Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Scoltura

← Hu­ma­ni­ta. Be­leeft­heyt, Vrien­de­lijck­heyt

Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1644) door Cesare Ripa et al. Scol­tu­ra. Beeld­hou­we­rie, p. 37-38

Af­fa­bi­li­ta. […] Be­leeft­heyt in ’t spree­cken. […] →

Uitgegeven in Amstelredam door Dirck Pietersz Pers.

[ 37 ]

Scoltura. Beeldhouwerie

EEn ſchoone jonge dochter met een ſlecht hulſel op ’t hoofd, waer op een groene Lauwertack gevlochten is, gekleet weſende in laecken van ſeer ſchoone verwe: zy ſal de rechter hand op een ſteenen beeld houden; en ſal in d’ander hand verſcheyden inſtrumenten hebben, die tot deſe konſt noodigh en gebruycklijck zijn, ſtaende met haere voeten op een koſtelijck tapijt.
Zy wort met een bevalligh weſen gemaelt, maer weynigh geciert, om dat, terwijl de menſch mette fantaſyen en gedachten beſigh is, om de dingen, door de konſt, mette natuere over een te brengen, en het een met het ander te doen gelijcken, ſoo bekommertſe haer niet ſeer met het cierſel en opproncken van ’t lichaem.
De Lauwertack, die nae de ſtrengigheyt van den Winter, noch de groenigheyt aen haere blaeders behoudt, betoont dat de Beeldhouwerie, door haer arbeyd, ſchoon en levendigh bewaert wordt, tegens de quaedaerdigheyt des tijds.
Het kleed van ſchoone verwe, ſal haer [ 38 ]Beeld gelijck zijn, ’t welck tot luſt en vermaeck gebruyckt, en door heerlijckheyt wort onderhouden en gehandhaeft.
De hand op ’t Beeld, druckt uyt, dat alhoewel de Beeldhouwerie het voornaemſte ontwerp van ’t oogh is, ſoo kanſe niet te min oock een ontwerp weſen van ’t gevoel, want haere vaſte ſtoffe, waer ontrent ſich deſe konſt oeffent, om konſtelijck de natuere nae te bootſen, kan ſeer wel te gelijck weſen een ontwerp van ’t oogh en van’t gevoel. Waer over wy oock weeten, dat Michel Angelus van Buonarota, die een licht en glants van deſe konſt geweeſt is, wanneer hy, door ſijne geſtaedige naerſtigheyt, in ſijn ouderdom blind geworden was, ſoo plagh hy de Beelden te betaſten en te bevoelen, en koſt daer van ſijn oordeel ſtrijcken, of het oude of nieuwe gemaeckte Beelden waeren, oock watſe in deughd of prijs waerdigh waeren.
Het tapijt onder haere voeten, betoont, gelijck geſeyt is, dat de Beeldhouwerie geheel door de heerlijckheyt en pracht wort opgehouden, en datſe ſonder den Rijckdom veracht, en miſſchien geen kracht ſoude hebben.