Nieuwe Tijdinghen/1620/25 september (3)
| ← 23 september 1620 [2] | Copye vande Antwoorde geschreuen by den Keurvorst van Saxen, aenden Pfaltz-Graeff Jan, Stadt-houder tot Heydelberch
[Nieuwe Tijdinghen], Boekje Mmm, [vrijdag] 25 september 1620 |
2 oktober 1620 [1] → |
Copye vande
Antwoorde geschreuen
by den Keurvorst van Saxen,
AENDEN
Pfaltz-Graeff Jan,
Stadt-houder tot Heydelberch.
Eerst Ghedruckt den xxv. September 1620.
_p_1_illustration.jpg)
T’Hantwerpen, By Abraham Verhoeven, op de Lombaerde veste, inde gulde Sonne 1620. Met Gratie ende Privilegie.Mmm.
HOoch-gheboren Vorst, vriendelijcken lieuen Neve, Swagher ende Broeder, Wt v Hoocheyt schrijuen Ghedateert den 22. Julij tot Heydelberch, hebben wy verstaen t’ghene v H. verhaelt, raeckende de ghereetschappe van Oorloghe, diemen inde Neder-Borgoinsche Landen maeckt, ende wat voor Inconuenienten v. H. daer wt treckt, ende voorhoudt, ende ons daer beneffens vriendelijc bidt, ende versoeckt, gelijck wy oock noch genoechsaem indachtich zijn, de vriendtschap ende kennisse die wy voor desen tot Norenberch ende Franckfort [ 4 ]hebben ghemaeckt, wy en hebben ooc van onser zijden niet naerghelaten te doen, al wat tot onderhout ende voort plantinghe van dien soude mogen dienstich geweest hebben, daeromme volherden wy daer inne al noch van onser zijden, soo dat behoort, ende het schrijven dat V.H. aens ons heeft ghedaen, en is ons gheenssints verdrietich, maer ter contrarien verblijden ons daer van seere, voor soo veele belangt de Krijsch-weruinghe, ofte ghereetschap van oorloge, des Eert-Hertochs Albertus, daer van hebben wy ouer langhen tijdt veel ghehoort, maer en hebben geen ander bescheedt daer van connen becommen, oft het oock alsoo was, ofte niet, ghelijck de ghemeyne advijsen mede brachten, tot dat den lesten haere H. den Eerts-Hertoch ouer weynich dagen ons t’selue heeft te kennen ghegheven, ende dat sulcx alleenelijc, ende tot gheenen anderen eynde en gheschiede, dan om hem, ende het Huys Oostenrijc te beschermen, ende henne landen te beschudden ende te bewaeren, maer niet (als selfs wesende eenen vande principaelste Staten des Rijcx) om teghens den opgherechten ende soo dier gecoste Religie ende Prophanen peys yet voorts te stellen ofte te attenteren, maer en heeft daer by int minste niet vermaent, waer henen zijn intentie was te trecken, soo en konnen wy V.H. daer van niet voorder informeren, als hier voren gheschreven staet, [ 5 ]maer voor soo veele belanght dat de selve Krijschsweruinghe alsoo soude ghesloten ende gheresolveert zijn inde vergaderinghe vande Keurvorsten ende Princen tot Mulhausen, daer van is V.H. qualijck geinformeert, want wy connen metter waerheyt betuyghen, dat inde selue vergaderinghe daer van niet en is ghesproken, nochte eenighe Consultatie des weghen ghehouden, vele min is aldaer yet ghetracteert ofte ghesloten, rakende het proces vanden Ban, daer van V.H. mentie maeckt, soo al t’selve naerdere is blijckende by de Acten ghehouden inde voorseyde Mulhausche vergaderinghe. Maer dit hebben wy by ons selven lichtelijck connen dencken, ende considereren, dat rakende de Beemsche procedure, ende Attentaet tot nu toe voorts ghestelt, het Huys Oostenrijck en soude stil sitten, dat oock de Roomsche Keyserlijcke ende Conincklijcke Majesteyt van Hongrijen ende Bohemien, hem niet en soude laten stooten ende priueren sonder eenigh vonnisse wt sijne (met goeden titel ende recht vercreghene) Coninckrijcken ende Landen, ende vele min t’selue ongevroken laten, datmen insghelijckx oock zijne aengestorvene, ende ghecedeerde Erff-landen, beyde de Eerts-Hertochdommen van Oostenrijck, ende het Landt van op, ende onder der Ense heeft inde opgherechte confederatie ghebrocht ofte begrepen, ende alsoo ge[ 6 ]trocken wt henne schuldighe ghehoorsaemheyt ende ghetrouwicheyt, die sy aent Huys Oostenrijck, als hennen natuerlijcken Prince ende Heere schuldigh zijn, ende verbonden blijuen, datmen oock int Neder Oostenrijck met alderley Krijschs volck is gevallen ende t’selue iammerlijck heeft verwoest ende verdorven, wy hebben sulckx oock stracx aenden Keurvorst vanden Pals ghetrouwelijck gheremonstreert, ende en hadden gheene sake lieuer ghesien noch gewenscht, dan datmen lancksamer ende voorsichtigher waere voorts ghevaren, ende hem t’selue niet soo haestighlijck en hadde onderwonden, t’ghene men van rechts ende billicheyts weghen, hem niet en hadde behooren te onderwinden.
Ons aengaende, en willen wy met V.H. in geen dispute treden, rakende de Beemsche kiesinghe, ende t’recht ofte Gherechtigheyt dat daer wt soude spruyten, aenghesien wy met malcanderen gheenssints en souden connen ouer een komen, maer wel van contrarie opinie wesen, vry laten oock die nu meer als eens ghedaene Deductie in haere weerde ofte onweerde berusten, niet twijfelende oft zijne Roomsche Keyserlijcke Majesteyt ende het huys Oostenrijck sullen hen daee op naer ghelegentheyt ende verheysch der saecken wel weten te bedencken, maer waer vore de Keurvorsten ende Princen, die tot Mulhausen daer [ 7 ]op vergadert zijn gheweest, naer rijpe beraetslaginghe ende ghenoechsaem ondersoeck der saecken dien voortstel hebben gheacht ende ghehouden, Dat betuyghen de Brieven die zy hebben gheschreuen, aen den Palsgrave ende de Staten des Coninckrijcx van Bemen, mitsgaders oock aende Gheincorporeerde Landen, die hen oock al zijn gelevert, soo V.H. wel kennelijck is, wte welcke claerlijck blijckt hoe seere het Heylich Roomsche Rijck, ende de Keur-Vorsten desselfs, daer by zijn geinteresseert, ende hoe verwijtelijck het hen soude wesen, vande Inlandtsche ende Wtlandtsche Potentaten, iae vande gansche Posteriteyt, indien zy die schuldighe sorchvuldicheyt niet ter herten en namen, ende hennen plicht ende obligatie, daer mede zy aent Hooft ende aent Rijck zijn verbonden achter rugghe stelden.
Hoe wel wy niet lievers en saghen, dan datmen in alle plaetsen eenigheyt ende vrede conde bekommen wy hebben oock niet alleen altijts daer toe getrouwelijck geraden, maer hebben oock alle neersticheyt ende vlijt daer toe ghedaen, maer want niet-teghenstaende alle ghedaene middelen, het aengestockt vier van daghe tot daghe, in sulcker vueghen ouerhandt neempt, dat het menschelijcker wijs daer van te spreken, schier onmoghelijck is te blutsen, aenghesien datmen lieden vindt die in plaetse van Water Olie [ 8 ]daer toe draghen, soo moeten wy dan, hoe wel ongeren, het oock gheschiet, de tempeeste haeren loop laten hebben, ende ons ghetroosten dat wy daer toe de minste oorsake niet en hebben ghegeven, maer wel dat wy daer door ghedronghen ende ghedwonghen worden selve oock de wapenen inde hant te nemen, met onghetwijffelde hope, dat de Goddelijcke Almachticheyt t’zijnder tijdt selve int middel sal comen om de rechtveerdighe sake by te staen, die dit werck soo sal dirigeren, dat t’selve sal redonderen tot onse tijtelijcke ende eeuwighe welvaert, d’welck wy niet en hebben willen laten V.H. te verclaren, Hier mede etc. Datum Torgau den 9. Augusti 1620.
Iohan George Hertoghe van Saxen ende Keurvorſt.
Met Gratie ende Privilegie.