Nederlandse grondwet

Uit Wikisource
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Sinds het einde van de 18e eeuw is de Nederlandse grondwet een aantal malen veranderd.

De eerste grondwet dateert van 1798, naar aanleiding van de Bataafse Republiek (1795-1806); de opvolger van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Na een aantal staatsgrepen bepaalde keizer Napoleon dat zijn broer Lodewijk Napoleon koning zal worden van het nieuwe Koninkrijk Holland. Het land krijgt dan ook een nieuwe grondwet. Het koninkrijk bestaat van 1806 tot 1810, als Koning Lodewijk Napoleon moet aftreden en zijn koninkrijk wordt "opgeslokt" door het Franse Keizerrijk.

In 1813 verlaten de Franse troepen Nederland en wordt opnieuw de onafhankelijkheid uitgeroepen. Het land wordt een souverein vorstendom.

Op het Congres van Wenen in 1815 wordt de oude Republiek herenigd met de Zuidelijke Nederlanden. Dit maakt een nieuwe grondwet noodzakelijk. Eén van de belangrijkste wijzigingen is de invoering van een Eerste en Tweede Kamer.

In 1840 wordt de onafhankelijkheid van België erkend. Dat wordt in een nieuwe vastgelegd. Net als een begin van ministeriële verantwoordelijkheid.

Onder druk van liberale revoluties in Frankrijk en Duitsland komt er in Nederland een liberalere grondwet, geschreven door Johan Rudolf Thorbecke, en in 1848 uitgevoerd. De koning is niet langer verantwoordelijk en de Tweede Kamer krijgt meer macht. Het kiesrecht wordt heel voorzichtig uitgebreid.

In 1917 wordt er een nieuwe grondwet ingevoerd. De evenredige vertegenwoordiging wordt ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Ten aanzien van het onderwijs wordt vastgelegd dat het bijzonder onderwijs ook recht heeft op financiële steun van de overheid, net als het openbaar onderwijs.

De laatste grote aanpassing van de grondwet vindt plaats in 1983. De leden van de Eerste Kamer zijn voortaan om de vier jaar herkiesbaar. Het opleggen van de doodstraf is verboden.

Sindsdien zijn er nog enkele veranderingen geweest. De Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden is de huidige[1] versie.

Historische grondwetten

  1. op 28 augustus 2023 geraadpleegd