Rijmbijbel/Leviticus

Exodus Numeri

f31r

Hier gaet an leviticus

Dats moyses derde boec

Mar wet wel datmi en roec^[1]

5175

Die sacrifitie te bescrivene

Het ware mi piinlic te bedrivene

Ende leec volc sout qualike verstaen

Ter ystorien willic gaen

God verboet hem tetene bloet

5180

Ende alle beesten quaet ende goet

Die verdronken waren oft versmoert

Dat verstaet wel an dese woert

Om dats die van egypten plagen

Ende andre heidine indien dagen

5185

Verboet hiit want hi wilde mede

Dat si lieten hare andre zede

Niet datter enighe sonde an lach

Dan tgebod gods uptien dach

Doe seide onse here dat hi woude

5190

Datmen aaron wien soude

Te sinen dienste ende sine kinder

Dat si papen waren ginder

Marct die daer toe was bekint

Sine mosten siin doef ne blint

5195

Noch crepel no bechus^[2]

No manc nochte caurus^[3]

No gerehande lette^[4] mede

Van boven totte beneden

Mar van lichame al gesont

5200

Also souden si nu ter stont

Met rechte die papen wesen

Alst gescreven es van desen

Moyses na tgebod ons heren

Nam aaron met groter eren

5205

Ende daer toe sine kinder mede

Hi versamede daer ter stede

Ter tabernaclen vor die dore

Al tvolc gemene dor^[5] en tore

Ende seide hem dat si mochten horen

5210

Dat god daer toe hadde vercoren

Aaron haer pape te sine

Ende daer toe al die kinder sine

Si loefdent alle ionge ende oude

Noch waert recht alsmen kiesen soude

5215

Datmens hadde der liede wille

Mar symon makets een gestille^[6]

f31v

Wet hevet verlore hare macht

Nu eist al coep^[7] ende cracht

Daer nam hi aaron ende sine kinder

5220

Ende dwoechse^[8] met water ginder

Arone deedi die cleder ane

Daer ic u of in minen wane

Hier te voren dede verstaen

Hoe diere si waren ende hoe gedaen

5225

Ende bestreec mit heiliger olie daer

Hande ende voete wet vor waer

Den kindren dedi liinwaet ane

Ende got dese cierlic dat ic wane

Mar hi en sette hem niet up thoeft

5230

Haer hande bestreec hi des geloeft

Ende noch bestriicmen der papen hande

Ende der bisscoppe in kerstine lande

Die tabernacle bestreec hi mede

Metter olien in meniger stede

5235

Entie vate daer toe doutare

Dit doet die biscop openbare

Als hi die heilige kerke wiet

Ende metten worden benediet

Doe aaron ende sine kinder

5240

Dus waren gewiet ginder

Daden si hare offerande

Also alse moyses wel becande

Dat god wilde ende was wet

vii dage dus eist geset

5245

Was vander sacrificien feeste

Ten actenden dage quamen die meeste

Die van israel altesamen

Aaron offerde in gods namen

∙I∙ calf daer vor sine sonden

5250

Ende enen weder^[9] daer tien stonden

Over der ander liede misdaet

Offerde hi na ons heren raet

∙I∙ calf enen boc ende ∙i∙ ram

Ende ∙i∙ stier ende oec ∙i∙ lam

5255

Tvleesch vanden beesten leidi daer

Sonder vier upten outaer

Aaron hief up die hande ginder

Ende benediede wiif man ende kinder

Ende daer so sende doe onse here

5260

∙I∙ vier dat heet was sere

Ende verbrande die offerande

Dat vier van den heiligen lande

Dat en lietmen nembermeer uut gaen

Van dien dat daer was ontfaen

5265

Tote datse dwanc ende vinc

Nabugodonosor die coninc

Mar men voerdet met hem altoes

Des selves dages dat men vercoes

Te desen dienste aarons kinder

5270

Waren ∙ii∙ gebroedere ginder

Deen hiet nadap^[10] dander abiu^[11]

Aarons kinder dat segic u

Si namen daer ii wieroec vate

Ende vreemt vier bi hare onmate^[12]

5275

Ende souden vier vor gode dragen

Daer quam gods vier daert vele sagen

Liede ende verberndse bede gader

Dies was droeve aaron haer vader

Moyses hiet den magen^[13]

5280

Dat mense uut soude dragen

Daer groefmense metten gewaden

Daer si te voren den dienst mede daden

Hier omme pleget die heilige kerke

Datmen also graeft die clerke

5285

Om desen dinc diemen sach hier

Ne dorste nieman anders vier

Leggen up ons heren outaer

Nembermeer wet vor waer

God verboet hem inder feesten

5290

Tetene alrehande beesten

Die de voete hadden gheel

Si en waren gesplet twe deel

Alse den scape ende der coe

Oec moster edeken^[14] daer toe

5295

Die niet ne edecken als dat swiin

Mosten hem georloft siin

Ne gene visch dus horic tellen

Hine hadde vinnen ofte scellen

Ne mosten si niet nutten mede

5300

Vogele besciet hi daer ter stede

Die niet waren van iiii voeten

Dat si daer wel eten moeten

Aarone hiet hi dies gedinken

Dat si niet en souden drinken

5305

Noch sine kinder gene zaken

Diese dronken mochten maken

No wiin no bier in genen dingen

Alsi in die tabernacle gingen

f32r=

Ende gods ghebot souden leren

5310

Mar dat ghebet si nu verkeren

Clerke vander nuwer wet

Dronkenscap heeftse al besmet

Hordom^[15] verboet onse here

Ende oec so verboet hi mere

5315

Dat nieman name te wive

Hoe so oec anders huwelic blive

Sire dochter of sire moeder

Sire zuster of wiif siins broeder

Hi en storve eer sonder kint

5320

Ende bi wette ware gesint

No sire moyen^[16] niet en name

No sire nichten daert also quame

Dat hire af ware oude vader

Hi verboet hem bedegader

5325

Oems wiif ende daer toe snaren^[17]

Stiefkinder entiere af comen waren

Oec verboet hi stomme sonden

Ware die man met manne vonden

Ocht met beesten men sloegen doot

5330

Daer toe mede oec god geboot

Dat nieman andren hure onthelde

Over nacht van genen gelde

Mar dat elc andren minde geliic hem selven

Droem ende droch van elven

5335

Boece wighelen toverie mede

Niemen gheloefde none dede

Sinen papen geboot hi mede

Sonderlinge reynichede

Oft si wiif namen na die wet

5340

Sagen dat si ware onbesmet

Ne gene weduwe namen

Ochtie oec waren van quader namen

Eygiin versteken^[18] no gevane^[19]

Ocht ontwert^[20] ambocht vingen ane

5345

Sinen bisscop hi geboet

Waer so yeman ware doet

Dat hi daer altoes nine quame

Noch altoes geen wiif en name

Dan ene maget ende van den sinen

5350

Des siin wardich groter pinen

Onse papen nu bi dagen

Die gode in den handen dragen

Die vul sin ende besmet

Dat si vander ouder wet

5355

Die papen mosten siin so reyne

Die niene handelen els alleyne

Danne beesten ende broet

Als die oude wet gheboet

Want het siin der heidine seden

5360

Die den duvel oec anebeden

Du gheviel daer dat ∙i∙ wiif

Van israel bi ∙i∙ kaitiif

Van egypten hadde ∙i∙ sone

So dat tquade wicht^[21] die gone

5365

Up ∙i∙ man van israel

Scalt als ∙i∙ quat wicht ende fel

Ende vloecte ons heren name

Moyses wast ombequame^[22]

Ende hevetene aldaer gevaen

5370

Onthier^[23] entat hi hadde verstaen

Van onsen here siin gebod

Doe seide onse here die sinen god

Vloeket alle die dit horen

Sellen torconde seggen voren

5375

Ende uutwaert leden ende stenen

Hier of ne verdraechtmen genen

Noch in geboren no vreemden man

Wat sal den genen worden dan

Die kerstiin siin ende die liede

5380

Van ons heren meisiniede

Dorperlike^[24] sweren ende nomen

Ende vloeken god salse verdomen

Daers geen verdingen^[25] anders ane

Si en berrent^[26] dat ic wane

5385

Diefte ende roef sprac onse here

Willic datmen twiscatte^[27] kere

Oec beloefde hi al bloet

Wie so hilde dat hi geboet

Hi soude hem getidich^[28] weder

5390

Vanden hemele senden neder

Ende benedien sl sine zaken

Ende die sine gebode braken

Beloefd hi wet vor waer

Menige maledixie swaer

f32v

5395

Leviticus neemt aldus ende

Nota's

1. datmi en roec: dat ik geen lust heb
2. bechus: gebocheld
3. caurus: moet waarschijnlijk camus zijn: Met een stompe, misvormde neus, stompneuzig.
4. lette: gebrek
5. dor: Droog, dor, uitgedroogd, ook dood; teruggetrokken, stug.
6. makets een gestille: Stilte gebieden.
7. coep: Simonie, het door geld te betalen verkrijgen van een kerkelijk ambt, omkoping.
8. dwoechse: van dwaen: (ritueel) wassen.
9. weder: (Gesneden) ram, hamel.
10. nadap: Nadab (Vulg./Hist.Schol. Nadab), zoon van Aäron. bijbel: Ex 24:9, Hist.Schol. Lib.Ex. Cap.XLIV
11. abiu: Abihu (Vulg. Abiu; Hist.Schol. Abiud, Abiu), zoon van Aäron. Bijbel: Ex 6:22, Hist.Schol. Lib.Ex. Cap.XLIV (Abiud), Hist.Schol. Lib.Lev. Cap.XVI (Abiu)
12. onmate: op een onrechtmatige of onrechtvaardige, wederrechtelijke wijze.
13. mage: van maech: bloedverwant; verwant; familielid; familie; iem. uit de vertrouwde kring;
14. edeken: herkauwen
15. hordom: (hoerdom) Hoererij, overspel, echtbreuk.
16. moyen: moeder
17. snaren: schoondochter, schoonzus
18. vertseken: verstotene, verjaagde, verworpene
19. gevane: gevangene
20. ontwert: gering; veracht; verachtelijk; onwaardig
21. tquade wicht: het stoute kind
22. ombequame: onaangenaam
23. onthier: totdat
24. dorperlike: boers; op schandelijke wijze; verschrikkelijk
25. verdingen: vrijspreken, onschuldig verklaren
26. berren: branden
27. twiscatte: tweedracht
28. ghetidich: Juist van pas, zooals iets zijn moet, geschikt, goed in zijn soort.