Auteur:Eduard Douwes Dekker
| Eduard Douwes Dekker | |
 | |
| Geboren | Amsterdam, 2 maart 1820 |
| Overleden | Nieder-Ingelheim, 19 februari 1887 |
| Pseudoniem(en) | Multatuli |
| Nationaliteit | Nederlands |
| Genre(s) | Toneel, literatuur |
| Taal of talen | Nederlands |
| Belangrijkste werk(en) | Max Havelaar |
 | |
Eduard Douwes Dekker (Amsterdam, 2 maart 1820 - Nieder-Ingelheim, 19 februari 1887) was een Nederlands schrijver, bekend onder het pseudoniem Multatuli, wat Latijn is voor ‘ik heb veel (leed) gedragen’ (multa tuli) en tevens een verwijzing naar een beroemde passage uit de Tristia van Ovidius.
Max Havelaar
[bewerken]Zijn bekendste werk is Max Havelaar, waarin hij de behandeling van de plaatselijke bevolking door Nederlandse bestuurders aan de kaak stelde.
De eerste zin hieruit is een van de bekendste uit Multatuli’s oeuvre:
Ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht No. 37.
Het ‘ik’ waarmee het boek begint zegt ook iets over het egoïsme wat in het boek aan de kaak wordt gesteld, je begint nooit met ‘ik’, maar in dit boek heeft dat ook een betekenis.
De Max Havelaar besluit met een indringend appel.
Dit boek is een inleiding …
Ik zal toenemen in kracht en scherpte van wapenen, naarmate het nodig zal wezen …
God geve dat het niet nodig zij!
Nee, ’t zal niet nodig zijn! Want aan U draag ik mijn boek op, Willem de Derde, Koning, Groothertog, Prins … meer dan Prins, Groothertog en Koning … KEIZER van ’t prachtig rijk van INSULINDE dat zich daar slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd …
Aan U durf ik met vertrouwen vragen of ’t Uw keizerlijke wil is:
Dat Havelaar wordt bespat met de modder van Slijmeringen en Droogstoppels?
En dat daarginds Uw meer dan dertig miljoenen onderdanen worden MISHANDELD EN UITGEZOGEN IN UW NAAM!
Bibliografie
[bewerken]Postuum verschenen:
| Jaar | Titel | Genre |
|---|---|---|
| 1887 | Onafgewerkte blaadjes | schetsen |
| 1891 | Aleid. Twee fragmenten uit een onafgewerkt blyspel | toneelstuk |
Verzamelbundels
[bewerken]- 1865 – Herdrukken ((gewijzigde) herdrukken van eerdere uitgaven)
- 1865 – Verspreide stukken (oorspronkelijk overgenomen uit de Herdrukken; latere drukken bevatten extra teksten)
- 1876 – Bloemlezing door Heloize (door M. Douwes Dekker-Hamminck Schepel)
- 1900 – Verzamelde Werken (tien delen)
- 1919 – Bloemlezing uit Multatuli’s werken (Een keur uit zijn werken, ingeleid door J. van den Berg)
- 1937 – Bloemlezing (verzameld en ingeleid door Julius Pée)
- 1950-1995 – Volledige Werken (25 delen)
- 1955 – Barbertje moet hangen, Verhalen, parabelen, aforismen (Verzameld en ingeleid door Garmt Stuiveling)
- 1973 – Bloemlezing uit de werken van Multatuli (Samengesteld en ingeleid door G.W.Huygens, gebaseerd op de bloemlezing door Heloïse uit 1876)
- 1974 – De roeping van de mens. Een keuze uit zijn gehele werk door C. Bij
Brieven en overige publicaties
[bewerken]- 1890 – Brieven van Multatuli, Het Ontstaan van Max Havelaar 1859 (gerangschikt door M. Douwes Dekker – Hamminck Schepel)
- 1890 – Brieven van Multatuli, Max Havelaar verschenen (gerangschikt en bewerkt door M. Douwes Dekker – Hamminck Schepel)
- 1891-1896 – Multatuli, Brieven. Bijdragen tot de Kennis van zijn Leven (onder redactie van M. Douwes Dekker -Hamminck Schepel) (tweede herziene druk in 1912)
- 1907 – Briefwisseling tusschen Multatuli en S.E.W. Roorda van Eysinga (uitgegeven door M. Douwes Dekker – Hamminck Schepel)
- 1937 – Multatuli en zijn zoon: brieven van Multatuli aan J. van der Hoeven (uitgezocht en ingeleid door Menno ter Braak)
- 1941 – Multatuli, Reisbrieven aan Mimi en andere bescheiden (onder redactie van J. Pée)
- 1942 – Brieven van Multatuli aan Mr Carel Vosmaer, R.J.A. Kallenberg van den Bosch en Dr Vitus Bruinsma. Documenten (onder redactie van J. Pée)
- 1944 – Keur uit de brieven van Multatuli (onder redactie van J. Pée)
- 1947 – Briefwisseling tusschen Multatuli en G.L. Funke (onder redactie van G.L. Funke jr.)
- 1947 – Brieven aan J. Waltman Jr. (met een inleiding door en aantekeningen van Henri A. Ett)
- 1948 – Multatuli-literatuur. Lijst der geschriften van en over Eduard Douwes Dekker (door A.J. de Mare) (vergelijk ook Maatstaf, 1970, 677-773)
- 1948 – Twee brieven uit Menado (met een inleiding door en aantekeningen van Henri A. Ett)
- 1979 – Liefdesbrieven (bezorgd en van aantekeningen en een nawoord voorzien door Paul van ’t Veer) (ISBN 902953205X)
- 1987 – Multatuli-literatuur 1948-1977. Lijst der geschriften van en over Eduard Douwes Dekker (door P.C. van der Plank)
- 2001 – “Men moet van myn gestreken lans, een vlaggestok maken”: brieven van Multatuli en Tine Douwes Dekker aan de redersfamilie Smit (ingeleid en van aantekeningen voorzien door Chantal Keijspe et al.) (ISBN 9076314705)
Secundaire literatuur
[bewerken]| Bronvermelding: |
|---|
|
|
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden in de categorie Multatuli van Wikimedia Commons. |
|
Wikiquote heeft een collectie citaten gerelateerd aan Eduard Douwes Dekker |