Nieuwe Tijdinghen/1620/19 mei (1)
| Verhael van t’gene nv tot weenen ghepasseert is, ende hoe de Polacken ende Honghersche malcanderen dapper hebben gheslaghen, ende ouer de xv. hondert doot ghebleuen zijn
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje S, [dinsdag] 19 mei 1620 |
19 mei 1620 [2] → |
Verhael van t’gene nv tot
weenen ghepasseert is,
Ende hoe de Polacken ende Honghersche malcanderen dapper hebben gheslaghen, ende ouer de xv. hondert doot ghebleuen zijn.
Eerst Ghedruckt den xix. Mey 1620.
_p_1_illustration.jpg)
t’Hantwerpen, By Abraham Verhoeuen, inde gulde Sonne. Met Gratie ende Priuilegie.S.
Verhael van t’ghene tot VVeenen is ghepaſſeert, ende hoe de Rijckx-Cheurvorſten, den nieuwen ghepretendeerden Coninck van Bohemen noch een maent reſpijdt ghegeuen hebben om de Croone af te leggen.
Wt Weenen den xxij. April 1620.
OP den Wittendonderdach lestleden, so heeft zijne Keyserlijcke Majesteydt selfs in Persoone, waer by waeren de Ghesanten van zijne Heylicheyt, ende van Spagnien, met den Caredinael van Dietrichsteyn, ende andere Heeren, de welcke zijn ghegaen in der Ridderstuben, alwaer zijne Keyserlijcke Majesteyt xij. oude mannen heeft ghespijst, ende heeft seluer aen elcken persoon een broot ghegheuen, een kanne met wijn, ende soudt, [ 4 ]elck een Tellioor, Lepel ende een mes, ende t’eten ghegeuen, naer de maeltijdt heeft hy haer de voeten ghewassen, ende gaf elck de toebehoorte tot een kleet, Lijnwaet tot een Hemde, ende heeft elcken persoon eenen Gouden Duccaet gheschoncken voor een Aelmoesse, ende die ouergebleuen spijse hebben de Hartsiers de Arme mannekens t’huys ghedraghen.
Men houdt hier voorseker dat die Rijckx Chur-Vorsten ende andere Vorsten den Nieuwen ghepretendeerden Coninck van Bohemen noch een maent respijt ghegheuen hebben, om afstant van de Croone te doen, ende deselue af te legghen, oft anders salmen sien watmen te doen heeft, ende de executie laten voorts varen.
Den xv. heeft een Beyersche Ghesandt by de Keyserlijcke Majesteydt wel twee uren lanck Audientie ghehadt, ende is wederom met goet contentement verreyst.
Ouer eenighe daghen is den vyandt van Bohemen, met die van Moravien van sin gheweest met eenighe Ruyterije ende voedtvolck tot Zitzerstorff ouer de Thonauw te comen, waer by souden vijff duysent Hungaren wesen, de welcke de passagie van Weenen heel onveyl willen maken, ende de Rebellen hebben doen publiceren al wat naer Weenen comt oft ghebracht wort is alles tot buedt ghegeuen. [ 5 ]
Dese stadt wort wederom op een nieu gheweldich gheproviandeert, waer ouer eenighe dagen hier aen comen zijn xxxv. groote schepen met Soudt, ende andere nootelijcke vivres, de welcke aen de Craen ligghen, oock van ghelijcken met ettelijcke honderden waghens die hier aen ghebrocht worden, ende men werckt hier daghelijckx sterck met meer als ouer de 600. mannen aen de Schantsen ende Bolwercken van de stadt, de welcke schoon op gemaect worden, ende oock het Bolwerck voor den Roten Thoren, ende de aenghenomen Schansse by der Thonauw.
Den xix. is des Keyserlijcke Majesteydt Hofraeth Herr Kurtz, wt Vranck-rijck met goede saecken hier comen.
Den Generael Graeff van Bucquoy wilde ouer de Thonauw comen, de Keyserlijcke Majesteydt heeft wat voor handen, ende bevolen wat wt te rechten, in Bohemen oft Moravien, maer men weet niet waer dat ghedijen sal, dan zijnse hier, dan daer, den Graeff van Dampier is in Poste by Bucquoy ghereden int Legher, ende voeghen hun met de Leghers te samen, ende hebben wederom een Entreprise voor handen.
De Commissarissen van de Protestanten, ende Catholijcken sijn hier noch by een, om de Generale [ 6 ]Huldinghe te doen, ende alsoo de Keyserlijcke Majesteyt, de Protestanten Religion wilden toelaten, soo begheeren sy den Keyser alles by te staen, ende de Calvinisten teghen te zijn, men verhoopt hier datter eenen goeden Vrede met de Evangelische sal gheschieden.
Wt Lintz den xxv. April. 1620.
Beyde de Leghers schermutseren alle dage tegen malcanderen, ende also het Leger ouer de Thonauw is, soo en canmen niet weten, oft sy naer Weenen oft Presburgh trecken sullen.
Wt Praghe den 27. April.
Op den H. Paesdach zijn tot Nampla in der Slesien, als die lieden in de kercke waren, die Polacken int Landt ghevallen, ende hebben allen de lieben in der kercken berooft, veel doot gheslaghen ende ghequetst, ende hebben den Buedt mede genomen ende zijn wederom naar Polen ghekeert.
Van Bethlem Gabor, is hier een Courier comen aen den Graeff van Thurso, met tijdinghe als dat de Tarteren in Polen ghevallen waren.
De Moravische Standen verjagen allen de Geestelijcke Prelaten, ende Religieusen, nemen alle hare goederen ende innecomen, van kercken en Cloosters waer mede datse de Soldaten willen betalen, ende gheuen aen de Overste van de Gheestelijckheyt om [ 7 ]te vertrecken xv. xx. oft xxx. guldens, ende sendense soo ten Lande wt.
De Ghesanten van vremde Landen, ende Geincorporeerde Landen sijn noch alhier, ende hier zijn noch eenighe Articulen op den Landt-dach ghesloten.
Ten eersten, de Confederatie met de Staten ende andere Vorsten te vermeerderen, dit is den Ghepretendeerden Coninck ouer ghegheuen.
2. Die Confederatien tusschen Hungharijen, Sevenburghen, ende die Boheemsche Landen sullen ghehouden worden, ende in de Landt-Tafel gebracht worden.
3. Sijnder dese vier persoonen ghekosen ende geordonneert voor Ambassadeurs om naer Constantinopelen te reysen by den Turck, den eenen is Heer Christiaen Aders-bach Berck-ha, oock Christoffel Harrant, noch Hans van Schollendorff, ende Aelbrecht van Scherting, wat datse by den Turck sullen Tracteren is noch onwetens.
4. Die andere Landen souden hun verclaren wat sy teghen die Honghersche Frontier-huysen spenderen willen van weghen der Jaerlijcksche 80. duysent Daelders.
5. Die ongheruste, onghetrouwe Landt-kinderen oft lieden, Jonckers, Leen-Heeren, Edelen, ende [ 8 ]Cooplieden, de welcke alreede op gheschreuen zijn, ende die den Ghepretendeerden Coninck voor haren Rechten Erf-Heere niet en willen sweren, oft kennen ende de Confederatie met den Eedt niet en willen bevestighen, ende belouen t’onderhouden wat dat de Boheemsche, met haere Adherenten besloten hebben, daer salmen teghens procederen, ende tot Sinxen naestcomende haer Proces wt spreken, ende met vollen Raedt condemneren, wat datmen met hare goederen doen sal, soo langhe hebbense noch tijt die den Coninck niet en willen zweren.
Wt Praghe den 1. Mey.
De Polacken zijn wederom in Moravien ghevallen met veel volckx, ende daer groote schade gedaen, waer ouer de Moraviers eenige hondert hebben doot gheslagen, de reste int wederkeeren naer Polen, hebben ontmoet op de Moravische Frontieren vier duysent nieu Hongersche, alwaer sy malcanderen dapper hebben gheslaghen, so datter ouer beyde zijden ouer de xv. hondert doot gebleuen zijn, waer van de Polackers den slach verloren hebben.
Wt den Elsas 3. Mey.
Den Herr Marggraff van Dourlach, heeft hem om de stadt Iringen sterck beschanst, ende en wildt gheen volck passagie verleenen.