tot ghehoorsaemheyt verstaen, hy soudese van weghen de Keyserlijcke Majesteyt in ghenade ontfanghen, ende als eenen Vader des Vaderlants ontfanghen, soo niet, moesten met der hulpe van Godts haer met ghewelt aen tasten.
Den 28. Augusti is tot Praghe gepubliceert door het gansche landt te houden eenen generaelen Bid[ 6 ]dach ende Vastendach in allen Kercken afghelesen, ende datse souden met den Bethlehem Gabor in de Hunghersche Croone in verbont zijn.
Den Esterhasij is by Comorra met thien duysent mannen van de Catholijcken tot secours van de Keyserlijcke Majesteyt, ende t’volck dat ouer een maent oft 5. weken wt Weenen ghecomen was met provisie ende victalie is binnen Comorra gheluckelijck ghearriveert.
Den Bethlehem Gabor rust sich sterck toe met de Hungheren, ende heeft aen den nieuwen Ghepretendeerden Coninck van Bohemen gheschreuen dat hy met vijftich duysent mannen te velde wilt comen, wat datter af comen sal wilt ons den tijt leeren.
Den nieuwen Beemschen Coninck wilt ooc seluer te velde comen, heeft allen de Leenheeren, ende Gheboerte op ontboden, heeft den 24. doen publiceren binnen Praghe met gedruckte Placcaten doen affigeren, als dat allen de ghene die onder de Croone van Bohemen sijn hun binnen 14. daghen souden ghereet maken tot den Oorloge, op de verbeurte van lijf ende goet.
Den Hertoch van Saxen heeft in Bohemen wederom een plaetse in genomen, ende den Hertoch van Beyeren heeft hem ghevoecht met den Legher van den Graeff van Dampierre. [ 7 ]
Men is verwondert van waer het volck alles by een compt, hier in Duytslandt zijn ouer de tweelf Leghers, soo van d’een zijde als d’andere.
1. Daer leydt eenen Legher tot Eggenburgh voor de Keyserlijcke Majesteyt, waer ouer den Generael is den Graef van Bucquoy.
2. Den Hertoch van Saxen heeft oock eenen schoonen Legher op Bohemen, voor de Keyserlijcke Majesteyt.
3. Den Hertoch van Beyeren heeft oock eenen Legher int velt.
4. Den Eerts-Hertoch Leopoldus heeft oock eenen Legher.
5. Den Hertoch van Lorreynen heeft oock eenen legher van xv. duysent mannen fraey volck, waer ouer Commandeert als Generael Monsieur de Vaudemont, de welcke met zijn volc hem gevoecht heeft by den leger van den Eertsz-Hertoch Leopoldus.
6. Den Marquis Spinola heeft oock eenen legher by Ments, alwaer hy een Brugghe heeft doen maken ouer den Rhijn.
7. De Protestanten, oft Ghevnieerde Vorsten van Duytslandt ligghen in Pfaltz-Graven Landt tot Oppenheym, met eenen legher waer ouer commandeert den Heere van Anspach, verwachten tegen [ 8 ]de compste vanden Marquis Spinola.
8. Die Rebellen van Bohemen hebben oock eenen legher te velde.
9. De Hungheren hebben oock eenen legher by Presburgh.
10. die van Slesien hebben oock eenen leger, teghen inval der Polacken.
11. Den Coninck van Polen heeft oock eenen legher ghereet om in der Slesien oft Moravien te vallen, Men verwacht hier 6. duysent Cosacquen voor de Keyserlijcke Majesteyt.
12. Die van Moravien, ende Lausnits hebben oock eenen legher, soo dat het lant in roeren is, men verstaet hier tot Weenen datter noch eenen legher leyt tot Wesel van den Catholijcken Coninck van Spagnien, waer dat Generael ouer is Don loys de Valesco, Marquis de Belveder, ende dat Prince Maurits daer by Wesel is oock met eenen leger van de ghevnieerde Provincien.
In Switserlant ist oock alle in roeren, de Catholijcken in Veltolina zijn op ghestaen tegen de Cantons in Switserlant, die van Milanen doen de Catholijcken assistentie, soo datter een gheweldige oorloghe is voor handen, onder de Switsers, de Venetianen nemen oock volck aen, want met den oorloghe in de Grysons het lant der Venetianen heel onvry is.