Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Architettura Militare

← Ar­chi­tet­tu­ra. Bouw­konst

Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1644) door Cesare Ripa et al., vertaald door Dirck Pietersz Pers Ar­chi­tet­tu­ra Mi­li­ta­re. Krijghs Bouw­konst, p. 70-71

Cra­pu­la. Bras­se­rie →

Uitgegeven in Amstelredam door Dirck Pietersz Pers.

[ 70 ]

Architettura Militare. Krijghs Bouwkonst.

EEn Vrouwe van manhaftigh ouder, adelijck met veelerleye verwen gekleet, die aen den hals een goude keeten ſal draegen met een ſchoone diamant, zy ſal in de rechter hand houden een Compas, om de gelegentheyt af te meeten, en in d’ander hand een tafereel, daer een ſeshoeckige Veſtinge op geteyckent is, welcke maniere voor de volmaecktſte, onder alle, wort gehouden: daer boven op ſal een Swaluwe ſtaen, en op der aerde een ſpaede en houweel.
 De Veſtinghbouwinge is nergens anders toe gevonden, dan dat ſich weynige tegens veele, mogen beſchermen, als mede om de volcken te breydelen, en de vyanden buyten de palen te houden: en daerom is de ſtercktenbouwinge niet alleen gehouden voor een konſt, maer voor een groote wetenſchap: want zy is die geene, die ſoo wel ondertaſt, wat totte beſcherminge als totte aenrandinge noodigh is, ſoo wel om den Prince als het Volck, te gelijck, te beſchermen.
 Van manhaftigh ouder wortſe vertoont, want daer in is de waere kenniſſe van wijsheyt, waer in ’t gemeene beſte en de beſcherminge noodigh is.
 Het eedele kleed van veele verwen, bediet de verſcheydentheyt van veele vindingen, die in de krijghskonſt beſtaen.
 De goude keeten mette diamant wort haer gegeven, om dat gelijck het goud, onder alle metallen, het eedelſte is, ſoo is de [ 71 ]Krijghs Bouwkonſt, onder alle vernuftigheden, van de meeſte waerde en kracht: En gelijck de diamant, onder alle eedele ſteenen de hartſte en vaſte is, ſoo is oock de Veſting bouwinge, het eedelſte juweel van een Prins, als ’t geene hem verſekert voor den aenval der vyanden.
 Zy hout mette rechter hand het Compas, ’t welck gedeelt is in drie hondert en ſeſtigh graeden, met het bewegen door den ſeylſteen, waer door men dan werckt, ſoo nae de winden, als door de gelegentheyt, waermen eene Veſtinge wil toeſtellen: en is oock waer door men ’t plat neemt van de Vestinge.
 Het tafereel waer op de Swaluw ſtaet, druckt uyt, dat als men een Veſtinge wil toeſtellen, men de gelegentheyt wel ſal overwegen, en den grond wel vatten, en datmen daer op ’t ontwerp, ’t welck het werck van ſoo grooten gewichte vereiſcht, ſal toeſtellen, en daer in volgen de Swaluw: Want Pierius Valer. heeft daer door een Man willen uytdrucken, die ſcherpſinnigh en tot het bouwen geheel was genegen, en die groote gebouwen hadde ontworpen, als oock Sloten, Steden en andere van konſt en verſtand.
 De ſpaede en ’t houweel worter ter ſyde geſtelt, want dit zijn de eerſte wercktuygen om te veſtigen: als die geene daer men de graften en de gronden mede begint, en daer men de loopgraven mede toeſtelt, om de ſchanſſen van de vyanden te beſpringen.