Rijmbijbel/Numeri

Leviticus Deuteronomium

f32r

Numeri na dat ict kende

Beginnet hier verstaet dit wale

Dat meent die boec van getale

Want die ieesten ons bedieden

5400

Dat ghetal van alden liede

Al dat was van xx iaren

Ende daer boven oec te waren

Tote ∙l∙ iaren dat telden si

Sonder tgeslachte van levi

5405

Die ten wapiine niet en dochten

Ende bloet waren ende niet en mochten

Geduren^[1] in enigen stride

Ne teldemen daer niet tien tiden

vim ende viftich man

5410

Ende iii dusent daer an

Ware die wapine dragen mochten

Liede die met hem vochten

Daer hiet god datmen stelt wachte

Om die tabernacle bi nachte

5415

Soude doen waer so si waren

Hort hoe die manieren waren

Dat van zabulon comen was

Van ysaackar ende van iudas

Lach an die oest side gelogiert

5420

Van ruben dus wast gevisiert

Van symoene ende van gaad

Hadden die sutside ghehad

Effraim ende manasse

Maecten geslachte dese twe

5425

Ende waren van ioseppe geboren

Also wi inder ieesten horen

An die westside so leide men hin

Metten geslachte van beniamin

Asers geslachte ende van dan

5430

Van nepraliin die lagen daer an

Ghelogier an die nort side

Binnen dien lach ∙i∙ platse wide

Daer in stont indie midwaerde

Die tabernacle up die aerde

5435

Leviis geslachte laggher omme

Ghelogiert na hare somme^[2]

Ende oec mede gescaert in vieren

Die diender in na hare manieren

Dat here entie pauwelioene

5440

Lagen recht in sulken doene

Als ocht ware ∙i∙ geveste stede

Ende daer toe groot ende scone mede

Moyses telde levis kinder

Dier vant hi ccc ghinder

5445

Ende xxx dusent mede

Die hi vant daer ter stede

Die leviten die ∙L∙ iaer

Ofte meer hadden wet vor waer

En dienden niet metten covente

5450

Mar si hadden die ornamente

Die papen dienst dede daer

Hadde van ouden xxxv iaer

Eer men oec wiede daer toe

Mar nu so wardsi vele te vroe

5455

Papen in die nuwe wet

Ic wane siit somme lieten bet

Nieman moste die hant slaen

An tabernacle sonder waen

Noch an arke no an vaten

5460

Alsise droegen achter straten

Dan die van levi was geboren

Entie zaken wildiit horen

Die waren in sancta sanctorum binnen

Dectemen dat mense bekinnen

5465

Niet en mochte no besien

Alsmen henen soude tien

Onsen here moyses entie sine

Maecten frii selveriin busine

Datmer mede blasen soude

5470

Als dat here porten woude

Doesi omtrent wel ∙i∙ iaer

Ten berge hadden gelegen daer

Diemen heet sinay

Met haren ogen sagen si

5475

Tswerc dattie tabernacle decte

Dat het up hief ende henen trecte

Dat was in meys xx dage

Aldatter in was vrient ende mage

Traken^[3] doe up haer getelt

5480

Ende traken na tfier daer thelt

Enen langen wech ende enen onsachten

Want binnen iii dagen ende iii nachten

Sone ruste dat swerc no ne gelach^[4]

Dies was int here groet geclach

5458

Onder wiif ende onder man

Indie stede van fathan

f33r

Ruste dat swerc up tvelt

Sloegen si doe haer getelt

Moyses na dat ict wel weet

5490

Die hadde met hem gereet

Odab^[5] siins wiifs broeder

∙I∙ heidin die was vroeder

Der woistine dan yeman was

Om dat hi hem cont maecte das

5495

Waer dat best logieren dade

Die belovede hi hem bi rade

Te goedine in die beste stede

Van haren lande dies voer hi mede

Tvolc beclagede hem sere

5500

Der pinen iegen onsen here

Doe sende god ∙i∙ vier aldare

Die achterste van der scare

Die traech waren ende node quamen

Verbernde hi daer alle te samen

5505

Want si traech waren te diene gode

Moyses ons heren bode

Die badder voren entie plage

Die cesseerde in genen dage

Daer begonste tgemene diet

5510

Dat met hem uut egypten sciet

Ende oec daer toe also wel

Vele des volcx van israel

Die spise te begerne utermaten

Die si in egypten aten

5515

Ende clageden dat si verre no na

Niet ne sagen danne manna

Dit ginc si mit wenenden ogen

Allegader daer moysese togen

Diet onsen here clagen ginc

5520

Ende seide beset^[6] anders die dinc

Van desen volke iof slach mi doot

Die last die es mi al te groot

Onse here seide kies mi dan

Noch met di lxx man

5525

Die siin in de trouwe vast

Ende metti dragen den last

Sech den heden dat si niene sorgen

Ic sal hem vleesch geven morgen

Aldat hem onse here daer hiet

5530

Dede moyses ende liets niet

Sanders dages heeft gesint

Onse here ∙i∙ goeden wint

Die hem quakelen hevet ghesent

Al even dicke al omtrent

5535

∙I∙ dach vaert al omme there

Daer nammer elc sinen ghere

Die also groot alse partrisen^[7] waren

Die aten sie al sonder sparen

Mar eer die spise wert verteert

5540

Wart god erre tehem weert

Ende sloech alle die liede doot

Die om tvleesch maecten noot

Dies nam die stat den naem daer ane

Van begernesse van grane

5545

Van danen voeren si in nazarot

Daer scolden sie dies waer si sot

Marie ende aaron moyses broeder

Up moysesse al was hi vroeder

Ende verweet hem utermaten

5550

Dat hi nam ende soude laten

Tharabis ∙i∙ heidine coninginne

Oec seiden si in haren sinne

Twi soudi onse meester wesen

Onse here balch hem van desen

5555

Ende scaltse om hare dorpernie

Alrehant so wart marie

Lasers^[8] ende als aaron dat sach

Riep hi ten broeder here owach

Vergef ons dat wi hebben misdaen

5560

Moyses bad over hem saen

Onse here hiet dat hise helde

vii dage daer buten getelde

Ende dan soudsoe genesen

Men deet want het moste wesen

5565

Doe traken inde woistine vort

Moyses na ons heren wort

Sende doe in dat heilige lant

xii manne voer hem te hant

Die tlant entie liede mede

5570

Besagen entie heilige stede

Ende hiet hem dat si voer hem brochten

Vander vrucht dat si mochten

Calef ende iosue

Waren die vorbaerste^[9] twe

5575

So dat si xii alle tesamen

In ebrom gevaren quamen

Doe versagen si onder him

Vanden geslachte van enachim

f33v

Drie gygante also groot

5580;

Nie en sagen si haer genoot^[10]

Si keerden binnen ∙xl∙ dagen

Daer brochten si gedragen

Calef ende iosue

An ene paertse^[11] daer si twee

5585

Mede waren geladen genoech

∙I∙ druve wast datmen droech

Ghebroken van ∙i∙ wiingaerde

Die druve van groter waerde

Dat es ihesus marien kint

5590

Die ons god hare hevet gesint

Die paertse es tcruce of siin moeder

Die bede droegen onsen broeder

Die voren droech hadde den staert

Ghekeert ten druve waert

5595

Dat bediet dat te voren

Die ioden waren vercoren

Dachterste toghe^[12] daer waert

Dats die kerstiin waer hi waert

Die toghe heeft up onsen here

5600

Ende hem dient oec embermere

Al waren die ioden eerst vercoren

Ende nader werelt gingen voren

Si hebben gode den rugge gekeert

Die kerstiin die achterst was geleert

5605

Comt na ende heeft toge te gode

Ende leeft na sine gebode

Die spiers^[13] keerden mitter spoet

Ende priisden dlant scone ende goet

Die vrucht togeden si daer

5610

Mar si seiden al over waer

Die liede scone ende groot

Entie lande iegen noot

Wel ghemuert^[14] al dore int lant

Enox geslachte was gygant

5615

Wi sagen daer manne ende wive

Alse ongeliic ware wi van live

Iegen hem das siit gewes

Alse iegen ons ene krekel es

Nieman magher lange in leven

5620

Mettien hevet tvolc up geheven

Een luut ende weende sere

Ende seide vergave onse here

Dat wi waren in egypten doot

Beter waer ons noch ter noot

5625

Te keerne te egypten lant waert

Dan te stervene voer dat swaert

Ende men onse wiif ende onse kinder

Iamberlike sal doden ginder

Make wi enen here metter vaert

5630

Die ons lede te egypten waert

Mar calef ende iosue

Scorden hare cleder ontvee

Ende seiden dat laet dor god

Ne staet niet iegen gods gebod

5635

Maect van hem genen loghenare

Als oft hem onmoghelic ware

Tlant te gevene wien soes vernoiet^[15]

Daert melc ende honich in vloiet

Wi sellen tvolc al sonder noot

5640

Verswelgen als wi doen dit broot

Mar vander ∙x∙ die tvolc vervaerden

Riepen daer iegen int ontwaerden^[16]

Ende tvolc wildse stenen daer

Mettien verbaerde^[17] openbaer

5645

I hert uptie tabernacle ons heren

Ende seide te moysese met eren

Hoe lange sal mi dit quade diet

Ne willen geloven niet

Sal ixe slaen ende di here

5650

Vant lieden maken vele mere

Moyses bad neen ghi here miin

Bi dire genaden hen moet niet siin

Datmen in egypten lant

Niet ne segge alte hant

5655

Hine mochthem dlant niet wale

Gheven onse here na dine tale

Seide hebict gelaten bedi

Mar ic swere dit dat bi mi

f34r

Hare ne geen diet sach mede

5660

Wat ic in egypten dede

Die boven xx iare es out

Ende mi getorent hebben ∙x∙ vout

En comt inden lande niet

Dat ic haren vorders^[18] behiet

5665

Sonder calef ende iosue

Aleenlike dese tve

Ende om dat volc van chanaan

Ende amalech die man

Hier bi siin gekeert ter vaert

5670

Weder ter woistine waert

Dat si oec u niet bestaen

Ende wet oec wel sonder waen

Ghelic dat si binnen ∙xl∙ dagen

Bespiet hebben slands lagen

5675

Seldi becopen wet vor waer

Uwe mesdaet ∙xl∙ iaer

Dis seyde den volke moyses

Ende si weenden alle om des

Tylic si up sin gestaen

5680

Ende seiden wi hebben mesdaen

Dat wi in wanhope waren

Wis sellen harde garne varen

Int lant dat ons god behiet

Moyses sprac en vaerter niet

5685

God en es niet met u dan

Mar si en hilden niet daer an

Ende waenden sonder gode verwinnen

Mar doe si dat souden beginnen

Quam dat volc van canaan

5690

Ende van amalech daer an

Ende sloegense ende daden hem pine

Ende iaghendese in die woistine

Alst here in die woistine lach

Vondsi up enen saterdach

5695

I man die hout daer las^[19]

Dat iegen die viere was

Moyses bevraghets gode

God sprac ic willemen dode

Ende men buten tenten stene

5700

Dat ginc volc al gemene

Marcte tien tiden choros vernam

Dat die kinder die amram

Hadde gewonnen waren heren

Aaron bisscop met groten eren

5705

Ende moyses des volcx here algader

Omdat ysvar siin vader

Ende amram gebrodere waren

So quam hi met ere scaren

Wel met ccc leviten

5710

Die horden te sire viten^[20]

Up dat hi bisscop wilde wesen

Oec so was met hem indesen

Abyron^[21] enden dathan

Die waren die machtichste man

5715

Van ruben gheboren echt

Ende seiden het ware haer recht

Die heerscappne van den scaren

Om dat si geboren waren

Van ruben iacobs oudste sone

5720

Moyses sprac omme dat gone

Elc neme morgiin ∙i∙ wierroecvat

Ende doe des heilichs viers indat

Ende siit coer heren ende u scare

Ic wille dat aaron oec si dare

5725

Dien got verkiest si goet man

Moyses sende om dathan

Ende aaron dat sire quamen

Si ontseident^[22] alte samen

Voer al tvolc seide openbare

5730

Moyses totte choros scare

Neemt uwe wieroc vate saen

Ende gaet hier voer gode staen

Si dadent ende moyses ginc dan

Omme abyron ende dathan

5735

Mar si stonden ghereet ter were

Met haren magen ieghen there

Ende niet te sine onderdaen

Moyses die bad gode saen

Die aerde benede ende ondede

5740

Ende verswalsche daer ter stede

Abyron ende dathan

Hare goet ende hare man

Dat vier dat sloech so utermaten

Ute choros wieroecvaten

5745

Dat die blexeme waren so groot

Ende verbernedse alle te doot

Die waren in sine scare

Ende aaron hadde genen vare

Sanders daghes wert tvolc gemene

5750

Gram ende brochten gedragen stene

f34v

Up aaroene ende up moyses

Ende si tegen hem aldes

Ghi tve verslaet ons heren here

Si wildense stenen sonder were

5755

Mar si vloen ter tabernacle waert

Aldaer hoeftse god bewaert

Ende verbrande dat andere diet

Mettien moyses aarone hiet

Nam ∙i∙ wieroec vat aldaer

5760

Ende tvier van den outaer

Lech daer up thimiamata^[23]

Ende loep ten volke ende sta

Voer hem ende bid te gode

Tusschen die levende entie dode

5765

Ginc aaron staen ende bad mede

Die plage nam ende bi sire bede

Mar xxiiii dusent end xxx man

Te voren waren verbernet nochtan

Wet wel dat niet teginc^[24]

5770

Die werringe^[25] van desen dinc

Ende al van aarons bisscopsdome

Si seiden openbare die some

Dat ware te grote werdichede

∙I∙ gheslachte die mogenthede

5775

Te hebne over al die scare

Ende bi avonturen oec ware

Int ander gheslachte selc man

Dies werdich ware te sine daer an

Oec clageden si up moyses

5780

Ende seiden hi piinde hem des

Tvolc te houdene in die woistine

Om dat sonder helpe sine

Ne wiste waer hem bekeren

Moyses na tgebod ons heren

5785

Xii roeden hi daer brachte

In elc van enen geslachte

Screef hi daer in hare namen

Aarons roede leidi te samen

Na hem bescreven daer ter stede

5790

Daer god siin teken an dede

Die souden int bisscopdom gestaen

Voer gode leidi die roeden saen

Sanders dages na gods gebode

Vondsi gefloreert aarons rode

5795

Ende noten gewassen oec daer an

Dus bleef bisscop die heilige man

Doe leidemen die roede in die arke

Om datmer ewelike up marke

Die roede die iegen nature

5800

Noten droech aldaer ter ure

Die betekent wel marien

Die den heiligen ihesus den vrien

Droech sonder mans scout^[26]

Ende al bider gods gewout

5805

Om dat tvolc van israel

Dorper was ende fel

Doolden si in die woistine

Omtrent den berch daer si hadden pine

Ter roder zee quamen si weder

5810

Ende doolden sere up ende neder

Anden berch van sinai

Haer sonden die becochten si

Vele volcx ontstarf hem daer

Doch na xxxv iaer

5815

Quamen si daer in cades^[27]

Dat was die stat gelovet des

Daer si an hem waren comen

Die spiers ende haddent vernomen

Ende besien dat heilige lant

5820

Alse u hier voren es becant

Daer starf oec des siet gewes

Maria die suster moyses

Ende tvolc hadde waters noet

Bedi wilden si slaen te doot

5825

Aaron ende moyses

Clageden onsen here des

Ende water baden dor sine goede

Onde here hiet nemen sine roede

Die voer hem int bede huus lach

5830

Moyses vergaderde uptien dach

Tvolc voer ∙i∙marberstene

Ende seide nu hort alle gemene

Ribel^[28] ende onghelovich diet

Moghe wi van marbre iet

3835

Iu^[29] water te drinkene geven

Mettien heeft hi die roede verheven

Ende sloech ene werf den steen

Daer ne quam uut water ne geen

In desen doene gelovet des

5840

Twifelde aaroene ende moyses

Ende onse here sprac bedi

Omdat ghi wanlovet^[30] mi

f35r

Sone suldi nit dit diet

Leden int lant dat ic behiet

5845

Die harde steen es ihesus kerst

Die lavet nu der sielen derst

Ten eersten slage bleef hi droge

Dat betekent doe si wel hoge

Die ridders gode hadden geset

5850

Om te bespottene bet

Hadden sine met dorne gecroent

Ende metten purpre gescoent

Ende metten riede sloegen an thoeft

Mar geen bloet des geloeft

5855

Leesmen dat daer van hem brac

Mar doemen inder siden stac

Doe ontspranc die fonteyne

Die menighe siele maecte reyne

Dat bediet die ∙ii∙ slage

5860

Die moyses sloech in den daghe

Want anderwarve hi doe sloech

Ende daer quam waters uut genoech

Boden so sende moyses

Van daer si lagen in cades

5865

Ten coninc van edom die baden

Ende seiden wi bidden di up genaden

Alse onse broeder tesen tiden

Dattu ons dor tlant laets liden^[31]

Hi seide het en mach niet siin

5870

Dat ghi liit dor tlant miin

Dies voer moyses oec dane^[32]

God gheboet hem te bestane^[33]

Met wige^[34] esauus geslachte

Dor arabien voeren si met crachte

5875

Tenen berge es hor genant

Daer starf aaron altehant

Ende men groevene in mesera^[35]

Ende eleazarus was daer na

Bisscop die siin soene was

5880

Daer na als ict bescreven las

Quam dat volc van chanaan

Dat eerst groot goet uphem wan

Mar doch alst wilde onse here

Verwonnen si ende hadden dere^[36]

5885

Van daer voer tvolc in salmana

Wat harde dul was ende ga^[37]

Ende begonsten des weges vernoien

Ende moyses wel sere vermoien

Dies sende god in hare tente

5890

Leesmen gevierde serpente

Gheviert hietmense merket wel

Dies si waren clene ende fel

Ende vlogen als die sparke^[38] doot^[39]

Ende dat si staken was alse bloet

5895

Root ende utermaten heet

Doe baden si moysese gereet

Dat hi gode daer voren bade

Doe maecte hi bi ons heren rade

∙I∙ serpent van metale

5900

Ende settet hoghe ende wale

Up ene paerce^[40] daer tvolc lach

Die geveniint was enter up sach

Hi was sane genesen wel

Dit hilden die van israel

5905

Ende was geset met groter eren

Sident in die temple ons heren

Mar die coninc ezechias

Sach datter tvolx gelove an was

Bract te sticken wet vor waer

5910

Over menighen dach daer naer^[41]

Dit serpent dits gene sage

Was up geset te middage

Also was ihesus onse coninc

Die voer ons an die cruce hinc

5915

Te middage upten vridach

Daer ne menich iode an sach

Dor ons hoge an thout verheven

Hi es die ons gesonde mach geven

Van des vierins serpents venine

5920

Diene hier in dat herte sine

Metten gherechte gelove an siet

Die roede diet droech bediet

f35v

Marien die ihesumme droech

Daer menighe ziele omme loech

5925

Van salmana quam al dat diet

Ter rivieren die sareth hiet

Daer leden si droge min no mere

Dan hem gesciede ter roder zee

Ende si quamen te harnon gevaren

5930

Daer se die viande met haren scaren

Onder die roetse^[42] hadden belaget

Als der ebreusche ystorie saget

Daer dede god die roche^[43] vallen

Uptie viande voer hem allen

5935

Ende leden dor tlant met vreden

Ende alsi al waren leden

So dat si int lant van moab quamen

Danne senden si boden te samen

Toten coninc seon van amorree

5940

Die hem orlof nembermee

Te lidene gave dor siin lant

Hi ontseit hem altehant

Ende quam met here hem iegene

In die woistine gheslegene

5945

Ende vachter up tvolc van israel

Daer bleef hi doot also wel

Tmere deel dat met hem quam

Tvolc van israel dat nam

Alsiin lant entie steden

5950

Ende logierden met vreden

Up moabs lant uptie iordane

In ∙i∙ marsch als ic wane

Ierico stont andander side

∙I∙ starke stat ende ene wide

5955

Mar daer si lagen ter stede

Quam die coninc iegen hem mede

∙I∙ gygant ∙i∙ vreselic man

Die coninc was van basan

Dien sloegen si gemeenlike

5960

Ende behilden siin conincrike

Nochtan wast dat landscap niet

Dat hem onse heer behiet

Balech die coninc van moab

Die omboet siin heerschap

5965

Want hi hem ontsach der scaden

Dien si ∙ii∙ coninghe daden

Van amorre ende van basan

Hi omboet die van madian

Sine vrient die daer bi lagen

5970

Ende seide dit volc sal ons veriagen

Ende verteren ic vruchte das

Alse die osse doet dat gras

Doch dat hi den raet vernam

Dat hi sende om balaam

5975

Ende vermalediede die liede

Hi horde dat also gesciede

Dien vloecte dat hem misvel

Ende dien hi seinde dat hi voer wel

Oec hadhi vernomen daer mede

5980

Dat volc van israel inder stede

Meer dan met wapine verwan

Dus docht hem goet ende sine man

Datmen met vloeken weder vochte

Des coninx bode voer ende brochte

5985

Met hem die vorbaerste liede

Balaame te belovene grote miede^[44]

Si seiden wat si daer daden

Balaam sprac laet mi beraden

Met onsen here ende bliift te nacht

5990

Hi was gods prophete gheacht

Metten lieden daer was niet an

Het was een wikelere^[45] ∙i∙ quat man

Nachts seide god ne vare niet

Te vloekene tysraelsche diet

5995

Want hets ghebenediit van mi

Des anders daghes so seide hi

Hets mi verboden openbare

Dat ic met u niet en vare

Ander warf sende hi te balaam

6000

Boden daer mee lach an

Ende giften oec vele mere

Balaam sprac wilde mi u here

Siin huus vol gouds geven mit eren

Hoe mochtic keren twort ons heren

6005

Mar blivet te nacht met mi hare

Ic sal margiin met u varen

Tote hem ende doe metten lieden

Dat ic hem sal bedieden

Doe sadelde hi sine eselinne

6010

Ende voer wech mit vasten sinne

Doe stont die ingel in die vaert

Voer balaame ende hadde ∙i∙ swaert

Balaam ne mochten niet sien

Die eselinne saghene mettien

f36r

6015

Ende maecte hare uter straten

Balaam sloechse utermaten

Ende brochtse ten wege waert

Echt sach soe den ingel ende tswaert

Staende in enen nauwen pat

6020

Hem quetste so diere up dat

An sinen rugge ende so scuwede sere

Dies sloechse balaam te mere

Dardewarf ginc die ingel staen

Daer soe niet ne mochte gaen

6025

No an gene side liden

Doe viel si daer tien tiden

Ende hi sloechse met enen stave

God gaf daer ene vreemde gave

Deselinne sprac na gods ghehete

6030

Ende soe scalt den prophete

Ende seide twi slaestu mi

Balaam seide bedi

Dattu met mi spots dus sere

Hadic ∙i∙ swaert ic sloege di mere

6035

Dese was wonders gewone wel

Hem wonderts niet dat gevel

Dattie beeste sprac ter stede

Mettie god sine oge ondede

Ende sach den ingel voer hem staen

6040

Ende dien anebede hi vele saen

Dingel seide hem metter vaert

Diin wech es verkeert te mi waert

Ic hadde di geslegen doot

Mar dat die eselinne ontscoot^[46]

6045

Balaam sprac ic hebbe misdaen

Om dat dese dinc iegen di gaen

Miin wech so es beter dat ic kere

Dingel sprac nu wachti sere

Dattu niet sprex vor die liede

6050

Anders dan ic die gebiede

Balaam voer van danen vort

Die coninc heeft dit verhort

Dat hi quam wel hine ontfinc

Ende gaf hem grote diere dinc

6055

Mar balaam sprac ne en seggic niet

Anders dan mi got gebiet

Doe gingen si den volken na

Up enen berch hiet falga

Dat si tvolc mochten besien

6060

Balaam hi maecte mattien

Siin doen ende siin toveringhe

Doe sprac hi van dien dinghe

Hoe mochtic vloeken dese scare

Die god benediede openbare

6065

Miin ende moet ghelike desen

Als ic sterve int leste wesen

Balech was droeve om dese wort

Ende hi leedene aldaer bet vort

Upten berch die hoge was sere

6070

Daer hi svolcx sien mochte mere

Teerst dat hi hadde gedaen

Sine sacrifitie also saen

Seide hi int volc van israel

Es geen afgod wetic wel

6075

Haers selves god esser mine

Hi sal upstaen als ∙i∙ leuwinne

Ende niet rusten als ∙i∙ liebaert

Eer hi den roef^[47] heeft tehem waert

In dese lettre sul wi verstaen

6080

Van dode ihesus kerst upstaen

Entie dat volc mede verwan

Ende dat lantscap van chanaan

Doe bat balec ende hiet

En vloecse no en seinse niet

6085

Hi leden upden berch te hant

Die fagor hiet daer int lant

Ende doe hi there ons heren sach

Hoe dat in die tenten lach

Voerseide hi ginder cortelike

6090

Des es coninc sauls conincrike

Die tvolc van amalech versloech

Ente coninc gevaen wech droech

Balech die coninc die wart gram

Ende doe balaam orlof nam

f36v

6095

Bad die coninc dat hi hem beriede

Doe sprac hi echt vor die liede

Ende seide uut iacob sal risen

∙I∙ starre hier wilde hi prisen

Marien sterre van der mere

6100

Die geboren was uten here

Ende ∙i∙ sprac hi sal comen

Van israel die sal verdoemen

Ende slaen van moab die heren

Dats ihesus die met groter eren

6105

Van marien wert geboren

Ende aldie lieden sal testoren^[48]

Ende^[49] hem verbouden^[50] in die sondenem

Ende hem an afgode houden

Oec seidi dat israel

6110

Ydumea soude dwingen wel

Ende dat die van assyria

Ysrael souden dwingen daer na

Tien tiden gesciede die dinc

Datmense int lant van capren vint

6115

Oec voerseidi droemsche rike

Dat dwingen soude geweldelike

Assyrien ende ebreusche mede

Dits gesciet temenigher stede

So machmen lesen dese plage

6120

Dit voerseidi lange dage

Dat droemsche rike soude tegaen

Ende ander zaken sonder waen

Die noch siin te gesciene

Ende comen sullen wie soes verdiene

6125

Mettien die wise balaam

Anden coninc orlof nam

Int gesceet gaf hi hem raet

Die hem beden sint was quat

Hi hiet hem dat hi magede name

6130

Die scone waren ende bequame

So dat si van groter sconen

Die iongelinge mochten honen^[51]

Ten tenten souden si maken ganc

Spise te cope dragen ende dranc

6135

Die iongelingge soudense begaren

Mar niet ontfaen te waren

Eer si anebaden hare gode

Dus machmense verwinnen ode^[52]

Want haer god salse laten

6140

Balaam voer sire straten

Die van moab ende van madian

Daden als hem riet die man

Andie afgode ende an die wiif

Besondich hem menich keitiif

6145

Dies storvet omme wel naer

xxiiii∙m∙ wet vor waer

Mar iosefus gewaget das

Datter ∙i∙ edel prince was

Van symons geslachte geboren

6150

Die ∙i∙ wiif hadde vercoren

Van madian ende hiet corbi^[53]

Vor althere^[54] so ginc hi

Ende sprac te moysese quat

Mettien hi ten wive gaet

6155

Mar eleazarus sone fines

Aarons sone balch^[55] hem des

Ende volgede hem met ∙i∙ knive^[56]

Hi vanten aldaer metten wive

Bede stachise dore daer si lagen

6160

Dat was tende vander plagen

Doe die quade waren doot

Onse here moysese geboot

Ende eleazaruse dat si tellen

Souden al hare gesellen

6165

Van xx iaren ende daer boven

Diemen te wighe^[57] soude loven

Ses hondert dusent ware vonden

Ende ∙l∙ dusent tien stonden

Ende xxx daer negeen

6170

Was getellet wet voer een

Van moysesse ende van aaron te voren

Sonder si tvee wildiit horen

Dats calef ende iosue

Doe seide onse here mee

6175

Desen salmen geven tlant

Dat ic behiet minen seriant^[58]

Abrahame doe telde hi mede

Levis geslachte daer ter stede

Diere telde moyses dan

6180

xxiiii dusent man

Doe hiet onse here him

Gaet upten berch abarim

Ende hiet dat hi dlant besage

Dat hebben souden sine mage

6185

Eer hi smaecte die doot

Want god seide hem al bloot

f37r

Dat hire nembermeer in quame

Moyses bad dat hi name

∙I∙ man na sine doot

6190

Die berechte dat here groot

God hiet hem nemen iosue

Ende eleazarus dese tve

Brochti vor al die scare

Moyses leide daer openbare

6195

Sine hant daer up siin hoeft

Ende vercosene des geloeft

Voer al dat volc van israel

Daer verstonden siit harde wel

Dat iosue na den here moyses

6200

Tot haren here vercoren es

Daer screef moyses die gebode

Hoemen dienen soude gode

Met sacrificie met offeranden

Die ter ander wet bestanden

6205

Hoemen dat lam offeren soude

Ende up candelaren van goude

Hoemen soude houden dlecht

Die feeste geboet hi echt

Hoemense soude vieren

6210

Mar die en willic niet visieren

Want si ter ander wet bestaen

Ende onser wet niet ane gaen

Sonder dat sise daer bedieden

Dat belof oec vanden lieden

6215

Hiet hi ghelden mar die man

Mocht den wive verbieden dan

Twiif mochts niet ontseggen^[59] mede

En ware oftie man suverhede

Belonen wilde lude of stille

6220

Soe mocht letten waert haer wille

Ende god hiet moysesse nochtan

Dat hi di van madian

Ende moab oec mede

Smen^[60] heden hem wreken dede

6225

Eer hi van den live sciede

Doe nam moyses die liede

Van elken gheslachte gewapent wel

Ende hiet fines die starc was ende fel

Ende iosue ende eleazarus aarons sone

6230

Maecti voget over al die gone

Si sloegen vi coninghe doot

Ende menigen man stout ende groot

Castele porten borghe steden

Verbernden si in deser onwreden

6235

Ende die prophete balaam

Bleef oec doot als ict vernam

Beesten goet wiif ende kinder

Vingen si algader ginder

Si quamen alle weder dus

6240

Moyses ende eleazarus

Entie prince entie heren

Quamen iegen hem met eren

Mar alse moyses die wiif vernam

Sprac hi te hem ende was gram

6245

Twi hebdi die wiif gebonden

Ia en brachten si inden sonden

Onse volc mar slase dan

Alle die hebben gehadt man

Mar die magede laet leven

6250

Siin gebod es niet bleven

Alle ontliifdemen die wive

Die magede hiltmen telive

xxx∙m over waer

Doe seiden die princen daer

6255

Wi hebben onse volc getelt

Dat met ons vacht up gint^[61] velt

Ons gebreect niet een man

Dies offre wi gode dan

Aldat gout dat nu ter tiit

6260

Dat wi roveden in den striit

Eleazarus ende moyses

Ontfingent ende dancten hem des

Over waer lese wi dat

Rubens gheslachte ende die van gat

6265

Ende half tgeslachte van manasse

Om dat si hadden beesten mee

Danne hadde enich ander man

Baden si om trike dan van basan

Seons lant van amoreen

6270

Moyses scaltse over een

Want hi waende sonder waen

Dat siit van vresen hadden gedaen

Ende hare broedre laten wouden

Doe beloefden si dat si souden

6275

Wiif kinder ende beesten mede

Laten in ene seker stede

Ende gewapent voren gaen

Onthier^[62] ende tvolc hadde ontfaen

f37v

Dat lant dat hem god behiet

6280

Mettien dat moyses bescriven liet

Hier gaet ute numerus

Ende comt in deutronomius

Nota's

1. geduren: uithouden, standhouden, hier in de zin van verduren
2. somme: hier in de betekenis van aantal
3. traken up: in de betekenis van opbreken
4. gelach: van liggen of geliggen, in de betekenis van liggen.
5. odab: Chobab (Vulg. Obab; Hist.Schol. Obol, alias Obad), zoon van Jetro en zwager van Mozes. Bijbel: Nu 10:29, Hist.Schol. Lib.Num. Cap.XIII
6. beset: Van besetten, in den zin van in orde brengen
7. partrise: patrijs, veldhoen.
8. lasers: melaats
9. vorbaertse: voornaamste
10. genoot: iemands gelijke
11. paertse: draagstok
12. toghe: samentrekking van ‘het oog’
13. spiers: verspieders
14. ghemuert: Van een muur of muren voorzien, bemuurd;
15. vernoiet: van vernoegen: Tevreden stellen, voldoen, reden tot tevredenheid geven aan iemand.
16. ontwaerden: hier in de betekenis van toornig, of ook verontwaardigd zijn.
17. verbaerde: van verbaren, hier in de betekenis van verschijnen.
18. vorders: Voorouders, voorvaderen.
19. las: van lezen hier in de betekenis van verzamelen, plukken.
20. horden te sire viten: pasten bij zijn levenswijze
21. Abyron: Abiram (Vulg./Hist.Schol. Abiron), zoon van Eliab, lid van de stam Ruben. Tijdens de tocht naar het Beloofde Land kwam hij o.a. samen met zijn broer Datan in opstand tegen Mozes. Bijbel: Nu 16:1-50, Hist.Schol. Lib.Num. Cap.XX
22. ontseident: van ontsecghen: Ontzeggen, niet willen inwilligen.
23. thimiamata: Soort wierook, te branden reukwerk.
24. teginc: van tegaen: Ophouden te bestaan, vergaan.
25. werringe: Twist, beroerte, verdeeldheid, partijschap. (verwarring)
26. scout: hier in de betekenis van ‘toedoen’
27. cades: Kades (Vulg./Hist.Schol. Cades), gebied in het zuiden van Palestina. Bijbel: Nu 20:14, Hist.Schol. Lib.Num. Cap.XXIII;
28. ribel: Weerspannig, wederstrevig, onhandelbaar;
29. iu: verbogen naamval van gi, en oorspronkelijke vorm van jou;
30. wanlovet: van wanloven: twijfelen
31. liden: Passeren, voorbijgaan, voorbijkomen.
32. dane: Als aanwijzend bijw. Van daar, daar van daan.
33. bestane: van bestaan: aanvallen; belegeren; overvallen;
34. wige: van wijch: Strijd, gevecht, kamp, veldslag.
35. mesera: Mosara in de Historia Scolastica.
36. dere: pijn; verdriet; nadeel
37. ga: Snel handelend, handelende zonder zich te bedenken, haastig, voortvarend, gauw; vooral in afkeurenden zin onbedachtzaam, overijld, voorbarig.
38. sparke: vonk
39. doot: hier is ‘doet’ bedoeld.
40. paerce: Omheining, omtuining; besloten, afgeperkte ruimte, oorspronkelijk voor het bewaren van vee, doch gewoonlijk iedere afgezette, omheinde of besloten ruimte die aan het algemeen gebruik wordt onttrokken.
41. over menighen dach daer naer: veel later: Het verhaal gaat dat koning Hizkia de slang liet vernietigen in de tempel van Jeruzalem om de afgoderij terug te dringen, maar dat was inderdaad minstens enkele honderden jaren later.
42. roetse: rotsen
43. roche: Rots, steenrots, rotsachtige of steile berghelling, ook berg en rots in zee, klip.
44. miede: loon; beloning; geschenk; omkoopsom; omkoperij; prijs die voor iets betaald wordt; geld
45. wikelere: Wichelaar, voorspeller, waarzegger.
46. ontscoot: van ontscieten: Zich ontrukken aan een gevaar, zich wegmaken, ongemerkt en met snelheid ontkomen of ontsnappen.
47. roef: de roof, het geroofde hier dus de prooi
48. testoren: verwoesten; doen ophouden; verbreken; te gronde richten
49. ‘ende’ moet hier eigenlijk ‘die’ zijn. Hij zal alle lieden vernietigen die verharden in de zonde en afgoden aanbidden.
50. verbouden: 'Hem verbouden in sonden, boosheid' e. a., verharden in het kwaad.
51. honen: hier in de betekenis van: Tot het kwade brengen, tot zonde verleiden.
52. ode: gemakkelijk
53. corbi: Kozbi (Vulg. Cozbi; Hist.Schol. Corbi), Midjanitische vrouw. Bijbel: Nu 25:15, Hist.Schol. Lib.Num. Cap.XXV
54. althere: al (he)t here
55. balch: van belgen, zich boos maken
56. knive: Lang puntig mes, dolk, ponjaard.
57. wighe: oorlog, krijg
58. seriant: dienaar, bediende, dienstknecht (serjant vgl. met sergeant)
59. ontseggen: Weigeren, afslaan, ontzeggen
60. smen: smaad
61. gint: gene
62. onthier: totdat