Hoofdportaal:Geschiedenis/Nieuwe geschiedenis/Dertigjarige Oorlog

	Dertigjarige Oorlog
	Executie van een aantal dieven, vermoedelijk soldaten die zich schuldig maakten aan plundering
	Bronnen bij de Dertigjarige Oorlog.

Algemeen

Haug, C.F. ([1824]-1826) De Dertigjarige Oorlog. Eene bijdrage tot de krijgskundige geschiedenis […], Delft: P. de Groot.
Aankondigingen en recensies:
- Anoniem (2 november 1824) ‘Bij den Drukker en Boekverkooper P. de Groot, te Delft, is gedrukt en bij de voornaamste Boekhandelaren te bekomen: […] [advertentie]’, Rotterdamsche Courant, [p. 3].
- Anoniem (12 september 1825) ‘Iets over den Dertigjarigen Oorlog 1618-1648’, Leydsche Courant, [p. 2-3].

Sporschill, Johann (1845) Geschiedenis van den Dertigjarigen Oorlog, Nijmegen: C.A. Vieweg.

Bijzondere onderwerpen

Boheemse opstand (1618-1620): Zie Hoofdportaal:Geschiedenis/Tsjechië/17e eeuw/Boheemse Opstand

Duitse vorsten nemen soldaten aan, juni 1618

Anoniem (14 juni 1618) ‘VVt Ceulen, den 11. Dito. [= 11 juni 1618]’, alinea 4, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c.
Anoniem (22 juni 1618) ‘VVt Ceulen, den 18. Dito. [= 18 juni 1618]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c.

Bündner Wirren (1618-1639): Zie Hoofdportaal:Geschiedenis/Zwitserland/Graubünden/Bündner Wirren

Hongaarse opstanden (1619-1626)

Zie Hoofdportaal:Geschiedenis/Hongarije

Aandeel van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Anoniem (1620) Beschrivinge der 3 legers te weten pr. Mavri. marq. Spino. ende der vnierde vorst. [nieuwsprent], Amstelredam: Pieter vanden Keere.
Anoniem ([augustus 1620]) Eygentlicke afbeeldinge van het Legher Ed. H. M. Heeren Staten ende sijn Princelijcke Exelentie, met alle ghelegentheydt van dien. Midtsgaders de Afbeeldinghe der Stadt Weesel, ende de om leggende plaetsen, daer hem onse partyen houden [nieuwsprent], Leyden: Niclaes Geelkerck.
Anoniem (28 augustus 1620) ‘VVt VVesel den 24. Augustus. 1620’, alinea 2, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (18 september 1620) ‘VVt des Prince van Orang. Veltleger, den 16 Septem.’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (10 oktober 1620) ‘VVt het Velt-leger des Princen van Orangien teghenvvoordich by VVesel’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (17 oktober 1620) ‘VVt des Prince van Orangien [Veltleger] den 14 October’, alinea 3, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (12 december 1620) ‘Van Ceulen den 5 December’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1-2].
Anoniem ([1623]) Den grooten Geusen Bril [spotprent], Anuers: Abraham Verhoeven.

Veldtocht van Spinola, juni-30 augustus 1620

Anoniem (16 juli 1620) ‘Wt Keysers legher van Heytersdorff den xvj. Junij’, [Nieuwe Tijdinghen], p. 5-7.
Anoniem (21 juli 1620) ‘Wt Franckfort’, alinea 2, [Nieuwe Tijdinghen], p. 5-6.
Anoniem (30 juli 1620) ‘Wt Luxenburgh den 13. ditto. [= 13 juli 1620]’, [Nieuwe Tijdinghen], p. 5.
Anoniem (14 augustus 1620) ‘Wt Praghe vanden xxvij. Julij’, alinea 4, [Nieuwe Tijdinghen], p. 6-7.
Anoniem (26 augustus 1620) ‘Met Brieuen wt weenen van x. Augusti’, alinea 8 en 10, [Nieuwe Tijdinghen], p. 3-7.
Anoniem (28 augustus 1620) Verhael hoe den Marquis Spinola den Legher by Coblentz heeft doen monsteren den xx. Augusti, ende heeft de Soldaten elck twee maenden Gagie gegeuen, ende heeft een brughe ouer den Rhijn gheslagen, ende is met zijn volck ouer ghetrocken ende verouert met Accoort Rectz, ende Brabach, met S. Guwer, ende t’Casteel van Herberstein, met Garnisoen besedt, t’Hantwerpen: Abraham Verhoeuen.
Anoniem (31 augustus 1620) Verhael van het vertreck ende grooten Tocht van zijn Ex. Marquis Spinola, de welcke vertrocken is wt Brussel, met eenen Legher naer Duytslandt, T’Hantwerpen: Abraham Verhoeuen.
Anoniem (4 september 1620) Verhael hoe dat den Protestanten Legher van Franckfort op ghebroken is, [T’Hantwerpen]: [Abraham Verhoeven].
Anoniem (5 september 1620) Verhael hoe den Marquis Spinola naer Franckfort ghetrocken is, T’hantwerpen: Abraham Verhoeven.
Anoniem (12 september 1620) ‘Wt Weenen 20. Augusti’, alinea 4 en 21, [Nieuwe Tijdinghen], p. 3-8.

Overzicht van legereenheden, augustus 1620

Anoniem (12 september 1620) ‘Wt Weenen 20. Augusti’, alinea 15-27, [Nieuwe Tijdinghen], p. 3-8.

Paltse oorlog, 30 augustus 1620–27 augustus 1623

Anoniem (28 augustus 1620) ‘VVt Francfoort, den 23 dito [= 23 augustus 1620]’, alinea 2-3, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (18 september 1620) ‘VVt Francfoort, den 11 September’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1].
Anoniem (18 september 1620) ‘VVt Oppenheym den 12 dito. [= 12 september 1620]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem ([20 september 1620]) ‘VVt het Vorsten legher den 14. dito. [= 14 september 1620]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (10 oktober 1620) ‘VVt Franckfoort den 20. dito. [= 20 september 1620]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (17 oktober 1620) ‘VVt Franckfoort, den 11. October’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (12 december 1620) ‘VVt VVorms, den 30 dito. [= 30 november 1620]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c.Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1].
Anoniem (12 december 1620) ‘VVt der Bergstraten, den 2. December’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1].
Anoniem (29 januari 1621) ‘VVt Francfoort den 19 dito. [= 19 januari 1621]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (29 januari 1621) ‘Wt Ceulen, den 23. dito 1621. [= 23 januari 1621]’, alinea 3, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (1 februari 1621) ‘Wt Furtz den 19. dito. [= 19 januari 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (1 februari 1621) ‘Wt Franckfort den 23. dito. [= 23 januari 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (23 februari 1621) ‘Wt Weenen den 6. dito. [= 6 februari 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (23 februari 1621) ‘In de Pfalts staet alles in vorige terminis, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (23 februari 1621) ‘Den Marck-Grave van Ansbach, heeft eene Apologia laeten uytgaen, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (26 februari 1621) ‘VVt Francfoort den 18. dito. [= 18 februari 1621]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (26 februari 1621) ‘Wt Ceulen, den 20. dito. [= 20 februari 1621]’, alinea 5, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (1 maart 1621) ‘Wt Heylbrun den 16. Februarij’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (1 maart 1621) ‘Wt Mentz den 18. dito. [= 18 februari 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (1 maart 1621) ‘Wt Franckfort den 21. dito. [= 21 februari 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (1 maart 1621) ‘Also de twee machtige Legers noch liggen, so in als ontrent des Palts-Graven Lant, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (15 maart 1621) ‘Wt Worms den 27. dito. [= 27 februari 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1-2].
Anoniem (15 maart 1621) ‘Wt Franckfort den 5. Martij’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (20 maart 1621) ‘In Brabandt ende die quartieren […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (20 maart 1621) ‘Wt Franckfort den 14. Martij’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (27 maart 1621) ‘Wt Worms den 16. dito. [= 16 maart 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (27 maart 1621) ‘Wt Franckfort den 18. Martij’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (27 maart 1621) ‘By de Geunierde vorsten inden Pfalts, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (5 april 1621) ‘Wtte Paltz den 19. dito. [= 19 maart 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (10 april 1621) ‘VVtte Palts den 26. dito. [= 26 maart 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (10 april 1621) ‘VVt VVorms den 27. dito. [= 27 maart 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (10 april 1621) ‘Die Grave Boulacy treckt […] naer Spinola toe, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (21 april 1621) ‘VVt Venetien, den 6 April. 1621’, alinea 2, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1].
Anoniem (22 mei 1621) ‘VVt Heylbrun den 13. dito. [= 13 mei 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (22 mei 1621) ‘VVtten Pals den 14. dito. [= 14 mei 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (5 mei 1621) ‘VVt Franckfort den 26. April. 1621’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (5 mei 1621) ‘VVt VVorms den 26. April. 1621’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (5 mei 1621) ‘VVt Mentz den 27. April, 1621’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (5 mei 1621) ‘VVt den Palts den 27. dito. [= 27 april 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1-2].
Anoniem (12 mei 1621) ‘VVt VVorms den 1. Mey’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].
Anoniem (12 mei 1621) ‘VVtte Berghstraet den 4. dito. [= 4 mei 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1-2].

Paltse oorlog; Spinola verzamelt zijn leger rondom Koblenz, augustus 1620

Anoniem (21 augustus 1620) ‘VVt Ceulen, den 15. Augusti’, alinea 5-8, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (21 augustus 1620) ‘Wt Ceulen den 18 dito. [= 18 augustus 1620]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (28 augustus 1620) ‘VVt Ceulen den 25 dito. [= 25 augustus 1620]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (1620) Beschrivinge der 3 legers te weten pr. Mavri. marq. Spino. ende der vnierde vorst. [nieuwsprent], Amstelredam: Pieter vanden Keere.

Paltse oorlog; het protestantse verschanst zich bij Frankfurt, augustus 1620

Anoniem ([ca. 8 september 1620]) ‘Tijdinghe wt Franckfort, Ende den lesten Augusti wt Bon 1620’, [Nieuwe Tijdinghen], p. 3-6.

Paltse oorlog; Spinola laat een fort aanleggen bij Mainz

Anoniem ([ca. 8 september 1620]) ‘Wt Ceulen’, alinea 4, [Nieuwe Tijdinghen], p. 6-8.

Paltse oorlog; overeenkomst tussen Spinola en Frankfurt, 22 augustus 1620

Anoniem (4 september 1620) ‘Wt den Elsz van 24. Augusti’, alinea 7-10, [Nieuwe Tijdinghen], p. 4-7.

Paltse oorlog; leger van de Protestantse Unie bij Oppenheim

Anoniem (1620) Beschrivinge der 3 legers te weten pr. Mavri. marq. Spino. ende der vnierde vorst. [nieuwsprent], Amstelredam: Pieter vanden Keere.
Anoniem (4 september 1620) ‘Wt den Elsz van 24. Augusti’, alinea 4, [Nieuwe Tijdinghen], p. 4-7.

Paltse oorlog; schipbrug bij Oppenheim

Anoniem (28 augustus 1620) ‘VVt Franckfoort, den 20 Augusti’, alinea 2, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1].

Paltse oorlog; beleg van Kreuznach, 10 september 1620

Anoniem (18 september 1620) ‘VVt der Geunieerde Vorsten Leger, den 12 Septemb.’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].

Paltse oorlog; inname van Bacharach en Kaub door het Spaanse leger, 1 oktober 1620

Anoniem (10 oktober 1620) ‘VVt Franckfoort den 2. October’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].

Paltse oorlog; verdrag tussen de keizer en de Protestantse Unie

Anoniem (10 april 1621) ‘VVt den Pfalts den 2. April’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (21 april 1621) ‘VVt VVeenen, den 7. April’, alinea 3, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1].
Anoniem (21 april 1621) ‘VVt Francfoort den 14. April’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (26 april 1621) ‘VVt Francfoort den 18. April’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (5 mei 1621) ‘VVt VVeenen den 21. April. 1621’, alinea 3, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].

Paltse oorlog; aandeel Denemarken

Anoniem (12 december 1620) ‘De Coninck van Dennemarck […]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (10 april 1621) ‘De Coningh van Denemarcken vaert hoe langher hoe meer voort met sijne lichtinghe, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (26 april 1621) ‘De Brieven uyt Hamburg brenghen mede, dat […]’, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (26 mei 1621) ‘VVt VVeenen den 12. dito. [= 12 mei 1621]’, alinea 5, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].
Anoniem (26 mei 1621) ‘Het Crijchsvolck vanden Coninc van Denemercken […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2] (als ‘Graefschap Schouwenburgh’).

Paltse oorlog; betaling protestantse leger

Anoniem (26 mei 1621) ‘VVtten Pals den 18. dito. [= 18 mei 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1] (als ‘Tourlach’).

Rijksban tegen Frederik V van de Palts, Johan George van Brandenburg-Jägerndorf, Christiaan I van Anhalt-Bernburg en Georg van Hohenlohe-Weikersheim, januari 1621

Anoniem (23 februari 1621) ‘Wt Weenen den 2. Februarij’, alinea 2, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].
Anoniem (26 februari 1621) ‘Wt Ceulen, den 20. dito. [= 20 februari 1621]’, alinea 2, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 2].
Anoniem (1 maart 1621) ‘Wt Heylbrun den 16. Februarij’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (15 maart 1621) ‘Wt Straesburgh den 1. Martij’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (20 maart 1621) ‘Wt Aughsburgh den 10. Martij’, alinea 2, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (5 april 1621) ‘Wt VVeenen den 24. dito. [= 24 maart 1621]’, alinea 5, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].
Anoniem (12 mei 1621) ‘Men verstaet dat den Keur-Vorst van Saxen de Achts-verclaringhe teghens den Vorst Christiaen van Anholt niet wil executeren, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Uniedag in Heilbronn in reactie op de Ban van Frederik V, februari 1621

Zie Hoofdportaal:Geschiedenis/Duitsland/Tijdperken; Protestantse Unie

Segeberger Conventie, januari-maart 1621

Anoniem (20 maart 1621) ‘Wt Dresden den 3. dito. [= 3 maart 1621]’, alinea 2, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].
Anoniem (27 maart 1621) ‘De by-een-komste tot Zee-burgh […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Aandeel van Engeland en Schotland

Anoniem (27 februari 1620) ‘Met Brieven van Madril 5. Februarij’, alinea 3, [Nieuwe Tijdinghen], p. 4-5.
Anoniem (23 februari 1621) ‘De joncxste advijsen uyt Londen melden, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (27 maart 1621) ‘Men verhoort uyt Enghelandt […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (22 mei 1621) ‘VVt Heylbrun den 13. dito. [= 13 mei 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Gevolgen van de Dertigjarige Oorlog voor de burgerbevolking

Anoniem (27 februari 1620) ‘Wt Weenen in oostenrijck 5. Februarij’, alinea 3, [Nieuwe Tijdinghen], p. 8.
Anoniem (25 januari 1621) ‘Wt Franckfort den 16. dito. [= 16 januari 1621]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (10 april 1621) ‘VVt VVorms den 27. dito. [= 27 maart 1621]’, alinea 2, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
Anoniem (12 mei 1621) ‘VVt Egher den 29. April’, alinea 3, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].
Anoniem (12 mei 1621) ‘VVt VVorms den 1. Mey’, alinea 3, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 1].
Anoniem (29 maart 1636) ‘Wt Leipsigh den 6. Martij’, alinea 4, Tydingen uyt verscheyden Quartieren, [p. 1].

Veldtocht van Johan Banér van Bohemen naar Fritzlar, 1640

Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Neurenburch den 26 dito. [= 26 mei 1640]’, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 1-2].
Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Bremen den 30 dito. [= 30 mei 1640]’, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2].
Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Franckfort den 31 dito. [= 31 mei 1640]’, alinea 2-3, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2].
Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Antwerpen den 2 Iunij’, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2] (als ‘Den Oversten Beck’).

Zweeds-Franse coalitie (1630-1648)

Anoniem (29 maart 1636) ‘Wt Metz den 28. Februarij’, Tydingen uyt verscheyden Quartieren, [p. 1].
Anoniem (29 maart 1636) ‘Wt Leipsigh den 6. Martij’, Tydingen uyt verscheyden Quartieren, [p. 1].