Nieuwe Tijdinghen/1620/8 mei (1)
| Verhael van t’ghene nv tot weenen, ende Praghe ghepasseert is
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje O, [vrijdag] 8 mei 1620 |
8 mei 1620 [2] → |
Verhael van t’ghene nv tot
weenen, ende Praghe
ghepasseert is.
Nu eerst Ghedruckt den 8. Mey 1620.
_p_1_Ferdinand_II.jpg)
T’Hantwerpen, op de Lombaerde Veste, inde gulde Sonne 1620.
Met Gratie ende Preuilegie. O.
_p_3_ornament.jpg)
Gheschreuen wt weenen den viij. April.
WY hebben hier seker Tijdinghe dat den Turck int velt is met grooter macht, ende duysenden van volck, waer van de Frontieren in Hungharijen ende andere Quartieren in grooten sorghe zijn, de Hunghersche en weten niet wat dencken, midts dien den Bethlin Gabor daer met soo veel Crijsch-volck int Landt is, sy wilden wel dat den beschreuen Landt-dach voleyndt ware, oft niet besproken en ware, om de groote preparatie die den Turck maeckt ende ghereet heeft, in Moravien ende Bohemen ist nv een weynich stil, maer dencke dat niet langhe en sal dueren. [ 4 ]
De Cosagghen hebben nv wederom wt gheweest ende zijn in Moravien gheloopen tot Lumpenborg in Moravien, ende hebben de selue plaetse gheplundert, daer naer zijnse gheloopen tot de stadt Niclaesburch, dat den vyant lestmael ghewonnen heeft daer hebbense de voorstadt altemael af-ghebrandt, den Cappiteyn Stubenfall, heeft zijne Ruyterije over alle doen op de been comen, maer was te laet de Cosagghen waren wech, hy wildese naer rijden, maer was te vergheefs.
Hier is een vremde sake voor handen den Graeff Tampier wilt met een partije vant leger in Moravien vallen, ende den Grave van Bucquoy in d’ander zijde van Bohemien, het gheschut ende Ammonitie is al wech naer den Legher, den Hertoch van Beyeren legher d’welcke den 3. Legher is, ende is sterck over de 30. duysent mannen, draeyt hem dan herrewaerts ende derrewaerts, de Bohemen weten niet waer datse het hebben.
Als gisteren is den Graeff van Tampier van hier par posta weder naer Langelois int legher verreyst, ende men heeft zijne Cosagghen 2. maenden ghelts ghegheven, zy wilden noch een maent ghelts op de handt hebben, die Cosagghen doen ontrent Crembs met rooven en branden groote schade, maecken veel arme Boeren, doen grooten moetwil, allen de Soldaten [ 5 ]heeftmen elck oock 2. maenden gelts betaelt, zy hebben lustich coragie om vechten, men verwacht eer lanck wat vremps.
Men verwacht oock den Eerts-Hertoch Leopoldus volck daghelijcx wt Tyrol, de welcke alle dage naer Passauw comen.
Den Boheemschen legher, ende het Mahrische-Chrijsvolck, hout hem noch rontsomme Retz, Eggenburch, ende andere Quartieren, ende hebben har Lose waer den Graeff van Bucquoy soude hennen trecken hem te volghen, ende sien waer hy met den legher henen wilt.
Den vyant is gheweldich sterck van volck soo te peerde als te voet, men seyt hier van 75. duysent, maer meestendeel Boeren, de welcke hun eyghen slachoorden sullen breken als zy souden mogen aen comen.
Wt Praghe den 12. April 1620.
Den 9. April is den Furst van Anhalt met den Hern van Lieffenbach alhier ghecomen, de welcke hier voor haer volck 3. maenden gelts ontfangen hebben, Ende hier is oock een ghesant gecomen wt den grawen bunten, datse des Keysers volck oft andere geen passagie en begheeren te verleenen, want den lande bedorven wort.
Het Keysers volck van Budweysz zijn op een mijl weechs naer by nieuw Huyssen ghecomen ende [ 6 ]de Marckflecken Gladts gheplundert, ende alle dat daer in was vermoort, ghesabelt, ende doot ghesmeten, waer over den Graue van Mansvelt, met zijn volck ende dat aencomende Paltsgrauen volck haer heeft vervolcht (maer was te laet) met 3. duysent voet knechten, ende duysent peerden, met veel boeren ende 7. stucken gheschuts, ende zijn soo voor Budweysz ghecomen, ende hun beschantst om dat te belegeren, ende zijn van Intentie daer voor te blijven, om dat t’lant wat vrijer soude moghen wesen, ende hier zijn gisteren wt Pfaltz-graven Lant hier aen comen 12. stucken gheschuts, ende 30. Ammonitie waghens.
Den 10. deses is der Her kintsky Leyhman met Trompetten en Trommelen in die Hooft-kercke Thein ghedraghen, ende daer begraven, met veel Cappiteynen ende Overste.
Wt den Elsasz van 14. April 1620.
Wy hebben hier dat den Feldherr Marck-graeff George Friederich su Badens Furstlijcke ghenade hem dach ende nacht voor de stadt Brysach op eenen Berch hem sterck beschanst, ende groot geschut daer op heeft doen brenghen, van meyninghe om datter gheen volck en soude passeren oft comen tot assistencie van den Keyser, ende niet te konnen passeren dat [ 7 ]Hertochdom Wittenberg ende Marck-graeffschap Baden, noch andere ghevnieerde Landen, zy hebben versocht in de Zwitsersche Staten, dat zy oock sulcx wilden doen voor eenen tijt lanck, ende het lant met Soldaten wilden besetten om de passagien te beletten om gheen secours tot den Keyser te moghen comen.
Wt den Elsasz van 8. April.
Den 8. April sauons is zijne doorluchticheyt den Eertz-Hertoch Leopoldus tot Elsaz Zaben ghelickich hier aen comen, ende daer compt dagelijckx veel volckx, te voet ende te peerde by hem, men verwacht hier ettelijcke duysent mannen te voet, ende te peerde wt Loreynen die by Pfalzburch gelogeert zijn, ende hare ordinancie verwachten, men heeft den Marckgraeff van Doerlach by Baden versocht om het volck te moghen laten passeren met trouppen door het Landt, men heeft de gesanten naer Ouoltzbach gewesen, om daer voorder te versoecken, Aen den Rhijn zijn alle passagien ghesloten om gheen volck over te laten comen, tusschen Straesburgh en Brisach, daer worden alle de schepen van wegen den Marggravischen van Doerlach ghebiedt op gehouden, waer over alles moet ghevoert worden van Schwartzwald, ende naer Kintzsigerthal, door Straesborch. [ 8 ]
De Switsers willen den Rhijn ende passagie vry open hebben, oft willen met ghewelt dat selve doen doen om een yeghelijck te moghen passeren.
Den 8. soo hebben het Beyersche Crijsch-volck om naer den Keyser te trecken een passagie gevonden 3. mijlen bouen Basel, al waer eenighe Compagnien volck ghepasseert is, waer ouer de Boeren, ende die van Basel wederom de plaetse besedt hebben, Leest voorder wat in den slach ghepasseert is in het andere Boecxken P.
De Eertſ-hertoghen
ONſe Ghenadighſte Heeren ende Princen, hebben gegunt ende verleent aen Abraham Verhoeven, dat hy alleene mach Drucken ende vercoopen, in allen de Landen van hare ghehoorſaemheyt, de nieuvve Tydinghen, Innemen van Steden, Victorien van Duytſlant, Hungharijen, Bohemen, Moravien, ende andere Coninckrijcken, Provintien ende Landen, &c. Verbiedende aen allen Boeck-druckers, Boeck-vercoopers, Cremers, ende andere de ſelve naer te Drucken oft Conterfeyten in eenigerhande manieren, Op de penen daer toe gheſtelt, breeder blijckende by de Brieven van Octroye, verleendt den xxviij. dach Ianuarij 1620. In hunne Raden
Gheteeckent A.I. Cools.
D’ander inden Secreten Rade gedaen den vj. Meert 1620.
Onderteeckent D. Gottignies.