Auteur:Eduard Douwes Dekker

Uit Wikisource
(Doorverwezen vanaf Eduard Douwes Dekker)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Eduard Douwes Dekker
Eduard Douwes Dekker
Eduard Douwes Dekker
Geboren Amsterdam,
2 maart 1820
Overleden Nieder-Ingelheim,
19 februari 1887
Pseudoniem(en) Multatuli
Nationaliteit Nederlands
Genre(s) Toneel, literatuur
Taal of talen Nederlands
Belangrijkste werk(en) Max Havelaar
Logo Wikipedia
Logo Wikipedia
Meer over Eduard Douwes Dekker op Wikipedia

Eduard Douwes Dekker (Amsterdam, 2 maart 1820 - Nieder-Ingelheim, 19 februari 1887) was een Nederlands schrijver, bekend onder het pseudoniem Multatuli, wat Latijn is voor ‘ik heb veel (leed) gedragen’ (multa tuli) en tevens een verwijzing naar een beroemde passage uit de Tristia van Ovidius.

Max Havelaar[bewerken]

Zijn bekendste werk is Max Havelaar, waarin hij de behandeling van de plaatselijke bevolking door Nederlandse bestuurders aan de kaak stelde.

De eerste zin hieruit is een van de bekendste uit Multatuli’s oeuvre:

Ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht No. 37.

Het ‘ik’ waarmee het boek begint zegt ook iets over het egoïsme wat in het boek aan de kaak wordt gesteld, je begint nooit met ‘ik’, maar in dit boek heeft dat ook een betekenis.

De Max Havelaar besluit met een indringend appel.

Dit boek is een inleiding …

Ik zal toenemen in kracht en scherpte van wapenen, naarmate het nodig zal wezen …

God geve dat het niet nodig zij!

Nee, ’t zal niet nodig zijn! Want aan U draag ik mijn boek op, Willem de Derde, Koning, Groothertog, Prins … meer dan Prins, Groothertog en Koning … KEIZER van ’t prachtig rijk van INSULINDE dat zich daar slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd …

Aan U durf ik met vertrouwen vragen of ’t Uw keizerlijke wil is:

Dat Havelaar wordt bespat met de modder van Slijmeringen en Droogstoppels?

En dat daarginds Uw meer dan dertig miljoenen onderdanen worden MISHANDELD EN UITGEZOGEN IN UW NAAM!

Bibliografie[bewerken]

Jaar Titel Genre
1859 Geloofsbelydenis (verschenen in het vrijdenkerstijdschrift De Dageraad) korte schets
1860 Max Havelaar of de Koffiveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappy (transcriptieproject) geëngageerde roman
1860 Brief aan Ds. W. Francken, Az. brief
1860 Indrukken van den dag (bestaande uit Brief aan den Gouverneur-Generaal in ruste en Aan de stemgeregtigden in het kiesdistrikt Tiel) twee korte teksten
1860 Max Havelaar aan Multatuli
1861 Het Gebed van den Onwetende gedicht
1861 Wys my de plaats waar ik gezaaid heb! (uitgegeven ten bate van slachtoffers van overstromingen in Nederlands-Indië) brochure
1861 Minnebrieven brieven, schetsen en verhalen
1862 Over vrijen arbeid in Nederlandsch Indië en de tegenwoordige koloniale agitatie (transcriptieproject) vlugschrift
1862 Brief aan Quintillianus fictieve brief
1862 Ideën I (bevat o.a. de roman De geschiedenis van Woutertje Pieterse) (transcriptieproject) schetsen
1862 Japansche gesprekken schets
1863 De School des Levens krantenartikel
1864–65 Ideën II schetsen
1864 De bruid daarboven toneelstuk
1865 De Zegen Gods door Waterloo satire
1865 Franse rymen poëzie
1866-69 Mainzer Beobachter artikelen uit een fictieve krant
1867 Een en ander naar aanleiding van Bosscha’s Pruisen en Nederland (weerwoord op een brochure van J. Bosscha) weerwoord
1869-70 Causerieën krantenartikelen
1869 De Maatschappij tot nut van den Javaan brochure
1870-71 Ideën III schetsen
1870-1873 Millioenen-studiën schetsen (feuilleton)
1870 Divagatiën over zeker soort van Liberalismus schets
1870 Nog eens: Vrye arbeid in Nederlandsch Indië vlugschrift
1871 Duizend en eenige hoofdstukken over specialiteiten verhandeling in schetsen
1872 Brief aan den Koning open brief
1872 Ideën IV (bevat o.a. het toneelstuk Vorstenschool) schetsen
1873 Ideën V schetsen
1873 Ideën VI schetsen
1874-77 Ideën VII schetsen

Postuum verschenen:

Jaar Titel Genre
1887 Onafgewerkte blaadjes schetsen
1891 Aleid. Twee fragmenten uit een onafgewerkt blyspel toneelstuk

Verzamelbundels[bewerken]

  • 1865 – Herdrukken ((gewijzigde) herdrukken van eerdere uitgaven)
  • 1865 – Verspreide stukken (oorspronkelijk overgenomen uit de Herdrukken; latere drukken bevatten extra teksten)
  • 1876 – Bloemlezing door Heloize (door M. Douwes Dekker-Hamminck Schepel)
  • 1900 – Verzamelde Werken (tien delen)
  • 1919 – Bloemlezing uit Multatuli’s werken (Een keur uit zijn werken, ingeleid door J. van den Berg)
  • 1937 – Bloemlezing (verzameld en ingeleid door Julius Pée)
  • 1950-1995 – Volledige Werken (25 delen)
  • 1955 – Barbertje moet hangen, Verhalen, parabelen, aforismen (Verzameld en ingeleid door Garmt Stuiveling)
  • 1973 – Bloemlezing uit de werken van Multatuli (Samengesteld en ingeleid door G.W.Huygens, gebaseerd op de bloemlezing door Heloïse uit 1876)
  • 1974 – De roeping van de mens. Een keuze uit zijn gehele werk door C. Bij

Brieven en overige publicaties[bewerken]

  • 1890 – Brieven van Multatuli, Het Ontstaan van Max Havelaar 1859 (gerangschikt door M. Douwes Dekker – Hamminck Schepel)
  • 1890 – Brieven van Multatuli, Max Havelaar verschenen (gerangschikt en bewerkt door M. Douwes Dekker – Hamminck Schepel)
  • 1891-1896 – Multatuli, Brieven. Bijdragen tot de Kennis van zijn Leven (onder redactie van M. Douwes Dekker -Hamminck Schepel) (tweede herziene druk in 1912)
  • 1907 – Briefwisseling tusschen Multatuli en S.E.W. Roorda van Eysinga (uitgegeven door M. Douwes Dekker – Hamminck Schepel)
  • 1937 – Multatuli en zijn zoon: brieven van Multatuli aan J. van der Hoeven (uitgezocht en ingeleid door Menno ter Braak)
  • 1941 – Multatuli, Reisbrieven aan Mimi en andere bescheiden (onder redactie van J. Pée)
  • 1942 – Brieven van Multatuli aan Mr Carel Vosmaer, R.J.A. Kallenberg van den Bosch en Dr Vitus Bruinsma. Documenten (onder redactie van J. Pée)
  • 1944 – Keur uit de brieven van Multatuli (onder redactie van J. Pée)
  • 1947 – Briefwisseling tusschen Multatuli en G.L. Funke (onder redactie van G.L. Funke jr.)
  • 1947 – Brieven aan J. Waltman Jr. (met een inleiding door en aantekeningen van Henri A. Ett)
  • 1948 – Multatuli-literatuur. Lijst der geschriften van en over Eduard Douwes Dekker (door A.J. de Mare) (vergelijk ook Maatstaf, 1970, 677-773)
  • 1948 – Twee brieven uit Menado (met een inleiding door en aantekeningen van Henri A. Ett)
  • 1979 – Liefdesbrieven (bezorgd en van aantekeningen en een nawoord voorzien door Paul van ’t Veer) (ISBN 902953205X)
  • 1987 – Multatuli-literatuur 1948-1977. Lijst der geschriften van en over Eduard Douwes Dekker (door P.C. van der Plank)
  • 2001 – “Men moet van myn gestreken lans, een vlaggestok maken”: brieven van Multatuli en Tine Douwes Dekker aan de redersfamilie Smit (ingeleid en van aantekeningen voorzien door Chantal Keijspe et al.) (ISBN 9076314705)

Secundaire literatuur[bewerken]

Bronvermelding[bewerken]

Bronvermelding:
Wikiquote Wikiquote heeft een collectie citaten gerelateerd aan Eduard Douwes Dekker