Overleg:Het Achterhuis (Anne Frank)

Het boek Het Achterhuis, Dagboekbrieven 12 juni 1942 - 1 augustus 1944 kwam in 1947 uit met Anne Frank als auteur. Zij is ook in de 70 daaropvolgende jaren steeds als auteur op de boeken verschenen. Anne Frank overleed in 1944 en het boek werd postuum uitgegeven door Otto Frank, haar vader, die als enig erfgenaam de auteursrechten verkreeg. Onder de toen geldende wetgeving voor postume werken, zou het werk vrij van auteursrechten zijn 50 jaar na publicatie (dus op 1 januari 1998), maar door de wijziging van de Auteurswet in de jaren 90 werd die termijn verlengd tot 70 jaar na de dood van de auteur, dus 1 januari 2016.

Dit is het boek zoals het in 1947 is uitgegeven. Anne Frank heeft nog meer geschreven (er zijn twee versies van haar dagboek bekend, waaruit een keus is gemaakt bij publicatie van "het Achterhuis" in 1947). Op de stukken die niet in dit boek zijn beschreven, maar wel in een uitgave van de "complete" dagboeken in 1984, rust nog wel auteursrecht. De in 1984 geldende wetgeving voor postume uitgaven resulteert in verloop van het auteursrecht in 2034. De wijziging van het auteursrecht naar 70 jaar na de dood van de auteur maakt dat niet anders, omdat deze wijziging "huidige rechten nooit kon verkorten".

Dagboek-onderdelen die later zijn gevonden en gepubliceerd, zijn wel rechtenvrij beschikbaar.

Deze versie komt van de txt versie op Typepad.com. Helaas is niet geheel duidelijk welke druk het is, maa het lijkt een druk van het werk uit 1947 te zijn (zoveel is zeker), zonder latere auteursrechtelijk beschermde voorwoorden etc. L.tak (overleg) 3 jan 2016 16:05 (CET)

Vertaling?

Is er al iemand bezig met een vrije vertaling naar het Engels? effeietsanders 2 jan 2016 21:17 (CET)

Goede vraag. Is een goed idee! L.tak (overleg) 2 jan 2016 22:05 (CET)

2009 dbnl

Also: https://archive.org/details/anne-frank

Anne Frank, Het Achterhuis. Uitgeverij Contact, Amsterdam 1947
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/fran034acht01_01/colofon.php
© 2009 dbnl / Anne Frank-Fonds (Bazel)

Nemo bis (overleg) 3 jan 2016 12:36 (CET)

Dank. Voor alle duidelijkheid, dat gaat over een andere versie dan die hier gebruikt is, onder een CC0 licentie vrijgegeven door DBNL, digitale bibliotheek der Nederlandse letteren "een dienst van de Koninklijke Bibliotheek (Den Haag), in samenwerking met o.a. de Nederlandse Taalunie en de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheek". Die zetten het ook niet zonder reden in het publiek domein. L.tak (overleg) 3 jan 2016 15:11 (CET)

en de bibliotheek heeft hem weer verwijderd, zie http://www.dbnl.org/tekst/fran034acht01_01/.... L.tak (overleg) 3 jan 2016 16:03 (CET)

Uitspraak rechtbank Amsterdam, 23 dec. 2015

Zorgvuldige lezing van de uitspraak van de Amsterdamse rechtbank in de zaak tussen het Anne Frank Fonds in Basel en de Anne Frank Stichting in Amsterdam en de KNAW maakt duidelijk dat op het deel van het dagboek van Anne Frank zoals dat gepubliceerd is in Het Achterhuis in 1947 volgens de uitspraak van de Amsterdamse rechtbank, 23 dec. 2015 geen auteursrecht meer rust.
Tekst van de uitspraak, 4.3.3. paragraar 2: "Een deel van de werken is opgenomen in Het Achterhuis, gepubliceerd in 1947. Voor dat deel gold een termijn van 50 jaar na de publicatie, zodat deze op 1 januari 1998 in het publieke domein zouden zijn gevallen, indien de wet in 1995 niet was gewijzigd. Ingevolge de wetswijziging geldt echter dat de termijn is verlengd tot 70 jaar na het overlijden van Anne Frank." (dus effectief per 1 januari 2016)
Dit is niet tegenstrijdig met wat het Anne Frank Fonds in Basel beweert: the manuscripts will therefore remain protected until 1 January 2037. Wie kijkt naar paragraaf 3 van de Amsterdamse uitspraak onder 4.3.3., ziet dat de auteursrechtelijke bescherming ALLEEN GELDT VOOR DIE DELEN VAN DE MANUSCRIPTEN die NIET in 1947 gepubliceerd werden -feitelijk de delen van het manuscript die werden gepubliceerd in 1986.
Conclusie: op het deel van het Dagboek van Anne Frank dat gepubliceerd werd in Het Achterhuis in 1947, berust geen auteursrecht meer. Deze tekst valt in het publieke domein per 1 januari 2016. (Op vertalingen van dit deel van het werk is natuurlijk de wetgeving van de landen waarin de vertaling verscheen van toepassing. Vysotsky (overleg) 9 jan 2016 02:44 (CET)

dat is ook zo als ik het las...--L.tak (overleg) 9 jan 2016 08:17 (CET)

Arnoud Engelfriet is het met jullie eens: http://blog.iusmentis.com/2016/01/15/is-het-dagboek-van-anne-frank-nu-publiek-domein-ondertussen/ Valhallasw (overleg) 15 jan 2016 09:40 (CET)

Ik lees in Engelfriets blogbericht helemaal niet dat hij het met jullie eens is. Integendeel, hij merkt op dat het 'touwtrekken over het auteursrecht nog wel even zal duren'. Dat is inderdaad te verwachten. Weliswaar is de uitspraak van de rechtbank Amsterdam zo te lezen dat gezegd wordt dat het auteursrecht op de in 1947 gepubliceerde versie op 1 januari 2016 vervallen is, het is belangrijk om bij de lezing rekening te houden met het feit dat deze zaak over iets anders ging. In de zaak was niet het auteursrecht op de editie uit 1947 aan de orde, maar het auteursrecht op de in de editie uit 1986 opgenomen oorspronkelijke manuscripten. Het lag niet ter beoordeling aan de rechtbank voor of de editie uit 1947 op 1 januari 2016 in het publiek domein zou vallen, en ik acht het ook bijzonder onwaarschijnlijk dat het Fonds dit zou hebben erkend. Het Fonds beweert immers (bij mijn weten nog steeds) dat Otto Frank door zijn (niet-triviale) redactiewerk een eigen auteursrecht op de editie uit 1947 heeft gekregen, en dat het auteursrecht dus pas op 1 januari 2051 vervalt. Dit is nog geen uitgemaakte zaak. Woodcutterty (overleg) 16 jan 2016 01:29 (CET)

Getouwtrekt zal er ook nog wel even worden. De Nederlandse rechter is in zijn overweging (niet zijn uitspraak, want die is simpelweg: wijst het gevorderde af) heel expliciet "Een deel van de werken is opgenomen in “Het Achterhuis”, gepubliceerd in 1947. Voor dat deel gold een termijn van 50 jaar na de publicatie, zodat deze op 1 januari 1998 in het publieke domein zouden zijn gevallen, indien de wet in 1995 niet was gewijzigd. Ingevolge de wetswijziging geldt echter dat de termijn is verlengd tot 70 jaar na het overlijden van Anne Frank." Desalniettemin was dat inderdaad niet de eis in de hoofdzaak, en bovendien was dit een kort geding: het opvoeren van Otto Frank als editor/auteur terwijl dat niet op de kaft stond en tot en tot een jaar geleden nooit werd gesuggereerd zou in kort geding waarschijnlijk worden afgewezen; terwijl in een complete rechtszaak het wel aan de orde zou kunnen komen. Daarmee kom ik tot de volgende conclusies:

• Het is zeer verdedigbaar om er vanuit te gaan dat Anne Frank enig auteur was
• ALS dat klopt, dan is de 1947 versie in het publieke domein
• Het is denkbaar dat het Fonds zich bij de wikimedia foundation vervoegt om te stellen dat het nog niet publiek domein is, vanwege een Otto Frank claim (en dat zullen ze dan ongetwijfeld waar gaan proberen te maken met tekst analyse; gecombineerd met een analyse wat een "normale" editor zou doen (waar hij geen auteursrecht op verdient), en wanneer de grens naar een editor als mede-auteur wordt overschreden. Zolang die argumenten er niet zijn, kunnen we ze ook niet veroordelen.
• Gezien het feit dat de vermelde auteur altijd Anne Frank is geweest (althans in de versies die wij gebruiken), ligt naar ik aanneem de bewijslast bij het fonds om aan te geven dat het anders is.
• Daarmee hebben we voldoende zekerheid als gemeenschap om eea te laten staan; is het onze plicht om de litigatie goed in de gaten te houden en zal wikimedia adequaat (en ik zeg bewust niet wat dat is) moeten reageren als er bezwaren komen.... L.tak (overleg) 16 jan 2016 14:08 (CET)

ISBN

Vermelding van ISBN: het lijkt me het beste om géén ISBN te vermelden. Immers, de editie uit 1947 verscheen bij uitgeverij Contact zonder ISBN. (Dat was toen nl. nog niet uitgevonden. Het ISBN dateert van 1966 en werd pas in de jaren erna geleidelijk in Nederland ingevoerd). De eerste editie van Het Achterhuis met een ISBN die ik kon traceren, was de 47e druk (1971) bij uitgeverij Contact in Amsterdam. Het ISBN daarvan is 9025460100, en die druk is niet in grote bibliotheken in Nederland aanwezig. (Dat ISBN is ook voor enkele latere drukken gebruikt, in elk geval t/m de 50e druk uit 1973.) Het gaat te ver om hier een geschiedenis van alle edities van Het Achterhuis in Nederland te geven, maar er zijn minstens 78 drukken verschenen met zeker tien verschillende ISBNs. Voor Wikisource is het vooral van belang dat de tekst hier overeenkomt met de door de rechter in het publieke domein vrijgegeven tekst (editie 1947). Dat is volgens mij het geval tot aan de (uitgebreide) publiekseditie uit 1991, die is gebaseerd op de (uitgebreide) wetenschappelijke editie uit 1986. Vysotsky (overleg) 13 jan 2016 12:51 (CET)

Ik vind dat een prima idee (al is het wat onprettig dat we nog steeds niet weten welke editie exact de basis is voor het werk op wikisource). Overigens zijn alle edities tot 1965 publiek domein, maar ik ga er vanuit dat de edities tot ongeveer 1980 weinig van elkaar verschilden... L.tak (overleg) 13 jan 2016 13:41 (CET)

Deze versie

De tekst van deze versie is (voor zover ik nu gezien heb) helemaal gelijk aan de eerste druk (Amsterdam, Contact, 1947 - Gedrukt door Ellerman Harms N.V. te Amsterdam). Die druk toont in vergelijking met de tekst zoals die nu op Wikisource staat eigenlijk alleen wat kleine typografische verschillen en wat aanvullingen. Ik noem ze hier voor de volledigheid:

• De drie noten staan onderaan de betreffende pagina's, en zijn geen eindnoten. Mijn voorstel: zet deze noten gewoon onderaan de betreffende pagina.
• Er zitten nu nog tientallen fouten in de inspringingen. Dat wordt de komende weken wel rechtgestreken.
• De eerste druk heeft verder (in deze volgorde): schoolfoto Anne, titelpagina, colophon, inleiding door Annie Romein-Verschoor, facsimile 12 Juni 42 (gedrukte tekst van Het Achterhuis), plattegrond van Het Achterhuis (tegenover p.6), foto van de draaikast (tegenover p.7), tekst Het Achterhuis, andere foto van de draaikast (tegenover p.22), facsimile laatste bladzijde dagboek (tegenover p.23), (gedrukte tekst van Het Achterhuis), slotwoord. Hiervan zijn eigenlijk alleen de foto van Anne en de 2 facsimile's van de brieven interessant (gezien het auteursrecht). De foto is deze foto. Naast de foto zie je daar de complete tekst van de eerste pagina, die langer is dan het stukje van 12 juni dat in de 1e druk is afgedrukt. (En dus op dit moment niet compleet te gebruiken is in Wikisource). Het meest interessante uit de 1e druk (buiten de hoofdtekst) zijn daarmee de twee facsimiles van Anne's handschrift: een deel van de eerste pagina en de laatste bladzijde ("alles alleen omdat je niet ..." t/m "... en geen andere mensen in de wereld zullen worden. Je Anne Frank"). Ik vermoed dat een kopie daarvan op Wiki Commons verwijderd zal worden (valt mogelijk niet binnen Amerikaanse copyrightregels), maar dat ze in Nederland publiek domein zijn (want in 1947 gepubliceerd) en dus mogelijk binnen nl.wikisource een plaats kunnen krijgen.
• De tekst van Het Achterhuis kent in de 1e druk bij elke alinea binnen de brieven een inspringing van 2 posities. Voor de leesbaarheid geeft dat een rustiger indruk. Ik zou ervoor willen pleiten dat ook in de Wikisource-tekst door te voeren. Meningen hierover welkom. Vysotsky (overleg) 15 jan 2016 01:10 (CET)

Ik ben het grotendeels met je eens (en dank voor alle copy-edits!) en zal proberen de foto's erbij te plaatsen. De dubbele inspringing is goed, al kost die nog wel wat moeite. Misschien moeten we de <poem>-tag weghalen en het dan met ":" preciezer maken (wel een hoop werk)? Wat betreft de locatie van de Noten, is het wat lastig om ze precies op de goede plek te zetten, aangezien we hier geen pagina's hebben. Wat mij betreft staan ze daarom daaronder dan ook prima (ze zijn gelinkt). L.tak (overleg)

Beste L.tak,

• Drie noten: geen last van huidige plek, laat maar staan.
• Nog wat incidentele inspringfouten: komt in de komende weken goed. Controleer jij van onder af? Dan controleer ik van bovenaf. Andersom ook OK.
• Foto en handschrift: wees voorzichtig. Auteursrecht blijft belangrijk. Voor de foto van Anne die nu bij de meeste artikelen staat, ben ik maanden bezig geweest om uit te zoeken waar, wanneer & door wie die foto gemaakt was, en om ook verder auteursrechtelijk zeker te zijn. Voor de handschriften moet ook echt het decembervonnis bekeken worden, en Commons is voor de twee handschriftafbeeldingen kansloos.
• 2 posities inspringen: alleen aan beginnen als het snel afgemaakt kan worden. "Poem-tag" zou ik nog maar even laten staan.
• Ook jij hartelijk bedankt. Vysotsky (overleg) 16 jan 2016 00:21 (CET)

Beste Vysotsky,

• Ik help graag met inspringen, maar vraag me af wat jij als "basis" gebruikt? Als jij van bovenaf al eea doet, begin ik over een tijdje van onderaf als ik door heb wat je doet (of is het wat je tot nu toe hebt gedaan? dan kom ik er ook wel uit).
• De auteursrecht voorzichtigheid onderschrijf ik. Ik denk dat de handschriften dezelfde status hebben als het 1947 boek. Als het daar in stond, en als het door Anne is geschreven, moeten we er nu vanuit gaan dat het publiek domein is. De foto's zou moeilijker kunnen liggen. Dat staat -zelfs niet indirect- in het vonnis. Ik weet niet of -in de strikte context van een boek waarvan de auteursrechten zijn vervallen- de foto's zo gebruikt kunnen worden, of dat we altijd moeten teruggrijpen op dood+70 jaar van de fotograaf.... Kortom, de handschriften zal ik toevoegen, en van de rest blijf ik nog even af... L.tak (overleg) 16 jan 2016 14:13 (CET)
  • Ik dacht een handschrift van commons te kunnen downloaden (daar gaat het geen standhouden ivm Amerikaans recht) en op wikisource to uploaden, maar dat werkt niet want linkt alleen naar de commons upload. Is er geen bestandsupload hier? L.tak (overleg) 16 jan 2016 14:22 (CET)

Beste L.tak,

• Inspringen: ik gebruik de eerste druk van Het Achterhuis (1947). Grofweg kan je zeggen dat in de huidige Wikisource-versie elke "nieuwe" regel na een niet volle vorige regel een inspringing is. Dan mis je er een stuk of tien, waarvan je dat optisch niet kan zien. Die pas ik later wel aan. Ik heb het nu heel druk, maar ik zal proberen ergens in de komende week van bovenaf te beginnen. Elke inspringing geef ik dan aan met twee lege posities.
• Handschriften uit de 1947-editie: ben ik met je eens. Het handschrift van het begin bleek inderdaad al op Commons te staan -die voegde je al toe bij de tekst; de andere zal ik er komende maand bij zetten. Vysotsky (overleg) 18 jan 2016 12:20 (CET)

Een contextversie

Goedenavond!

Het leek mij en enkele anderen die ik erover heb gesproken wel een goed idee om een versie met context samen te stellen (de links worden hier ook al toegevoegd, maar er zou ook verdere uitleg kunnen worden gegeven over de omgeving, met meer beeldmateriaal enz). Het lijkt me goed om dat een 'schone' versie te houden en een versie met allerlei toevoegingen. Hoe ver zijn jullie met de copyedit? Dan kunnen we een kopie maken. Of zijn er bepaalde delen die we alvast kunnen overnemen? effeietsanders 19 jan 2016 20:39 (CET)

Copyedit van deze versie is over maximaal drie weken klaar -mogelijk eerder. Vysotsky (overleg) 20 jan 2016 14:47 (CET)

Is er een deel dat al voldoende klaar is? Dan kunnen we daar alvast wat mee gaan beginnen, om een handige aanpak uit te vissen. Zou zonde zijn als we dat doen op een versie waar daarna nog verbeteringen op komen! effeietsanders 20 jan 2016 21:20 (CET)

1942 is klaar. Succes ermee! Vysotsky (overleg) 21 jan 2016 22:30 (CET)

Inspringen

Dag,

Je bent bezig om in Het Achterhuis alle alinea's te laten inspringen, zie ik. Mag ik je er even op wijzen dat dat in Wikisource (en ik refereer dan in de eerste plaats aan de Engelse) heel ongebruikelijk is. Het wordt ook op de Nederlandse niet gedaan, tot nu toe. Ook in bijv. Wikipedia zijn we gewend om alinea's te laten beginnen met een halve witregel. Misschien is het beter om dat ook hier te blijven doen? Anders doe je misschien allemaal werk dat later weer wordt teruggedraaid.

Vriendelijke groet, --Dick Bos (overleg) 27 jan 2016 09:06 (CET)

Beste Dick Bos, Dank voor de opmerking. Bij het doorlopen van de oorspronkelijke tekst corrigeer ik twee zaken: (1) fouten (zoals gisteren 10 x Moffi ipv Mof voor de naam van de poes -zo staat het namelijk in de eerste druk) en (2) inspringingen. Die inspringingen zijn niet alleen (2a) de aanpassingen van de layout, maar ook (2b) correcties op fouten uit de oude file, waarbij zinnen ten onrechte halverwege de regel afgebroken werden. Bij (2a) had ik de keuze gemaakt voor de inspringingen (a) vanwege de duidelijkheid (je kan anders niet altijd zien waar een nieuwe alinea begint, omdat de regel daarvoor "vol" staat) en (b) omdat het de presentatie in de eerste druk (1947) goed weergeeft. Op de overlegpagina van de tekst heb ik dat eerder gemeld. Omdat er wellicht andere mensen zijn met een mening hierover, verdubbel ik deze tekst direct even naar de overlegpagina van de tekst, zodat meerdere mensen hun mening kunnen geven. Vysotsky (overleg) 27 jan 2016 12:47 (CET)

Het leest inderdaad heel prettig met een kleine inspringing. Waarom die inspringing nergens wordt gebruikt, heb ik nog niet begrepen. Vermoedelijk zit er een hele goede reden achter. De kans dat het binnenkort moet worden teruggedraaid lijkt me zeker te bestaan. WeeJeeVee (overleg) 27 jan 2016 22:31 (CET)

Tot nu toe zie ik drie argumenten vóór inspringing: betere leesbaarheid, typografisch overzichtelijker en inspringing doet meer recht aan het origineel. Maar als er goede argumenten tegen zijn, of een regel die ergens aangeeft waarom dit op deze manier beter niet gedaan kan worden, herstel ik alles met plezier naar een mijns inziens slechtere vorm. Ik zal nu twee weken stoppen met "inspringen" tot er meer duidelijkheid is. Vysotsky (overleg) 28 jan 2016 00:12 (CET)

Zoals gezegd baseer ik me vooral op en-ws, omdat ik daar meer "ervaring" heb. Zie: [[1]]. Overigens zie ik ook dat alle tekst de "poem"-tag heeft gekregen. Waarom is dat gedaan? Het idee van Wikisource is om de tekst zo recht toe recht aan mogelijk te verschaffen (althans in de "geïncludeerde pagina's", om de tekst ook op andere plaatsen zo gemakkelijk mogelijk te kunnen gebruiken/herbruiken. --Dick Bos (overleg) 28 jan 2016 07:27 (CET)

Verwijderd vanwege auteursrechten-schending

Blijkbaar heeft de WMF vannacht - zonder nadere aankondiging - de tekst verwijderd. In de bewerkingssamenvatting wordt verwezen naar een blogpost, die ik hier maar even zal kopiëren: Wikimedia Blog. Zie ook: De tekst in de kroeg hier.

Het heeft allemaal, als ik het goed begrijp, te maken met auteursrechten in de VS.

Het zou mooi zijn als hier ook eens door deskundigen vanuit "Europa" naar gekeken zou worden.

--Dick Bos (overleg) 11 feb 2016 09:14 (CET)

Now at http://wikilivres.ca/wiki/Het_Achterhuis_%28Anne_Frank%29 Nemo bis (overleg) 11 feb 2016 16:19 (CET)