Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Sanguigno

Uit Wikisource
Co­le­ri­co. Co­le­ri­co of d’op­loo­pen­de Na­tue­re, door ’t vier af­ge­beelt Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1644) door Cesare Ripa et al., vertaald door Dirck Pietersz Pers

San­guig­no of Bly­gees­ti­ge, door de lucht af­ge­beeld, p. 75-76

Fleg­ma­ti­co de Dof­fe, door ’t wae­ter af­ge­beeld
Uitgegeven in Amstelredam door Dirck Pietersz Pers.
[ 75 ]

Sanguigno of Blygeeſtige, door de lucht afgebeeld.

EEn blygeeſtigh lachend Ionghman, met een krans van verſcheyden bloemen op ’t hoofd, poeſeligh van lichaem, en boven dat blonde hoofdhayren, met roode en witte verwe in ’t aengeſicht gemengelt, ſlaende op een Luyte: en door ’t herdrayen van de oogen ten Hemel, geeft hy te kennen dat het vier en de ſangh hem aengenaem is. Aen d’eene ſyde ſal een Geyte ſtaen met een bos druyven in den mond, aen d’ander ſyde een opgeſlagen Musijck-boeck.
 Een vrolijck lachend Ionghman met een [ 76 ]bloemekrans wort de Sanguine geſchildert, want in die geene daer het gemaetighde en volmaeckte bloed de overhand heeft, daer uyt komen de ſuyvere levendige en ſcherpſinnige geeſten voor den dagh, waer uyt de lach en vrolijckheyt voort komen, overſulx ſoo zijnſe vermaecklijck en boertigh, beminnende het ſpeelen en ſingen gelijck Hippocrates ſeght.
 Dat hy vleesachtigh en poeſel is, bediet, dat door de mededeelende kracht die in de Sanguine ſeer ſterck is, een poeſel en vet lichaem voort komt.
 Met root en wit is hy gemaelt, om dat Avicenna ſeyt, dat deſe verwe de overvloed van ’t bloed uytdruckt, en daerom ſeght Galenus, dat de vochtigheyd diewelcke in ’t lichaem de overhand heeft, de verwe aen ’t vlees geeft.
 Het Geytjen met een bos druyven in den mond, bediet dat de Sanguine tot Venus en Bacchus ſeer genegen is. Door Venus wort de Natuere van ’t Geytjen verſtaen, weſende dit dier ſeer totte geylheyt genegen, gelijck Pierius ſeght. En door den Druyvetros wort Bacchus verſtaen: Waer over Ariſtoteles in ſijne xxxi voorſtellinge ſeyt, dat dit in de Sanguine gebeurt datſe veele ſaedts hebben, ’t welck oorſake is van de Minneluſten: gelijckmen oock in de dichten van de Schole van Salerne kan leſen.

Sijn vet en mild, vol lagh, nieuwsgierigh en vol jeugd,
Dies Venus is haer luſt en Bacchus hare vreugd:
Blygeeſtigh, wel ter tael, ſnel, liſtigh en goedaerdigh,
Vol Geest, ſtout, blooſigh, vroom, in alle konſten vaerdigh.